.jpg)
نظر شما راجع به کلیت شفافیت چیست؟
مجتبوی گفت: شفافیت از مولفه های اصلی تحقق مردم سالاری دینی است که در واقع رابطه صحیح مردم و حاکمیت است. این مفهوم بارها از سوی مقام معظم رهبری تاکید شده است. از اولویت های اصلی این مفهوم شفافیت است. همچنین شفافیت ابعاد مختلف دارد و در این موضوع با چالش ها و مسائل زیادی روبرو هستیم. شفافیت چی؟ شفافیت برای کی؟ موانع شفافیت و... منظور ما از شفافیت، شفافیت در برابر مردم است. در نظام سیاسی ما دستگاه های نظارتی تقریبا برای همه ارگان ها وجود دارد به جز مجلس و ما در اینجا خلا قانونی داریم. با این مسائل گره شفافیت باز نمی شود و مردم باید پای کار بیایند تا مشکلات حل شود. مردم پای کار حکومت هستند و نظارت باید مردمی باشد. در نتیجه شفافیت برای مردم است.
دبیر انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر ادامه داد: برای ایجاد نظارت مردمی به شفافیت نیاز است. شفافیت برای کسانی که بیرون از دستگاه حاکمیتی قرار دارند باید وجود داشته باشد. شفافیت در کشور ما در ابعاد کوچک آن نیز وجود ندارد. به عنوان مثال ما وقتی از دانشگاه یک موضوع را مطالبه می کنیم و خواستار توضیح هستیم به ما می گویند ما به نهاد هایی که باید پاسخگو باشیم هستیم. و این قاعدتا مفهوم شفافیتی که برای دستگاه های اجرایی تعریف شده نیست.
مجتبوی افزود: نکته بعدی این است که چه چیزی شفاف شود؟ همانطور که حضرت آقا هم تاکید دارند شفافیت باید در همه امور باشد به جز اموری که جزء اسرار کشور هستند مثل اسرار نظامی و یا مصلحت هایی که وجود دارد. البته مصلحت تعریف دارد و نباید از آن سوء استفاده شود. قانون اساسی نیز در این رابطه تعریف ارائه داده است مانند علنی بودن مذاکرات و آراء مجلس. حالا این که چه جاهایی خلا قانونی داریم درباره آن بحث می کنیم.
معصوم زاده گفت: در رابطه با شفافیت باید بگویم شفافیت هدف نیست بلکه وسیله ای برای رسیدن به نظام کارآمد و مردم سالار است. الان در کشور 5 ماه دیگر انتخابات مجلس است و نمایندگان مجلس شفافیت آراء ندارند در نتیجه مردم در فضای غیر شفاف رای می دهند. در واقع یک سری نماینده در مجلس هستند که الان ما نمی دانیم موضعشان درباره یک مسئله ای چیست. مثالش هم برجام است که آراء مشخص نبود. البته جاهایی نمایندگان موافق و مخالف صحبت می کردند و تکلیف ما درباره رای دادن به آن ها معلوم می شد. اما در کل فضا غیر شفاف است و به هر حال در انتخابات پیش رو با فضایی غیر شفاف روبرو هستیم.
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران ادامه داد: همچنین مذاکرات مجلس نیز غیر شفاف است و منتشر نیز نمی شود فقظ بعضا از رادیو و تلویزیون پخش می شود. مباحث داخل کمیسیون ها نیز به همین صورت است و نامشخص است. ما متوجه حضور و غیاب نمایندگان یا مخارج انتخاباتی آن ها نمی شویم. این یک مطلب واضح و طبیعی در همه کشورهای دارای نظام پارلمانی است که نماینده مردم فضایش شفاف باشد برای مردم، مردم بدانند که چقدر حقوق و مزایا می گیرند و حتی چقدر هدیه دریافت می کنند. این مسئله باعث بروز مشکل در نظام می شود. در کل شفافیت اصالت ندارد و خود وسیله است.
