به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ جعفر مهراد مؤسس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، گفت: هر سال سازمان جهانی مالکیت معنوی گزارشی را با عنوان شاخص‌های جهانی مالکیت معنوی منتشر می‌کند، آخرین ویرایش این شاخص ها مربوط به سال ۲۰۱۹ میلادی است که در آن فعالیت های انجام شده در سال ۲۰۱۸ درباره پتنت ها، مدل های کابردپذیری، علایم تجاری، طراحی های صنعتی، میکروارگانیسم ها، حفاظت از تنوع گیاهی و شاخص های جغرافیایی گزارش شده است.
وی افزود: ویرایش ۲۰۱۹ میلادی نشان می دهد که فعالیت های ایالات متحده آمریکا در بحث ثبت پتنت در اداره پتنت و علائم تجاری این کشور در سال ۲۰۱۸ میلادی رو به کاهش گذاشته است، این نخستین بار است که در آمریکا ثبت پتنت از سال ۲۰۰۹ میلادی که جهان از جمله آمریکا با رکود اقتصادی مواجه بود، کاهشی برابر با ۱/۶ درصد را تجربه کرده است.
چهره ماندگار علمی کشور اظهار داشت: در مقابل، تقاضای ثبت پتنت در سطح جهان بیش از ۵ درصد رشد داشته است، رشد تقاضای پتنت در سال ۲۰۱۸ در چین ۱۱/۶ درصد، هندوستان ۷/۵ درصد، در سنگاپور و اداره پتنت و علایم تجاری اروپا ۴/۷ درصد و کره‌جنوبی ۲/۵ درصد ثبت شده است.
وی ادامه داد: بررسی این ویرایش حاکی از آن است که رشد تقاضای پتنت حتی در کشورهای با درآمد پایین و متوسط از رشد پایداری برخوردار بوده است : پاکستان ۲۷/۸+ درصد، فیلیپین ۲۶/۷+ درصد، ازبکستان ۱۷/۵+ درصد، مراکش ۴/۱+ درصد و ویتنام ۱۲/۸+ درصد.
مهراد گفت: همچنین سازمان مالکیت معنوی آفریقا، سازمان مالکیت معنوی منطقه ای در آفریقا و سازمان پتنت اوراسیا در سال ۲۰۱۸ میلادی تماما به ترتیب رشدی برابر با ۶/۲ درصد، ۱۱/۲ درصد و ۵/۶ درصد را در کارنامه خود به ثبت رسانیده اند.
وی اضافه کرد: در میانه این کاهش در تعداد تقاضا های پتنت در آمریکا ثبت شده در سال ۲۰۱۸ میلادی، گزارش سازمان جهانی مالکیت معنوی در ادامه به این نکته نیز اشاره دارد که متقاضیان پتنت در آمریکا با وجود کاهشی که بدان اشاره شد در بین تمام کشور های جهان پر تعداداند.
مؤسس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: در واقع، در سال ۲۰۱۸ میلادی متقاضیان پتنت این کشور بیشترین تقاضاهای خود را برای ثبت پتنت در خارج از آمریکا اقدام کرده اند. این ثبت برابر با ۲۳۰/۰۸۵ پتنت که بیش از دو برابر آلمان (۱۰۶/۷۵۳) و بیش از سه برابر کره‌جنوبی (۶۹/۴۵۹) است.
وی افزود: در مجموع، ثبت مالکیت معنوی در جهان با سرعت بیشتری ادامه دارد، طوری که درخواست ثبت پتنت در سال ۲۰۱۸ میلادی رکورد تازه ای از خود به جا گذاشته است. کل درخواست ثبت پتنت در جهان بالغ بر ۳/۳ میلیون پتنت است که حاکی از افزایش ۵/۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۷ میلادی است.
مهراد اظهار داشت: ثبت علائم تجاری نیز مجموعا به رقمی برابر با ۱۴/۳ میلیون علامت رسیده است که این نیز نسبت به سال ۲۰۱۷ میلادی افزایشی برابر با ۱۵/۵ درصد را نشان می دهد، فعالیت های مرتبط با طراحی های صنعتی هم در جهان از بیش از ۱/۳ میلیون طرح عبور کرده و مدل های کابردپذیری نیز با رشد ۲۱/۸ درصد به ۲/۱ میلیون کاربرد افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: چین در سال های اخیر به منبع اصلی رشد درخواست ثبت پتنت تبدیل شده است. درخواست ثبت پتنت در چین با ثبت ۱/۵۴۲/۰۰۹ پتنت (۱۱/۶)، علایم تجاری با ثبت ۷/۳۶۵/۵۵۲ علامت (۲۸/۳)، طراحی های صنعتی با ثبت ۷۰۸/۷۹۹ طرح (۱۲/۷) و مدل های کابردپذیری با ثبت ۲/۰۷۲/۳۱۱ مدل (۲۲/۸) رشد پیدا کرده است.
