به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، حجت‌الاسلام حامد کاشانی، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در آخرین روز از دوره اول نهمین طرح ضیافت رضوی در دانشگاه فردوسی مشهد در بررسی حکومت اسلامی در زمان امیرمؤمنان علی(ع) گفت: وقتی مردم سراغ امیرمؤمنان علی(ع) آمدند نه از این جهت که ولایت، حق ایشان بود، بلکه برای این بود که چون از بقیه بهتر به نظر می‌رسید.
شعار حکومت علوی، عدالت اقتصادی بود
وی تصریح کرد: وقتی امام علی(ع)، به حکومت رسید، خیلی چیزها از دست رفته و بدعت‌های فراوان در جامعه اسلامی وجود داشت. به گونه‌ای که حتی ظواهر جامعه نیز اسلامی نبود و در این شرایط، حضرت شعارهای بسیاری می‌توانستند داشته باشند، اما از میان همه عدالت اقتصادی را به دلیل اهمیت آن انتخاب می‌کنند.
حجت‌الاسلام کاشانی ادامه داد: وقتی اسم جامعه، اسلامی و حکومت از آن متدینان باشد، مساله‌ای که هویت آن را زیر سوال می‌برد، این است که فکر کنند متدینان آمده‌اند به پول و قدرت برسند و همه چیز حتی عبادات، ریاکارانه است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام، جلوگیری از حرام خوری ظالمان و گرسنگی مظلومان را دلیل اصلی حضرت علی(ع) برای پذیرش حکومت و شعار عدالت اقتصادی برشمرد و تأکید کرد: این جمله که در یکی از حکمت‌های نهج البلاغه آمده است، باید سرلوحه هیئات مذهبی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه مصلحت اندیشی در حکومت حضرت علی(ع) در زمینه‌های اقتصادی و نسبت به مسئولان بسیار کمتر از عرصه‌های دیگر بود، ادامه داد: حضرت، ظالمان پیش از خود حتی قاتلان حضرت زهرا(س) را محاکمه نکردند، اما با اینکه عدالت اقتصادی برایشان دشمن‌ساز بود و چندین جنگ علیه ایشان به راه انداخت، در آن مصلحت اندیشی نداشتند، چرا که از یک سو اصولا اصلاحگر دینی نباید متهم و زیرسوال باشد و دیگر اینکه عدالت اقتصادی، مساله‌ای عمومی و مورد مطالبه همه حتی غیرمسلمانان بود. براین اساس حکومت حضرت، قابلیت ارائه بین‌المللی و گفتمان‌سازی دارد و رهبر معظم انقلاب نیز در بیانیه گام دوم انقلاب، عدالت را اساسی‌ترین زیربنا می‌دانند.
تثبیت نهضت نیازمند کار تحلیلی و معرفتی است
حجت‌الاسلام کاشانی با اشاره به سیره نبوی بویژه در مدیریت اعتراضات متدینان و نظر شهید صدر در این باره گفت: برای اینکه یک نهضت فرهنگی آغاز شود باید انگیزه سازی کرد و روش جذب در این برهه، هیجانی است مثل جلب کمک برای زلزله زدگان، اما برای تثبیت نهضت باید کار معرفتی و تحلیلی داشت.
وی افزود: در زمان پیامبر(ص) نیز بیشتر انگیزشی کار کردند و اگر حکومت بعد از ایشان در مسیر خود پیش می‌رفت، نوبت کار معرفتی بود. از این رو امیرمؤمنان علی(ع) وقتی به حکومت رسیدند دریافتند که آنچه می‌تواند تفکر پیامبر(ص) را در ذهن‌ها تثبیت کند این است که تبدیل به معرفت شود؛ لذا روی مواردی که بین مردم و از نظر همه، دینی تلقی می‌شد، پافشاری کرد؛ درست به همین دلیل در بیانیه گام دوم هم عدالت اینقدر پررنگ است.
عدالتخواهی نااهلان، نتیجه عکس می‌دهد
استاد حوزه و دانشگاه با تأکید براینکه عدالتخواهی، اجتهاد لازم دارد و اگر علم عدالتخواهی دست نااهل باشد، نتیجه عکس داده و باعث فسادانگیزی می‌شود، گفت: از مسائلی که هم در زمان ائمه(ع) و هم امروز گرفتار آن هستیم، این است که در جامعه به‌راحتی بدون حجت، حرف زده می‌شود و در این شرایط، اتفاقا کسی که تخریب می‌شود جبهه حق است چون جواب نمی‌دهد.
حجت‌الاسلام کاشانی افزود: در چنین شرایطی، فضا به حدی متشنج می‌شود که همه دزد و مفسد شناخته می‌شوند و دیگر کسی انگیزه‌ای برای سالم بودن ندارد. از همین رو امیرمؤمنان علی(ع) به دقت شکایات و مفاسد اقتصادی را به‌ویژه آنها که به مسئولان مربوط می‌شود، پیگیری و برخورد می‌کند، اما مفاسدی که واقعی و مستند است نه توهمی.
