حسینی: در سینما پول‌شویی اعتبار زاست/ لامعی: چرا سلبریتی‌ها در برابر فساد مالی ساکتند؟/ باقری: مدیران فرهنگی سلبریتی زده‌اند

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ میزگرد «پول کثیف در سینما» و با هدف بررسی اقتصاد سینمای ایران به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و با حضور سیدمجید حسینی استاد دانشگاه تهران، محمدرضا باقری تهیه کننده و مجری تلویزیون و حسین لامعی مستندساز برگزار گردید.

حسینی: در سینما پول‌شویی اعتبار زاست
سید مجید حسینی عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این نشست با اشارخ به وجود نابرابری در جامعه گفت: سینمای ما متأسفانه به جای این که به ریشه‌ این نابرابری‌ها بپردازد بیشتر مروج نابرابری‌ها بوده است، به‌گونه‌ای که زمانی سینمای ایران تبدیل به سینمای لاکچریسم شده بود. در نشان دادن مشکلات هم صرفاً پرداختن به مسائل فردی و مشکلات فردی داشته‌ایم. برای مثال در فیلم اصغر فرهادی، شهاب حسینی تلاش می‌کند با اتفاق پیش‌آمده و حقیقت موجود در زندگی فردی‌اش رو‌به‌رو شود.

این عضو هیئت علمی با اشاره به این موضوع که صنعت فرهنگ در همه دنیا صنعت ضعیفی است و نیاز به ورود پول ازعرصه های دیگر دارد، گفت: در اوایل انقلاب، دولت این صنعت را تقویت کرد اما در دهه‌های بعدی با منطق دولت لیبرال که می‌گفت مستقیما در هیچ‌جا ورود نکن، از سینما خارج شد. در این حالت دست سرمایه‌گذار را برای ورود به سینما باز می‌گذارد.

نیاز به سلیبریتی سازی توسط پول های کثیف
حسینی با اشاره به نیاز به سلیبریتی سازی توسط پول های کثیف گفت: در جامعه آقازاده‌های سرمایه‌داری وجود دارند که نیازمند حیثیت اجتماعی هستند. پولشوهایی هستند که نیازمند همراهی افکار عمومی‌اند. این‌جاست که پول‌ها برای پر کردن حیثیت اجتماعیشان سلبریتی می‌سازند. ضمن اثرگذاری آثار سینمایی، سلبریتی‌هایی ساخته می‌شوند که با حضور مجازی و شوآف خدمت‌رسانی، ناکارآمدی دولت لیبرال را می‌پوشانند و برای برخی آقازاده‌ها اعتبار اجتماعی می‌خرند.

او ادامه داد: حالا این پول‌هایی که دولت لیبرال در جیب این سرمایه‌گذار‌ها می‌گذارد، برای او جایگاه اجتماعی ایجاد نمی‌کند. مثلا فلان آقازاده یا ژن خوب ۱۲۰ میلیارد تومان از بانک وام می‌گیرد، اما این پول برای شخص جایگاه و حیثیت نمی‌سازد و از طرف جامعه این وام و آدم مورد سوال است، اینجا سینما برای این افراد که در مناسبات اقتصادی نابرابر پروار شده‌اند اما اعتبار اجتماعی خیلی پایینی دارند مثل هادی رضوی که تنها داماد وزیر است، حتی اعتبار گرفتن وام ازدواج را هم ندارد، اینجا نیاز به اعتبار و حیثیتی دارد برای توجیه وامی که گرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: سینما از اینجا مهم می‌شود که حیثیت بسازد برای افرادی که این حیثیت را ندارند. سینما به تنهایی پولشویی نمی‌کند، چون خیریه‌ها هم پولشویی می‌کنند که در نقطه سلبریتی‌ها این دو به هم می‌رسند. در سینما پولشویی اعتبارساز است. سینما برای آدمی حیثیتی می‌سازد که از لیبرالیسم پول گرفته است که اعتبار اجتماعی هم ندارد.

اصولا سلبریتی خوب و بد نداریم
حسینی افزود: این آدم‌ها سلبریتی می‌سازند و میدان به آنها می‌دهند. اصولا سلبریتی خوب و بد نداریم، او ساخته می‌شود تا به این ساختار اعتبار دهد. آقای فلانی که به کشور کانادا رفته حق دارد کارش را توجیه کند. پولشویی نیاز دارد که این سلبریتی‌ها سیاست و فکر بسازند و در انتخابات بگویند به چه کسی رای بدهیم. نقش سلبریتی این است. اصلاً دولت‌های لیبرال به همین شکل رأی می‌آورند و گفتمان می سازند.