معصوم زاده افزود: گاهی ازین موضوع سوء استفاده می کنند و می گویند اگر شفافیت باشد نمایندگان استقلال خودشان را ندارند و وقتی رای شفاف باش باید جواب بدهند. وقتی نماینده ای نمی تواند از رای خود دفاع کند چرا نماینده می شود؟ اگر مخالف چیزی هستی یا موافق بیا و شفاف بیان کن و بگذار فضا شفاف باشد. نه اینکه در راستای جو عمومی حرکت کنیم ولی رای ما چیز دیگری باشد.
نظر شما راجع به مخالفت اولیه برخی نمایندگان مثل لیست امید با طرح شفافیت چیست؟
مجتبوی گفت: بهتر است بگوییم علت موافقت آنها با یک فوریت طرح شفافیت نظام تقنینی چیست و باید از آن تعجب کنیم چرا که قبل از آن به طرح اولیه شفافیت رای داده نشده است! قاعدتا انتظار داریم که با آن مخالف باشند و باید بگوییم چطور به این طرح جدید رای دادند! پیش بینی من این است که نمایندگان کنونی نمی خواهند این طرح اجرایی شود حداقل تا پایان این دوره.
دبیر انجمن اسلامی دانشگاه امیر کبیر افزود: نماینده ای گفته بود اگر آراء شفاف شود نمی توانیم بعضی کمک های ویژه ای که از برخی وزرا می گرفتیم را بگیریم. در حالی که با وجود شفافیت جلوی رانت گرفته می شود و قاعدتا باید اینطور باشد و حداقل مشخص می شود نماینده ای تا به حال داشته این کار را می کرده. با این شرایط اطلاعات صحیح به مردم منتقل نمی شود و مردم در جریان قرار نمی گیرند.
وی ادامه داد: این جای سوال است که وقتی کلیت طرحی تصویب می شود اما تک فوریت آن رد می شود، پس چرا از اول رای داده شده است؟ حداقل خوب است مانند خانم سلحشوری جرات داشته باشند که صریحا می گوید من مخالف این طرح هستم. اما اینطور نشود که بگویند ما با شفافیت آراء موافقیم اما در نهایت آراء طور دیگری رقم بخورد. در هر حال من این مجلس را مجلسی نمی بینم که دنبال شفافیت باشد.
معصوم زاده گفت: برخی می گویند استقلال نمایندگان با این طرح گرفته می شود اما به نظر من نمایندگان استقلال ندارند که نمی گذارند آراء شفاف شود و به جایی وابسته اند و رای آن ها نیز متناسب با منافع جایی است که به آن وابسته اند. در فضای غیر شفاف نیز هر کاری می شود کرد. انسان وقتی تقوی نداشته باشد قاعدتا فضای غیر شفاف را ترجیح می دهد. بنابراین مسائلی وجود دارد که اگر فضا شفاف شود برای آن ها بد می شود. شفافیت آراء تقنینی نیز در همین راستا می باشد و مجلس می خواهد بار شفافیت را از دوش خود بردارد.
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران ادامه داد: این طرح جدید نیز مخالف قانون اساسی است و مجلس نمی تواند برای شورای نگهبان قانون تصویب کند و شورای نگهبان آن را رد می کند. بعدا می آیند و می گویند شورای نگهبان با شفافیت مخالفت کرد.در نتیجه این مطلب اصلی که شفافیت در مجلس است به حاشیه می رود. این شفافیت باید در مجلس وجود داشته باشد و مجلس نباید آن را پاس بدهد. به نظر می رسد منافع انتخاباتی در آن دخیل است.