مصلحت اندیشی از لوازم مدیریت اجتماعی است
وی با تأکید براینکه مصلحت اندیشی جزء لوازم مدیریت اجتماعی و غیرقابل تفکیک از آن است، در تبیین مراد از مصلحت اندیشی گفت: در اینکه همه جا و نسبت به همه فاسدان و ظالمان باید عدالت خواهی صورت پذیرد تردیدی نیست، اما یک جایی همه را نمی‌شود گرفت و برخورد کرد؛ در چنین مواقعی باید اهم و اولویت را تشخیص داد. به عبارت دیگر مصلحت اندیشی یعنی در تزاحمی که امکان تحقق همه موارد نیست، اهم را انجام دهیم و بخش‌های حق دیگر را حذف کنیم.
این محقق تاریخ اسلام با بیان اینکه هم مردم و هم حکومت هر دو باید دنبال قسط و عدالت باشند، ادامه داد: توقع عدالتخواهی از مسئولان زمانی پایین می‌آید که مردم به کسی که سابقه خوبی در عدالت اقتصادی ندارد، کمک می‌کنند.
وی ابراز کرد: حکومتی که شعار عدالت ندهد شاخصه اصلی حکومت اسلامی را ندارد، البته در حکومت علوی هم امکان تحقق عدالت ۱۰۰درصدی نبود ولی نه به‌خاطر ضعف امیرمؤمنان علی(ع) بلکه چون حکومت، کار یک نفر نیست و مجموعه حاکمیت و مردم هم باید در اجرای امور، همراه باشند. آن زمان خود مردم و رؤسای قبایل که زمام افکار عمومی را در دست داشتند آمادگی نداشتند و مانع می‌شدند؛ امروز هم برخی رسانه‌ها اینگونه‌اند.
حجت‌الاسلام کاشانی خاطرنشان کرد: با وجود همه محدودیت‌ها و عدم بروز ظرفیت‌های واقعی حکومت علوی، تاریخ مثل حکومت ایشان نداشته و همچنان آرمانی محسوب می‌شود.
وی افزود: سطح عمومی زندگی مردم در این ۴۰سال پس از انقلاب اسلامی، رشد جدی داشته ولی هنوز تا حکومت علوی فاصله بسیار داریم، اما همین که خود را با حکومت علوی مقایسه می‌کنیم، نشانه رشد است و اینکه الگویمان تغییر نکرده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: امروز فساد یا خلاف قانون روشن و واضح در کشور کم داریم، چرا که خلافکاران ظاهر قانونی به آن می‌دهند و کسی جرأت ندارد علنا خلاف کند.
وی بااشاره به اینکه مبارزه با فساد ابتدا باید دغدغه جریان‌های دین‌دار و بعد رسانه‌ها و نیز قابل دفاع و مستند باشد، تصریح کرد: رسانه در حال رهبری فکری مردم است و ما باید بر رسانه اثر بگذاریم؛ به گونه‌ای که بی‌عدالتی واقعا قبیح باشد نه اینکه نامزدهای انتخابات متهم به فساد باشند و مردم نه‌تنها برخورد با آنان را مطالبه نکنند بلکه رأی هم بدهند.
حجت‌الاسلام کاشانی، فراجناحی بودن را از نکات مهم در مبارزه با فساد برشمرد و گفت: امروز ما نیازمند بیدارگری رسانه‌ای و شفاف سازی هستیم نه اتهام زنی؛ اگر جرم، قطعی است باید مطرح شود و اگر نیست تا قطعی شدنش نباید رسانه‌ای شود.
وی در پاسخ این پرسش که آیا مقایسه ولی فقیه با معصوم صحیح است، اظهار کرد: اگر مقایسه به این معناست که ولی فقیه را مانند امیرمؤمنان علی(ع) ببینیم، این ظلم است، اما اگر منظور این است که حکومت معصوم، آرمان است و باید جهت گیری ما به آن سمت باشد، مقایسه درست است.
محقق تاریخ اسلام با بیان اینکه نقد کسی که بار جامعه را به دوش دارد نباید به گونه‌ای باشد که جایگاهش را زیرسوال ببرد، افزود: خلافت، ابزار تحقق حق و حقیقت است؛ اینکه امیرمؤمنان علی(ع) نهایتا خلافت را پذیرفتند نوعی مصلحت اندیشی بود، چرا که از یک سو مردمی که ظاهرا دنبال حق بودند، مطالبه می‌کردند و ازسوی دیگر فردی مانند معاویه شرعا حاکم جهان اسلام می‌شد، لذا با وجود معایب پذیرش، حکومت را پذیرفتند.
