به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بخش مهمی از توسعه علم از طریق ارتباط پژوهشگران و دانشمندان امکان پذیر است. شاید بتوان گفت که یکی از شرط‌های لازم برای بقای علم و انتقال آن به نسل آینده و همچنین دستیابی به بخش‌های جدید علم، از طریق ارتباط امکان پذیر بوده است. همانطور که نهضت ترجمه در قرن ۲ هجری توانست بخش مهمی از علم را از کتابخانه‌های خاک گرفته رومی‌ها یا هندو‌ها و چینی‌ها به عربی ترجمه کند و در اختیار مسلمانان قرار دهد، درخشش تمدن اسلامی در طول تاریخ از مرز چین تا ساحل اقیانوس اطلس در غرب آفریقا، از طریق ارتباط دانشمندان بود؛ چنانکه گاهی ابن سینا یا ابوریحانی بیرونی در مرز‌های شرقی تمدن اسلامی، نظریه‌ای جدید می‌دادند و این نظریه را دانشمندانی در مرز‌های غربی به چالش می‌کشیدند و خبرش به ابن سینا می‌رسید!
پس از آنکه اروپایی‌ها راه خصمانه را برای آشنایی با تمدن‌های شرقی برگزیدند و جنگ‌های صلیبی را به راه انداختند، باز هم با دانشمندان و کتابخانه‌های بزرگ اسلامی ارتباط برقرار کردند و با ترجمه، دانش را به اروپا انتقال دادند. اکنون هم یکی از نکات مهم در اعتبارسنجی علمی هر دانشگاه یا مرکز علمی، به روز بودن آن است و این امر بدون ارتباط علمی امکان پذیر نیست و همین به روز نبودن یک دانشگاه، می‌تواند چالشی جدی برای آن ایجاد کند.
اما شکل ارتباطات علمی استادان و دانشجویان در این زمانه با کشور‌های دیگر تفاوت پیدا کرده است. با اینکه به نظر می‌رسد مرجع علمی در قرن حاضر کشور‌های اروپایی یا آمریکا باشند، اما در سراسر دنیا دانشمندانی در شهر‌های کوچک و بزرگ کشور‌های مختلف مشغول به پژوهش هستند و چه بسا به دستاوردی جدید دست یابند که در آزمایشگاه‌های توسعه یافته اروپایی به دست نیاید. اروپایی‌ها این موضوعات را به خوبی می‌دانند و با بهانه حمایت از پژوهش‌های علمی و توسعه دانش، برنامه‌هایی برای جذب علم از سراسر دنیا طراحی کرده اند.
اراسموس پلاس؛ بورس آموزشی با امکانات جذاب
اتحادیه اروپا چند سالی است با عنوان ساماندهی به پروژه‌های دانشگاهی و ارتباطات بین المللی دانشگاه‌های جهان با کشور‌های عضو این اتحادیه، برنامه بورس آموزشی را ایجاد کرده است. هدف این برنامه ساماندهی تبادل دانشجو بین دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی اروپا و سایر نقاط جهان است. نکته قابل توجه این است که اتحادیه اروپا این برنامه را در قالب بورس آموزشی تحت حمایت خود طراحی کرده است.
براساس این برنامه، دانشجویان یا استادان دانشگاه می‌توانند با تحصیل در خارج از کشور از طریق اراسموس پلاس، مهارت‌های ارتباطی، زبانی و بین فرهنگی خود را تقویت کرده و با گسترش مهارت خود با موفقیت وارد بازار کار آینده شوند. طی این برنامه دانشجویان می‌توانند در دوره‌های کوتاه مدت در دانشگاه‌های اروپایی تحصیل کنند و از مزایا و امکانات آن دانشگاه‌ها بهره‌مند شوند.
از نکات مهمی که درباره این برنامه مطرح است اینکه جامعه دانشگاهی کشور ما برای گذراندن دوره‌های کوتاه مدت پژوهشی یا آموزشی در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا نه تنها هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند، بلکه می‌توانند کمک هزینه برای تأمین بلیط رفت و برگشت به کشور مقصد و همچنین هزینه‌های اقامت را دریافت کنند. گفته می‌شود میزان این کمک هزینه‌ها هم بستگی به هزینه‌های زندگی در کشور مقصد و فاصله بین دو کشور دارد.