دولت مسئولیت را به سرمایه دار داده است
او پیرامون رفتار دولت نئولیبرال با سینما نیز گفت: دولت‌های نولیبرال چه کار می‌کنند؟ مثل دولت ما. دولت ما از دوره دولت هاشمی به بعد دولت نولیبرال بوده است. فقط چهار سال اول دولت احمدی‌نژاد می‌توانیم بگوییم دولت نولیبرال نبوده است. در این دولت‌ها همواره سیاست مرکزی اجرا شده. این سیاست می‌گوید من مسئولیت‌های دولت مثل بهداشت، مسکن و... را نمی‌توانم انجام دهم، این مسئولیت‌ها را به سرمایه‌دار‌ها می‌دهم، نمی‌گوید به مردم می‌دهم. اسم این واگذاری را خصوصی‌سازی می‌گذارند.

سینمای ایران درباره امر جمعی کار نمی کند
او پیرامون جدا شدن سینما از جامعه می گوید: سینمای ایران درباره امر جمعی کار نمی‌کند، بلکه درمورد بحران‌های فردی کار می‌کند. می‌گوید یک اصغر فرهادی است، یک شهاب حسینی است که حقیقت را گم کرده و نمی‌داند آن کسی را که به همسرش تجاوز کرده باید مجازات کند یا نه؟ تمام فیلم حقیقت را امر فردی بیان می‌کند. این فیلم می‌گوید تو در خودت به صلح برس، وضعیت نابرابری اجتماعی اصلا مهم نیست. سینما در خدمت یک سازمان نابرابر می‌آید که می‌گوید تو به مسائل اجتماعی بی‌تفاوت باش و اگر واکنش اجتماعی داشته باشی، احتمالا احمقی! چون چیزی درست نمی‌شود.

لامعی: شکاف اجتماعی سینما و جامعه به خاطر پول های کثیف
حسین لامعی کارگردان و مستندساز با اشاره به این که اوضاع سینمای ایران بد است گفت: چرا سلبریتی‌های امروز چنین‌اند؟ چون سلبریتی‌های خوب را حذف کردیم. وقتی خوب سرجایش نباشد، حتماً چیز نامناسبی جایگزینش می‌شود.

پول ها از کجا می آید؟
لامعی می گوید: یک تا دو درصد فیلم‌های ساخته‌شده در سال به سود می‌رسند. یعنی از صدتا فیلم، دوتا. با این‌حال می‌بینیم سینماگران و بازیگران پول‌دار هستند. سؤال این است که چرا؟ در موسیقی چنین نیست؛ کنسرت‌ها ولو غیر مجاز  پر از جمعیت می‌شود و روندش سالم است. اما سینماها خالی است. این پول‌ها از کجا می‌آید؟

او ادامه داد: امروز امامی نیست، اما یاران وی در سینما هستند. پول‌های او دست اینهاست و اصرار دارند که اسمی از آنها در دادگاه برده نشود. این اسامی باید توسط قوه‌قضائیه بررسی شود که منشا این پول از کجاست. چرا این افراد به سینما ورود می‌کنند؟ اولا درست است که اعتبار و حیثیت ایجاد می‌کند. همچنین زمانی که از رضوی پرسیدند این پول را از کجا آوردی، می‌گوید از فروش «شهرزاد». سینما چنین بستر پولشویی دارد.

فضا برای هر فساد مالی و پولشویی مناسب است
این کارگردان می گوید: همین الان فیلمی در دست ساخت است که کارگردان اظهار می‌کند تهیه‌کننده از من خواسته پول بیشتری به عوامل فیلم بدهم. کسی نمی‌داند چقدر خرج شده و چقدر فروش داشته است. پس فضا، مناسب برای هر فساد مالی و پولشویی می‌شود.

چرا سلبریتی ها ساکتند
او ادامه داد: چرا سلبریتی‌ها ساکتند؟ برخی می‌گویند بازیگر پولش را گرفته، چه کار به بازیگر دارید، چه گناهی کرده؟ کمپین «شهرزاد» زمان پخش قسمت اول راه افتاد. حرف نمی‌زنند چون جیب‌شان از این پول‌ها پر است. از عوامل اصلی «شهرزاد» چرا یک نفر اعتراض نمی‌کند؟ حتی برای ظاهر هم نمی‌گویند هادی رضوی بد است، چون خانه‌ای در «دربند» گرفته‌اند، چون خانم علیدوستی در محله «باغ‌فردوس خانه یکی از اقوام دکتر مصدق را گرفته و تبدیل به کافه و شهربازی کرده‌اند.

لامعی می گوید: کسی که پولش از این راه است، معلوم است نمی‌تواند چیزی بگوید. همه سینمای ایران فاسد است. سینمای ایران ضررده است چرا بعضی می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند؟ باید این سوال از آنها پرسیده شود، می‌گویند دغدغه فرهنگ داریم، ۶ میلیارد برای دغدغه فرهنگی هزینه می‌کنند؟

او با اشره به این موضوع که بخش خصوصی سالم در سینما نداریم گفت: تا قبل از این بنیاد سینمایی فارابی داشتیم که مشخص بود، وام می‌دادند و می‌دانستیم پول از کجا می‌آید. اما الان سازوکاری ایجاد شده که مشکوک شده است. شکاف اجتماعی که از نقش این سینما و پول کثیف آن در جامعه ایجاد می‌شود را بیان کنید.

