به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ عرضه نفت در بورس راهکاری است ایران برای تنوع بخشی در صادرات نفت خود راه‌اندازی کرده است. اهمیت این راهکار به ورود خریداران و صادرکنندگان جدید در تجارت نفت ایران است. هر چند ورود سرمایه‌گذاران جدید به معاملات نفت با سابقه خوبی همراه نبوده و معاملات نفتی فسادزا را در ذهن تداعی می‌کند، اما بورس نفت با اخذ تضمین‌های معتبر از سرمایه‌گذاران و خریداران قبل از معاملات عملاً امکان هرگونه فساد را از بین برده است. در حالی که وزارت نفت برای فروش نفت با مشکل مواجه است بخش خصوصی می‌تواند با خرید نفت از بورس این مشکل را برطرف کند، به شرط آن که وزارت نفت و بورس انرژی به عنوان متولیان فروش نفت از طریق بورس با سیاست‌گذاری‌های اشتباه برای ورود سرمایه‌گذاران مانع ایجاد نکنند. برای مثال یکی از قوانین دست و پا گیر برای ورود مشتریان و سرمایه‌گذاران در بورس، مبلغ میلیاردی پیش‌پرداخت است. طبق اطلاعیه عرضه‌ی بورس انرژی، 6 درصد از مبلغ محموله پیشنهادی خریداران، از آن‌ها به عنوان پیش پرداخت اخذ می‌شود و در صورت تحویل گرفته نشدن نفت پس از معامله، مشمول جریمه 5 درصدی خواهند شد.
برخی از کارشناسان حوزه نفت و گاز با انتقاد از مبلغ بالای پیش‌پرداخت‌ها آن را عاملی در جهت عدم استقبال مشتریان و سرمایه‌گذاران از بورس نفت می‌دانند. حمیدرضا اکبری کارشناس نفت و گاز در گفتوگویی حمیدرضا اکبری با اشاره به کاهش فروش نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه به ۳۰۰ هزار بشکه در روز راهکار تخفیف موقت را برای فروش نفت در شرایط تحریم مطرح کرد و گفت: «قیمت پایه نفتی که در بورس عرضه می‌شود قیمت بالایی است و تخفیفی هم که به آن تعلق می گیرد بسیار ناچیز است. قیمت پایه قیمتی است که شرکت ملی نفت بر مبنای بازار جهانی برنت با اضافه یا کم کردن دلتایی آن را تعیین می کند. قیمت پایه برای خریداران نفت ایران یک پیام دارد که قیمت واقعی نفت ما این قیمت است.»
او در رابطه با مبلغ پیش پرداخت‌های میلیاردی در بورس نفت گفته است: « خریداران نفت برای ورود به بورس باید از همان ابتدا مبلغ 6 درصد از وجه محموله پیشنهادی را به حساب سمات بورس انرژی واریز کنند. ۶ درصد از یک محموله ۳۵ هزار بشکه‌ای حدودا ۱.۵ میلیارد تومان می‌شود و اگر به هر دلیل نتوانند نفت را خریداری کنند باید ۵ درصد جریمه پرداخت کنند. این عوامل خود موجب عدم استقبال خریداران از بورس نفت ایران می‌شود. برای تسهیل کردن ورود خریداران به جای مبلغ ۶ درصد می‌توان مبلغی ثابت در حد ۲۰۰ میلیون را در نظر گرفت. با این کار هم شرایط ورود آسان‌تر خواهد شد و هم این مبلغ نسبتا کم موجب جلوگیری از ورود دلالان به بازار بورس برای اختلال در بازار خواهد شد.»
دکترمحمد شیریجیان کارشناس انرژی نیز در رابطه با مبلغ بالای پیش پرداختها و اثرات آن بر رکود در بورس نفت گفته است: «وزارت نفت و بورس انرژی باید از سرمایه گذاران ضمانت‌های معتبر بگیرند. اما در امر پیش پرداختها شرایط ورود را سخت نکنند. خریداران باید بتوانند به راحتی در فرایند عرضه نفت در بورس شرکت کنند و سفارش خرید بدهند و اگر هم موفق به خرید نفت نشوند ضرر زیادی نکنند. وزارت نفت می‌تواند به جای 6 درصد از قیمت نفت خام، پیش پرداخت را تبدیل به مبلغی ثابت کند در حد 100 میلیون یا 200 میلیون تومان تعیین شود. این مبلغ نسبت به شرایط فعلی که باید تقریبا دو میلیارد تومان پیش پرداخت صورت پذیرد شرایط را تسهیل می‌کند.»
در حال حاضر بورس نفت ایران به دلیل معاملات کمی که در آن صورت پذیرفته است از سوی بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار نفت در حال رصد شدن است سرمایه‌گذارانی که منتظرند بورس نفت ایران رونق یابد تا با اطمینان بیش‌تری وارد تجارت با طلای سیاه ایران در بورس شوند. باید دید مسئولین بورس انرژی حاضر به کاهش مبلغ پیش پرداختها برای رونق یافتن بورس نفت در شرایط تحریم خواهند شد یا خیر!