نظر شما راجع به شفافیت نظام تقنینی چیست؟
مجتبوی گفت: این طرح را طرح سیاسی می بینم. باید توجه داشت که هیات رئیسه مجلس با سابقه است و آشنا به قوانین و مقررات می باشد. وقتی طرحی را که متضاد با اصل 108 و 110 قانون اساسی است، تصویب می کنند این سوال ایجاد می شود که چرا این طرح به شورای نگهبان می رود؟ و فضایی که بعد از آن ایجاد می شود چیست؟
.jpg)
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر گفت: در رابطه با این موضوع دو تیتر خبری قابل توجه بود. یکی از ایرنا که رسانه دولتی است: "شفافیت را یک گام جلو بردند." که اگر اینطور بود مجلس طبیعتا اول باید شفافیت را در رابطه با خودش می پذیرفت. تیتر بعدی این بود که:" مخالفینی که موافق شدند." این تیتر دارد به این اشاره می کند که عده ای که مخالف طرح شفافیت بودند آمدند و این را تسری دادند به ارگان هایی مثل مجلس خبرگان رهبری که طبق قانون قانونگذاری راجع به آن در شان مجلس نیست.
وی افزود: این بازی سیاسی است و برخی می خواهند این طرح را به حاشیه ببرند و چه راهی بهتر از آن که طرحی که می دانیم با آن مخالفت می شود به شورای نگهبان ارسال کنیم. در واقع شورای نگهبان یا باید خلاف قانون اساسی را تصویب کند یا رد کند. به هر حال مشخص است نمایندگان چه سودی از این ماجرا می برند. ارتباطی که با بعضی جاها دارند و مسئولیت ها و روابطی که در جاهای مختلف مثل روزنامه با خبرگزاری ها دارند باعث می شود یک بازی جذاب سیاسی برای فرار از شفافیت درست کنند.
مجتبوی ادامه داد:چندی پیش در خدمت یکی از اعضای هیات رئیسه مجلس بودیم و می گفت که قبل از الکترونیکی شدن آراء با قیام و قعود نمایندگان تا حدی رای آنان مشخص بود اما با الکترونیکی شدن آراء مخفی می شوند. در حالی که باید برعکس باشد. من فکر می کنم آیه "فی قلوبهم مرض" درباره برخی از نمایندگان صدق می کند. پیش بینی من این است که باید شاهد پس لرزه های بعد از رد این طرح توسط شورای نگهبان باشیم.
معصوم زاده گفت: نقل قولی از آقای وکیلی نماینده تهران خواندم که می گفت الان مجلس در شفاف ترین دوره خود می باشد! چون جلسات از رادیو و تلویزیون پخش می شود. البته این موضوع در دوره های قبلی هم بوده است. وقتی نمایندگان این طرح اول را رد می کنند و طرح شفافیت دیگری را تصویب می کنند و از آن دفاع می کنند. خب مشخص است داستانی پشت این است. مجلس با شفافیت آراء خود مخالفت می کند و می بیند فشار افکار عمومی زیاد می شود این کار را می کنند تا توپ را در زمین شورای نگهبان و مجلس خبرگان بیندازد. شورای نگهبان نیز قطعا آن را رد می کند.
.jpg)
دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران ادامه داد: ما نیز مخالف این طرح شفافیت نیستیم. اما این یک فضای دیگر است. مثل اینکه مسئولین در رابطه با مسائل کشور هیچ جوابی ندارند و روی به فرافکنی و کارهایی شبیه به این می آورند. مانند مسئله ای که درباره نقد امام معصوم مطرح شد که نیت از مطرح کردن این مسائل فرار از مسئولیت است. در موضوع مجلس هم همین است و با طرح شفافیت نظام تقنینی می خواهد از شفافیت خودش فرار کند. سناریوی بعد از رد آن توسط شورای نگهبان نیز این است که آقایان از تریبون های مختلف شورای نگهبان را هدف قرار دهند.
وی ادامه داد: در بحث شفافیت نیز باید فراجناحی نگاه کرد. نمی شود گفت که یک گروه خاص مخالف هستند بلکه چپ و راست کشور با شفافیت مخالفت دارند. آقای حداد عادل نیز در مصاحبه ای گفته بودند با این طرح موافق نیستند. بنابراین این مسئله نیز نیز مثل برجام یک بزنگاه است که در نهایت اصولگرا و اصلاح طلب باید سر آن توافق کنند.
