به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از ایرنا؛ پیرو مجادلات و مباحث متعددی که درباره کنکور ۹۸ و مشکلات در ارتباط با آن شامل بر هم خوردن تعادل میان رشته ها، انتخاب رشته، موضوعات مربوط به برخورداری از امکانات اقتصادی و تحصیلی و تاثیر آن در قبولی کنکور؛ گروه اطلاع رسانی ایرنا درصدد است با تشکیل میزگردهای تخصصی و ارائه گزارش های تحلیلی به آسیب شناسی جامع این مشکل بپردازد. از این رو در نخستین میزگرد با محوریت کنکور و نظام آموزشی از ۲ صاحب نظر این حوزه دعوت به عمل آمد تا در مورد چالش ها و راهکارهای پیشنهادی بحث و تبادل نظر صورت گیرد.
علی شریفی دارنده مدال طلای المپیک جهانی کامپیوتر و عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف و علی زرافشان معاونت سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش مهمان ایرنا بودند که در ادامه و در سه بخش به شرح اظهارات آنها پرداخته شده است:
شریفی در جایگاه منتقد از بر هم خوردن توازن و تعادل میان رشته ها سخن گفت و سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: در واقع چیزی که در سال های اخیر به خصوص کنکور امسال بسیار مورد توجه قرار گرفته، اقبال شدید داوطلبان به رشته تجربی و از آن طرف خالی ماندن صندلی دانشگاه ها در رشته ریاضی و انسانی است. از طرف دیگر افرادی نیز هستند که با وجود ظرفیت کم رشته های پزشکی و تعداد زیاد داوطلبان تجربی در این رشته پذیرفته نمی شوند و از این رو برهم خوردن تعادل و توازن بی‌سابقه‌ای میان رشته تجربی و دیگر رشته‌های دبیرستانی به وجود آمده است.
وی در ادامه افزود: برهم خوردن تعادل میان رشته ها تنها بخشی از این فرآیند به شمار می آید و آنچه اتفاق افتاده است و در آینده تاثیراتش مشخص می شود این است که در واقع این افرادی که حالا وارد دانشگاه می شوند، پس از اتمام فارغ التحصیلی قادر نخواند بود، در رشته ای که تحصیل کردند، جذب بازار کار شوند.
شریفی در ادامه به پیش بینی آینده این روند پرداخت و تداوم آن را این گونه تشریح کرد: حال اگر فرض کنیم این روند با همین شیب و تندی ادامه پیدا کند در سال‌های آتی شاهد این هستیم که حجم عمده استعدادها به طرف رشته تجربی رفته و از آن طرف تعداد افرادی که در رشته مورد علاقه خود تحصیل نمی کنند و همچنین شمار پشت کنکوری ها به شکل غیر قابل انتظاری افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر حجم زیاد پزشکان باعث اشباع شدن بازار کار خواهد شد و در نهایت ممکن است به جایی برسیم که پزشکان برای معالجه و مداوا منتظر پزشکان شوند! از طرف دیگر صنایع کشور که مهمترین متقاضیان رشته های فنی مهندسی به شمار می آید، از حضور متخصصان مرتبط خالی خواهد شد و افراد با تخصص هایی پایین تر و غیر مرتبط در این حوزه ها حکمرانی می کند.
این استاد دانشگاه ادامه روند مذکور و بی توجهی به آن را به مبتلا شدن به یک سونامی آموزشی تشبیه کرد و لزوم بازنگری، تصحیح و مدیریت این بخش را مورد تاکید قرارداد.
زرافشان به عنوان یکی از قدیمی ترین مدیران آموزش و پرورش که سال ها در مقام سیاست گذاری و جهت دهی به نظام آموزشی کشور فعالیت کرده در پاسخ به موارد مطرح شده و اینکه این شرایط نتیجه سیاستگذاری‌های گذشته است یا خیر، چنین توضیح داد: نخستین موضوعی که با طرح مسائل یاد شده به ذهن تداعی می شود این است که به طور کلی آموزش در کشور ما تابع برنامه است یا وابسته به شرایط و تقاضای اجتماعی؟ واقعیت آن است که در کشور برنامه مدونی مبنی بر اینکه افراد را با چه هدفی و رفع چه نیازی آموزش دهیم وجود ندارد و تقاضای اجتماعی باعث به وجود آمدن رشته ها و دانشگاه می‌شود. در حالی که در جاهای دیگر دنیا نیاز بازار کار اولویت اصلی آموزش و ایجاد رشته و دانشگاه ها به شمار می آید از این رو محدودیت های زیادی نیز برای رشته ها و ظرفیت ها در آنجا وجود دارد.
زرافشان در ادامه به توضیح نظام آموزشی مالزی پرداخت و بیان داشت: در بازدیدی که چند سال پیش از مالزی داشتیم روش انتخاب دانشجو، تعداد و آینده تحصیلی آن ها اینگونه بود که در ابتدا از دستگاه های مختلف کشور اعلام نیاز می شود و بر اساس آن دانشگاه ها اقدام به برگزاری آزمون و گرفتن دانشجو با ظرفیت‌های تعیین شده و متناسب با نیاز دستگاه ها می کنند و دانشجویان نیز پس از فارغ التحصیلی جذب بازار کار می شوند، در حالی که در کشور ما به خاطر رایگان بودن تحصیلات و اعتبار اجتماعی و اقتصادی که به افراد می بخشد، دارای تقاضای بالا در جامعه است و این تقاضای بالا، تعیین کننده و جهت دهنده برنامه های آموزشی و تکمیلی در کشور می‌شود.
