به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجو.یان ایران»؛ مدتی است که در محافل دانشگاهی از انحصار رشته هایی خاص مانند پزشکی، وکلات و ... صحبت می شود، انحصاری که عمده دلیل آن را حضور افرادی در صحنه تصمیم گیری می دانند که خود از این انحصار نفع می برند.
مجلس در نهایت هفته گذشته به انحصار پزشکی واکنش نشان داد و با جمع آوری 86 امضا در طرحی خواستار افزایش دو برابری ظرفیت پزشکی دانشگاه ها شد. هر چند هنوز این طرح به صحن علنی نیامده است اما موافقان و مخالفان این طرح از همان ساعت های ابتدایی واکنش های خود نسبت به این طرح را آغاز کرده اند.
اما سابقه این طرح به هشت سال پیش باز می گردد، در شهریورماه 1390 رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خبر از بررسی ظرفیت پذیر دانشجو در رشته‌های علوم پزشکی در کشور داد و اعلام کرد: " طی سال‌های گذشته ظرفیت رشته‌های پزشکی را متناسب ندانست و این در حالی است که اکنون بسیاری از روستاها فاقد پزشک عمومی بوده و یا بسیاری از خانه‌های بهداشت پزشک لازم را ندارند؛ با توجه به اینکه در دوره مدیریتی دکتر دستجردی - وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - ظرفیت پزشکی افزایش پیدا کرده اما کمبود پزشک عمومی و حتی پزشک متخصص در شهرستان‌ها و کشور کاملا احساس می‌شود."
ایران جز رده های نامطلوب در تعداد پزشکان مورد نیاز جامعه
با این حال با گذشت 8 سال هنوز هم کمبود پزشک و پایین بودن سرانه پزشکی در کشور یکی از مشکلات اصلی مردم در حوزه بهداشت و درمان تلقی می‌شود. با اینکه جامعه پزشکی این مشکلات را ناشی از عدم توزیع مناسب پزشک در کشور میدانند اما امارها نشان دهنده صحبت های خلاف این ادعاها می‌باشد.
مخالفان؛ پزشکی به راه دیگر رشته ها خواهد رفت
مخالفان این طرح عمدتا دو دلیل را برای مخالفت خود با افزایش ظرفیت پزشکی بیان می کنند. یک دلیل عدم امکانات کافی برای پذیرش چنین تعدادی از دانشجویان است، دلیل دیگر نیز به آینده شغلی رشته پزشکی مربوط است، با اتفاقاتی که در این چند ساله برای رشته های فنی و مهندسی و علوم انسانی رخ داده است، تعداد فارغ التحصیلان مازاد این رشته ها در اثر افزایش بدون برنامه ریزی باعث بیکاری بسیاری از این فارغ التحصیلان شده است، همین موضوع دلیلی است تا مخالفان از احتمال تکرار این نتیجه به خاطر افزایش ظرفیت پزشکی صحبت کنند.
مخالفت وزیر بهداشت
سعید نمکی، وزیر بهداشت در همان ساعات اولیه واکنش نشان داد و ضمن مخالفت صریح با طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی گفت: معتقدیم که ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی و باری که بر دوش نظام سلامت بعد از فارغ‌التحصیلی این گروه بر دوش نظام سلامت سنگینی می کند، برای نظام سیاسی و نظام اجتماعی کشور، نیز مشکل آفرین خواهد بود.
وی تاکید کرد: مساله کمبود پزشک عمدتا ناشی از توزیع نامناسب فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی در سراسر کشور است و در حال حاضر هم تعداد زیادی پزشک داریم که از کار طبابت خارج شده اند.
علی زاده و بهانه کیفیت
گل‌علی زاده، عضو نظام پزشکی نیز در گفت و گویی با اشاره به این موضوع که هم اکنون نیز کیفیت فدای کمیت شده است، گفت: در کنار این موضوع شاهد افزایش ظرفیت دانشجویان علوم پزشکی بودیم که نتیجه آن فدا شدن کیفیت به کمیت شد، همچنین روز به روز آموزش پزشکی ضعیف و ضعیف تر شد و در بسیاری از جاهایی که دانشکده‌ها تاسیس شدند زیرساخت لازم وجود نداشت. به خصوص دانشکده‌هایی که به صورت پردیس تاسیس شدند. بسیاری از دانشکده‌ها در حال حاضر زیرساخت‌های لازم آموزشی را ندارند یا اینکه با کمبود امکانات مواجه هستند و اگر قرار باشد ظرفیت پزشکی افزایش پیدا کند در ابتدا باید زیرساخت‌های آن را فراهم کنیم.
عضو نظام پزشکی گفت: اگر قرار باشد ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی دو برابر افزایش پیدا کند باید زیرساخت‌هایی نظیر آزمایشگاه، بخش آناتومی و ... نیز افزایش پیدا کند.
او مشکل را نه انحصار پزشکی بلکه توزیع پزشکان دانسته و گفت مشکل ما توزیع پزشکی است بسیاری از همکاران پزشک پس از گذراندن طرح در شهرهای بزرگ فعالیت می‌کنند، به دلیل اینکه در مناطق محروم و کم برخوردار آنچنان که باید و شاید مورد حمایت قرار نگرفتند. به طور مثال پزشکی به مناطق محروم اعزام می‌شود انتظار دارد خانواده و فرزندانش امکانات رفاهی داشته باشند و حقوق و مزایای خود را به موقع دریافت کند اما متاسفانه مشاهده می‌کنیم که برخی از این افراد دو الی سه سال حقوق و مزایا خود را دریافت نکرده‌اند. نمی‌توان پزشک طرحی را با حقوق دو میلیون تومن در مناطق محروم مستقر کرد و کارانه اش را پس از ۱۴ ماه پرداخت کرد.