باقری: مدیران فرهنگی ما سلبریتی‌زده‌اند
محمدرضا باقری تهیه کننده و مجری تلویزیون هم در ادامه این نشست گفت: مضحک سریال هیولا ست که سازنده‌اش  با پول صندوق فرهنگیان فیلم ساخته شده و داد می‌زند که وضعیت فرهنگیان خوب نیست!

او می گوید: مدیران فرهنگی ما خودشان سلبریتی‌زده‌اند و با دیدن یک بازیگر به وجد می‌آیند. ایضاً اصلاً اولویت‌بندی درستی وجود ندارد. ۲ میلیارد تومان پول به کسی داده می‌شود که اصلاً تجربه‌ای برای ساخت فیلم ندارد. بنابراین مشخص است که نظارت چه می‌شود. نظارت کار ارشاد است و خودش ذینفع است. وقتی ارشاد خراب است باید  قوه قضائیه وارد شود.

باقری ادامه داد: «فیلم رحمان ۱۴۰۰» فضایی از لاکچریسم ترسیم می‌کند که بدبختی در ایران را نشان می‌دهد که مرگ هم به دست نمی‌آورد، تا این حد بدبخت است. از آن طرف شب تولد دختری ماشین لوکسی را هدیه می‌آورد. یا فیلم «متری شیش‌ونیم» که اوج فقر را در ایران نشان می‌دهد از آن طرف فیلم‌هایی هم داریم که برای مخاطب رویا‌پردازی می‌کند.

تشکل های دانشجویی نسبت به این مسائل بی تفاوت نباشند
این کارگردان ورود تشکل های دانشجویی به این موضوعات را قابل تقدیر دانست و گفت: خیلی خوب است که تشکل‌های دانشجویی نسبت به چنین مسائلی بی‌تفاوت نباشند و واکنش نشان دهند. بحث‌های سیاسی مورد علاقه فضای دانشجویی مانند کف روی آب است؛ چراکه در هر دولت و جناحی، سیاست‌های فرهنگی ثابت است و پول‌ها به نورچشمی‌های همان جناح سیاسی می‌رسد. مثلا در وزارت ارشاد و فارابی چرا باید به فیلمی کمک کنند که فرانسه هم به آن فیلم کمک کرده است؟ این واکنش‌ها توسط تشکل‌های دانشجویی اثر دارد.  در بحث پول کثیف، شما می‌بینید مثلا 6 نفر پول و سرمایه آلوده وارد سینما کرده‌اند، شما می‌بینید جهت‌گیری همه فیلم‌ها یکی است.

او خواستار ورود قوه قضاییه شده و افزود: برای پروژه «لاله» و پروژه «شهدای منا» توسط دختری ۱۹ ساله شهرستانی بعد از مراجعه به وزیر اسبق(علی جنتی) از بنیاد فارابی چند میلیارد تومان پول می‌دهند. نظارت باید توسط ارشاد باشد، اما متاسفانه نظارتی ندارد زیرا تعارض منافع دارد.  شما باید اینها را به دانشگاه دعوت کنید و از آنها مطالبه کنید. قوه قضائیه در شرایطی که ارشاد وظیفه ذاتی خودش را انجام نمی‌دهد، باید ورود کند. از هر دو نهاد به‌طور موازی مطالبه کنید تا شرایط تغییر کند.

پول‌های خارجی در سینمای ایران
او با اشاره به پول های خارجی اظهار کرد: اساس پول‌های خارجی که وارد سینمای ایران شده را ببینید، معروف‌ترین آن پول دختر امیر قطر برای «فروشنده» و غیرمعروف هم بسیار وجود دارد. چرا باید سفارت ژاپن به تعالی فرهنگ کشور ما کمک کند؟ فیلم «دونده زمین» کمال تبریزی که ژاپنی‌ها پول آن را داده‌اند ببینید و خودتان جمع‌بندی کنید.

او با اشاره به عدم شفافیت در سینما و تئاتر ادامه داد: جالب این بود کسی در نهاد دولتی وابسته به وزارت ارشاد تئاتری آماده می‌کند، آقای رنجکشان سرمایه‌گذار آن بود و بیش از هفت‌میلیارد تومان سرمایه می‌برد. بعد بلیت از ۵۰ هزار تومان به ۲۵۰ هزار تومان می‌رسد. این شفافیت و نظارت باید توسط چه نهادی صورت گیرد؟