نقش تشکل های دانشجویی در رابطه با شفافیت چیست؟
مجتبوی گفت: اولین چیزی که به ذهن می رسد نقش همیشگی تشکل های دانشجویی است که بحث آگاه سازی می باشد. گاه واقعیت ها در اخبار وارونه جلوه داده می شود. بنابراین تشکل های دانشجویی باید فارغ از جناح های سیاسی بیاید و این مسائل را توضیح دهد و صف بندی مخالفین و موافقین را در این جریان مشخص کند. نکته دیگر مطالبه گری تشکل ها است که باید در مقام مطالبه گری از مجلس بر بیاید و بگوید مجلسی که خود شفافیت را نمی پذیرد چگونه دیگران را تشویق به شفافیت می کند؟
وی ادامه داد: در عین حال در جاهایی که قانون اجازه می دهد تشکل از مجلس نیز عبور کند و فارغ از هیاهوی خبری به شفافیت در سایر نهادها نیز بپردازد و مردم را نیز در این مسئله مشارکت بدهد. با وجود مشکلاتی که وجود هست نباید وظیفه خود را فراموش کند و وارد بازی های سیاسی نیز نشود. چون گاهی در تاریخچه جنبش دانشجویی می بیینم که این جنبش بازیچه اهداف سیاسی قرار گرفته است. در نتیجه از جهت گیری جناحی بپرهیزد. در مباحث کارویژه و ... نیز می شود روی آن کار کرد.
معصوم زاده گفت: زمینه کنش فعال یک تشکل دانشجویی به عنوان یک نهاد اجتماعی این است که بتواند مستقل عمل کند و وابسته به چپ و راست نباشد. این موضوع را شاید خیلی از تشکل های دانشجویی نداشته باشند.کما اینکه تحکیم نیز زمانی پیاده نظام جریان چپ در دانشگاه ها بود.
وی افزود: کاری که تشکل ها می توانند انجام دهند این است که در این فضای غیر شفاف که مردم نیز شاید اطلاعات کامل نداشته باشند، بیاید و فضا را شفاف کند. این امر ابتدا در دانشگاه ها باید انجام شود چه به صورت نشریه یا بیانیه باشد یا دعوت از نمایندگان مجلس. همچنین کارهایی که در بین مردم باید انجام شود که متاسفانه این بخش آن می لنگد. تشکل های دانشجویی هستند که باید بین مردم روشنگری کنند و ازین فرصت استفاده کنند. وظیفه اصلی آن ها روشن کردن این مسائل است و لازمه اش استقلال تشکل ها می باشد. این ها می تواند روی رای مردم تاثیر بگذارد.
مجتبوی گفت: گاهی فضا غبار آلود می شود و در این فضا تصمیم گیری سخت می شود. آگاهی بخشی حقیقی باید اولویت تشکل های دانشجویی باشد. بنابراین ارتباط با مردم باید قوی تر باشد. آن قلوب مریض که عرض کردم از همین فضای غبارآلود سوء استفاده می کنند. من اعتقاد دارم مردم دستگاه پردازش قوی دارند و اگر فضا غبارآلود نباشد می توانند به درستی تحلیل کنند.
معصوم زاده ادامه داد: به عنوان نکته پایانی این را بگویم که این مطالبات درباره شفافیت مطالبه ما نیز هست اما باید وقت شناس باشیم. زیرا ممکن است گاهی در پازل جریان خاصی بازی کنیم. لذا جریان دانشجویی باید مراقب این نکته باشد. وقتی می بیند جریان شفافیت دارد بازی می خورد باید به میدان بیاید و حرفش را بزند.
مجتبوی در پایان گفت: بحث شفافیت فقط منحصر به مجلس نمی شود و ادامه دار در سطوح مختلف است. باید سعی شود شفافیت را در همه امور اجرا کنیم؛ نمایندگان نیز گاهی حیات سیاسی خود را به جریان خاصی و یا دولت وابسته می بینند که در حقیقت وکیل الدوله می شود! امیدواریم در دوره بعد شاهد حضور نمایندگان مردمی تر باشیم.
