به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، چند روز پس از اعلام گام سوم ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای، خبرنگار روزنامه «وال استریت ژورنال» از آغاز روند نصب زنجیره متشکل از ۱۶۴ سانتریفیوژ نسل دوم در ایران خبر داد.
«لارنس نورمن» در توییتر نوشته است: «به من گفته شده که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دولت‌های عضو گفته است که ایران کار نصب [زنجیره] ۱۶۴ دستگاه IR2m را آغاز کرده است.»
پیش از این «بهروز کمالوندی» معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مراسم اعلام گام سوم کاهش تعهد ایران به برجام گفته بود که راه‌اندازی زنجیره‌ای از ۱۶۴ دستگاه نسل دوم، یکی از اقداماتی است که به زودی در دستور کار ایران قرار می‌گیرد.
کمالوندی در این رابطه گفته بود: «در دو ماه آینده و قبل از پایان گام سوم سه کار مهم دیگر داریم که ارزش بسیار بالایی دارد، یکی راه‌اندازی و گازدهی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR4 و راه‌اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR2m و همچنین گازدهی به زنجیره میانی سانتریفیوژ IR5s.»
سانتریفیوژهای IR2m اولین بار در سال ۲۰۱۳ در تأسیسات غنی‌سازی ایران نصب شد و تا پیش از حصول توافق هسته‌ای، ۱۰۴۴ دستگاه از این مدل در سایت نطنز وجود داشت. بر اساس برجام، ایران پذیرفت که استفاده از این سانتریفیوژها را که قدرت غنی‌سازی آن‌ها تا پنج برابر بیشتر از سانتریفیوژهای نسل نخست است، تا یک دهه بعد از روز اجرا، یعنی سال ۲۰۲۵، به تعویق بیاندازد.
«هنری رم» تحلیلگر مؤسسه «اوراسیا گروپ» راه‌اندازی این نسل از سانتریفیوژها را «نگران‌کننده‌ترین» اقدام ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای توصیف کرده است.
جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه امسال در نخستین سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، اعلام کرد در پاسخ به بازگشت تحریم‌های آمریکا و عدم تحقق وعده‌های کشورهای باقی مانده در توافق هسته‌ای برای جبران آثار منفی این تحریم‌ها، به مرور تعهد خود را به توافق هسته‌ای کاهش می‌دهد.
ایران در گام نخست، پایبندی به سقف‌های معین در برجام برای ذخایر اورانیوم با غنای پایین و آب سنگین را به حالت تعلیق درآورده و اعلام کرد که دیگر اورانیوم مازاد خود را به خارج از کشور صادر نخواهد کرد. دو ماه بعد، در گام دوم، تهران پایبندی به میزان خلوص غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق کرده و میزان غنای اورانیوم تولیدی در سایت نطنز را از ۳.۶۷ درصد به ۴.۵ درصد ارتقاء داد.
در گام سوم که روز شنبه رسما اعلام شد، جمهوری اسلامی ایران تمام محدودیت‌های تعیین‌شده در برجام در خصوص فعالیت‌های تحقیق و توسعه را معلق کرد. بر اساس این تصمیم، تهران قصد دارد کار بر روی سانتریفیوژهای نسل‌های جدیدتر را شتاب بخشد. عملیاتی شدن نسل‌های تازه سانتریفیوژهای ایران، سرعت و میزان تولید مواد غنی‌شده را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد.
تهران با تأکید بر بازگشت‌پذیر بودن گام‌هایی که تاکنون برداشته، به کشورهای باقی‌مانده در برجام اعلام کرده است که هر زمان که تعهدات خود در مورد عادی‌سازی روابط اقتصادی با ایران از جمله در زمینه فروش نفت و روابط بانکی را عملی کنند، ایران به پایبندی به برجام بازمی‌گردد. گام‌های سه‌گانه ایران بر اساس دو بند از توافق هسته‌ای برداشته شده که در آن‌ها جمهوری اسلامی اعلام کرده است که در صورت بازگشت تحریم‌ها، تهران خود را محق می‌داند تا اجرای کل یا بخشی از تعهداتش را متوقف کند.