زرافشان همچنین به تحلیل و ریشه یابی تقاضای اجتماعی پرداخت و گفت: تقاضای اجتماعی در کشور ما تابع فرهنگ و تغییراتی است که در بازار کار به وقوع می پیوندد. برای نمونه در دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ خورشیدی رشته ریاضی رشته مورد علاقه داوطلبان بود به طوری که عمده مدارس آن زمان یا رشته تجربی نداشتند یا در حد یکی دو کلاس به داوطلبان این رشته خدمات آموزشی ارائه می دادند و حتی کسانی که علاقه مند به رشته پزشکی و حقوق بودند، نیز دیپلم ریاضی می گرفتند. از طرف دیگر به جهت اینکه کشور در دوره سازندگی در مسیر توسعه و عمران قرار داشت، وجود و حضور مهندسان و متخصصان فنی بیشتر احساس می شد، از این رو رشته غالب کشور در آن زمان رشته ریاضی بود؛ حال آن که در زمان حاضر شرایط به طور کامل بر عکس شده است و داوطلبان و فضای اجتماعی و خانواده ها به طرز عجیبی به رشته های تجربی گرایش پیدا کرده اند.
معاونت سابق متوسطه آموزش و پرورش به بیان جزئیات بیشتر در ارتباط با سخنان خود پرداخت و افزود: برای نمونه در یکی از مدارس استعدادهای درخشان از ۵۸ دانش آموز ۵۴ نفر آنها تمایل به ادامه تحصیل در رشته تجربی داشتند و تنها چهار نفر داوطلب ادامه تحصیل در رشته ریاضی بودند، به طوری که مدیر آن مدرسه در تماس با بنده از ناتوانی و استیصال خود برای تشکیل یک کلاس برای این چهار نفر رشته ریاضی سخن می گفت یا حتی شاهد هستیم که نفر دوم رشته برق شریف پس از قبولی در این رشته از بهترین دانشگاه فنی کشور انصراف می دهد و در کنکور تجربی شرکت می کند و در رشته پزشکی موفق به کسب رتبه نخست می شود. اینها همه مصداق‌های بارز و روشنی از تغییر گرایش و ذائقه عمومی جامعه و تقاضای بالای رشته های تجربی برای تحصیل در پزشکی است.
علی زرافشان در پاسخ به پرسش پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در خصوص نقش و تاثیر آموزش و پرورش در هدایت تحصیلی و جهت دهی به خواسته های داوطلبان اینگونه پاسخ داد: بر اساس بند ۱۲ مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، آموزش و پرورش وظیفه سیاستگذاری در توسعه رشته ها را بر عهده دارد، بر طبق این مصوبه آموزش و پرورش ۴۲.۶ درصد را به رشته های فنی و حرفه ای و مابقی را به رشته های نظری اختصاص داد. چندی بعد نیز در برنامه ششم توسعه سیاست گذاران سهم فنی حرفه‌ای را بالاتر بردند و ۵۰ درصد را به فنی حرفه ای و ۵۰ درصد را به رشته های نظری اختصاص دادند اما لزوم انتخاب آزادانه و آگاهانه موضوعی بود که بیش از هر چیز و حتی مصوبه ها و سیاست گذاری های آموزشی و پرورشی در جامعه تعیین کننده بود. در همان سال نیز دستگاه های مختلف از جمله سازمان بازرسی کل کشور و صدا و سیما در این حوزه ورود پیدا کردند و در نهایت با اظهارات رئیس جمهوری مبنی بر اینکه هر کسی هر طور که علاقه مند است تحصیل کند، غائله خاتمه یافت. نتیجه اینکه برنامه ها و سیاست ها به تنهایی قابل اجرایی شدن و به نتیجه رسیدن نیستند.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا بار دیگر در ارتباط با تاثیرگذاری وزارت آموزش و پرورش و سیاست های آن و نقش این نهاد مهم در جهت دهی سلیقه و ذائقه عمومی داوطلبان و خانواده ها تاکید داشت و از اهمال و انفعال وزارت آموزش و پرورش در این راستا پرسش و مطالبه گری کرد و این پرسش را مطرح کرد که اگر تنها تقاضای اجتماعی تعیین کننده مطالبات و خواسته های داوطلبان کنکور است، پس لزوم و حضور وزارتخانه آموزش و پرورش برای آگاهی رسانی، هدایت تحصیلی و جهت دهی داوطلبان و خانواده ها به چه دلیل خواهد بود.
در بخش دیگر این گزارش به پاسخ صاحب نظران به ویژه علی زرافشان درباره تاثیر سیاست گذاری های آموزش و پرورش و ارتباط آن با تعیین جهت و هدایت تحصیلی دانش آموزان پرداخته می شود.