مشارکت گسترده دانشگاه های ایران در اراسموس پلاس
بیشتر دانشگاه‌های ایران در این پروژه با اتحادیه اروپا تفاهم نامه همکاری امضا کرده اند که شامل تبادل دانشجو و استاد و همچنین انجام پروژه‌های دانشگاهی می‌شود.
مثلا دانشگاه یزد در قالب این برنامه، تفاهم نامه همکاری با دانشگاه رومانی امضا کرده است. براساس این توافقنامه اعضای هیات علمی دانشکده‌های نساجی تا سال ۲۰۲۱ به مدت یک ترم تحصیلی می‌توانند در دانشگاه‌های مشخص شده کشور رومانی تحصیل کرده و هزینه تحصیل خود را از اتحادیه اروپا دریافت کنند.
یا همین چند روز پیش بود که سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ از اختصاص نخستین بورس اراسموس پلاس به این دانشگاه خبر داد. به گفته سیدسعید هاشمی از آخر آبان، یعنی چند روز دیگر، ۲۰ نفر از استادان و دانشجویان دکتری این دانشگاه به اتریش اعزام می‌شوند و در دانشگاه IMC مشغول تحصیل و پژوهش خواهند شد.
در دانشگاه بیرجند این برنامه از سال گذشته آغاز شده و امسال تفاهم نامه همکاری این دانشگاه با اتحادیه اروپا، تمدید شده است.
حسین نویدی نیا، مدیر همکاری‌های بین المللی دانشگاه بیرجند به خبرنگار دانشجو گفته است که سال گذشته یک دانشجوی علوم ورزشی و یک استاد در رشته مهندسی مکانیک در قالب اراسموس پلاس به کشور‌های اروپایی اعزام شده اند.
به گفته نویدی نیا، این افراد از حمایت مالی اتحادیه اروپا برای تحصیل در اروپا برخوردار می‌شوند. اما او به خبرنگار ما درباره اینکه اتحادیه اروپا در برابر هزینه‌هایی که برای دانشجویان در کشور‌های اروپایی انجام می‌دهد، چه انتظاری از ما دارد، گفت: ما هم در صورت اعزام استاد یا دانشجو برای شرکت در همایش‌های یا سیمنارها، امکانات اسکان و پذیرایی از آنان را فراهم می‌کنیم.
این موضوع در دانشگاه‌های بزرگ و حتی صنعتی هم پررنگ است. مثلا از دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب این برنامه ۸ دانشجو و ۴ استاد در کشور‌های اتحادیه اروپا مشغول به تحصیل و پژوهش هستند. این موضوع را سیما فاخران، مدیر دفتر همکاری‌های بین المللی دانشگاه صنعتی اصفهان به خبرنگار ما گفته است.
به گفته او دانشگاه صنعتی اصفهان عملکرد خوبی به عنوان مرجع همکاری‌های علمی ایران و سوییس از خود نشان داده است. دانشگاه‌های پاسایو و فرایبورگ در آلمان، تورینو در ایتالیا، مالاگا در اسپانیا و Enib در فرانسه، دانشگاه‌های هدف استادان و دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان هستند.
فاخران در خصوص تعهدات این دانشگاه به اتحادیه اروپا می‌گوید: ما متعهد شده ایم که در تحقیقات تراز اول جهان با اتحادیه اروپا مشارکت داشته باشیم، همچنین بستر تبادل استاد و دانشجو و پذیرش دو جانبه محققان فراهم شود، تولیدات مشترک علمی داشته باشیم و هرآنچه که در برنامه‌های اراسموس پلاس است.
اتحادیه اروپا مراکز پژوهشی علمی و بین المللی کلانی را ایجاد کرده و با کشور‌های متعددی ارتباطات علمی گسترده‌ای دارد. مرکز پژوهش‌های هسته‌ای اروپا نیز از دیگر بهانه‌های اروپایی‌ها برای جذب دانش از سراسر دنیا است.
پروژه سرن، برنامه اراسموس پلاس و ارتباطات علمی کشور‌های اروپایی با دانشگاه‌های ایران، در توسعه دانش و به روز بودن علم در مراکز علمی ایران بسیار اهمیت دارد. اما همچنان این سوال مطرح است که این حاتم بخشی‌های اتحادیه اروپا برای پژوهشگران ایرانی از کجا نشأت می‌گیرد و سودی که از این بخشش‌ها نصیب اروپایی‌ها می‌شود، چقدر است؟