مناطق محروم و مشکلات مردم
بهروز بنیادی نیز مشکل را در امکانات و ظرفیت های پزشکی دید و در خصوص دلیل مخالفت خود و کمیسیون بهداشت درباره عدم افزایش ظرفیت رشته های پزشکی و تخصص با توجه به کمبود پزشک متخصص در شهرستان ها و استقبال فراوان نخبگان از رشته پزشکی گفت: به دلیل اینکه ظرفیت آموزشی در کشور وجود ندارد و طبق برنامه ریزی وزارت بهداشت تا ۲ سال آینده کمبود بسیاری از رشته های تخصصی که مهمترین دغدعه همه ماست برطرف می شود با این افزایش ظرفیت مخالفی هستیم.
بنیادی عضو کمسیون بهداشت مجلس با اشاره به گفته ظفرقندی رییس کل سازمان نظام پزشکی در خصوص اینکه سالانه 700 پزشک ایرانی مهاجرت می‌کنند و تعداد زیادی از پزشکان کشور و از جمله پزشکان عمومی زیادی بیکارند گفت:مشکل آن است که نتوانسته‌ایم شرایط اقتصاد سلامت و به کارگیری نیروها در مناطق مختلف از جمله مناطق محروم را تامین کنیم.
وافقان و شعار شکست انحصار
نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی یکی از حامیان طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت ورودی رشته‌های علوم پزشکی است، او در مورد این طرح می گوید: در سال 1367، در 16 دانشگاه، تعداد چهار هزار و 320 دانشجوی پزشکی روزانه مشغول به تحصیل بودند که این رقم در سال تحصیلی 97-98، در 66 دانشگاه علوم پزشکی به سه هزار و 716 دانشجو تقلیل پیدا کرده است. با توجه با این مسئله که همه ساله 650 هزار نفر برای قبولی در رشته‌های پزشکی رقابت می‌کنند این میزان از داوطلب و حجم پایین پذیرش، حاکی از انحصار شدید در جذب دانشجو در این رشته بوده که متولی اصلی آن نیز وزارت بهداشت است.
از انجا که معلوم است موافقان از انحصار پزشکی در دست طبقه پزشکان صحبت می کنند.طبقه ای که قصد ندارد برای خود رقیب بتراشد و با محدود ساختن ورودی ها به پزشکی مانع از افزایش پزشکان یا در واقع رقبا می شوند، میثم مهدیار، کارشناس اقتصاد سلامت می گوید: مسئله تعداد سرانه کم پزشکان، با برخی مسایل دیگر پیوند خورده است و برای فهم ماجرا باید به لایه‌های عقب تر ماجرا مراجعه کنیم.
او ادامه داد: قاعدتاً پزشکان به سمت ایجاد انحصار برای خود پیش می‌روند تا بتوانند عواید و منافع مالی بیشتری برای خودشان کسب کنند. در همین راستا تلاش می¬کنند که ورودی این رشته را کنترل کنند که از آن سمت این سرانه به نفع خودشان باشد و بتوانند منافع بیشتری را در واقع جذب کنند. یکی دیگر از مسائل مرتبط با تعداد سرانه کم پزشکان، نظارت وزارت بهداشت بر رشته‌های پزشکی است و وزارت علوم اختیاری در این زمینه ندارد.
یوسف داوودی نماینده مردم سراب در مجلس شورای اسلامی و از طراحان اصلی طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی گفت: با توجه به نیازسنجی شورای عالی انقلاب فرهنگی و پایین بودن میزان دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی نیاز بر ارائه این طرح دیده شد.همچنین با توجه به رشد امار پیری در کشور عداد تحصیلکردگان در رشته‌های مرتبط با سلامت امری ضروری می‌باشد.
داوودی در گفت و گویی با خبرگزاری تسنیم این طرح در کمیسیون بهداشت بررسی و در مورد اینکه این افزایش ظرفیت چگونه باشد، تصمیم‌گیری خواهد شد و اینکه چه تصمیمی گرفته شود، بستگی به نظر نمایندگان دارد افزود: در حال حاضر "سرانه پزشک و دندانپزشک در ایران" در مقایسه با بسیاری از کشورهای پیشرو و حتی کشورهای منطقه، بسیار پایین‌تر است؛ طبق آمار جهانی و رسمی کشور، سرانه پزشک در ایران حتی از کشورهایی چون مالت و تاجیکستان کمتر است؛ در صورتی که اگر در کشور تعداد پزشکان افزایش یابد، می‌توانند به مناطق محروم بروند تا در این مناطق مشکل کمبود پزشک وجود نداشته باشد.
کشاکش صاحبان منافع و عامه
در این چند روز افراد و گروه های مختلف مربوط به پزشکی مخالفت خود را با افزایش ظرفیت پزشکی اعلام کرده اند. حال باید منتظر بود و دید مجلس با این طرح چگونه رفتار خواهد کرد. تصمیمی که در نهایت هم می تواند مردم را از صف های چندین نفره مطب های پزشکی خلاص نماید و هم می تواند به انحصار پزشکی پایان دهد.