چهره ماندگار علمی کشور عنوان کرد: در مورد آمریکا دیدیم که این کشور از سال ۲۰۰۹ میلادی نخستین بار است که در ثبت پتنت در سال ۲۰۱۸ با کاهشی برابر با ۱/۶ درصد مواجه است. اما، آمریکا ۹ سال متوالی است که در ثبت علایم تجاری رشد داشته و این رشد در سال ۲۰۱۸ میلادی به ۴/۳ درصد رسیده است. تعداد تقاضا در سال ۲۰۱۸ برای ثبت پتنت در آمریکا ۵۹۷/۱۴۱ پتنت بود که این رقم در سال ۲۰۱۷ میلادی برابر با ۶۰۶/۹۵۶ پتنت گزارش شده است. این کاهش برابر با ۱/۶ درصد است.
فعالیت های ثبت پتنت و علایم تجاری در ژاپن در سال ۲۰۱۸ به ترتیب ۱/۵ درصد و ۸/۶ درصد کاهش دارد. تعداد پتنت های ژاپن ۳۱۴/۵۶۷ و علایم تجاری ثبت شده ۵۱۲/۱۵۲ علامت است، کره‌جنوبی در این سال در درخواست ثبت پتنت ۲/۵ درصد و در علایم تجاری رقمی برابر با ۱۴/۵ درصد رشد داشته است.
وی گفت: چین در سال ۲۰۱۸ میلادی در ثبت ۸، علایم تجاری و طراحی صنعتی در بین تمام کشور های جهان رتبه اول را به دست آورده است. امریکا در ثبت پتنت و علایم تجاری دوم و در طراحی صنعتی رتبه چهارم جهان را به خود اختصاص داده است. رتبه‌های آلمان در ثبت پتنت، علایم تجاری و طراحی صنعتی به ترتیب ۵، ۴ و ۲ است، ژاپن در ثبت پتنت و علایم تجاری رتبه سوم جهان و در طراحی صنعتی دارای رتبه ششم جهان است. کره جنوبی در ثبت پتنت حایز رتبه ۴، در علایم تجاری رتبه ۱۱ و در طراحی صنعتی دارای رتبه ۳ جهان است.
* جایگاه ایران در زمینه ثبت پتنت
مهراد افزود: جمهوری اسلامی ایران با احتساب افراد مقیم و غیر مقیم در ثبت پتنت مقام ۲۰، در علائم تجاری رتبه ۶ و در طراحی صنعتی مقام ۱۲ جهان را در اختیار دارد، ترکیه بعد از ایران در ثبت پتنت دارای رتبه ۲۳، در علایم تجاری رتبه ۱۰ و در طراحی صنعتی به رتبه ۷ دست یافته است.
وی افزود: اگر آمار پتنت رابه فعالیت های مالکیت معنوی افراد مقیم محدود کنیم رتبه جهانی ایران تغییر پیدا می کند، در این محدوده، رتبه های اول در اختیار چین، آمریکا، المان، کره‌جنوبی، فرانسه و سپس ایران است، اگر آمار پتنت را به فعالیت های مالکیت معنوی افراد مقیم محدود کنیم رتبه جهانی ایران تعییر پیدا می کند، در این محدوده، رتبه های اول در اختیار چین، آمریکا، المان، کره‌جنوبی، فرانسه و سپس ایران است.
مهراد گفت: در سطح جهان ۲۰ اداره ثبت پتنت و علایم تجاری وجود دارد، این ادارات در استرالیا، برزیل، کانادا، چین، هنگ کنگ، اداره ثبت پتنت و علایم تجاری اروپا، فرانسه، آلمان، هندوستان، اندونزی، ایران، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، کره‌جنوبی، روسیه، سنگاپور، ترکیه، انگلستان و آمریکا قرار دارند.
وی افزود: تعداد درخواست ثبت پتنت از جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی در چین ۶، در اداره ثبت پتنت و علائم تجاری اروپا ۷، در آلمان و هندوستان هر کدام یک، در ایران ۱۱/۹۰۸، در ژاپن یک، در کره‌جنوبی ۲، در انگلستان ۳ و در آمریکا ۱۴۲ پتنت است، ثبت بیش از ۱۱۰۰۰ پتنت در داخل کشور امری عادی است. اما، دستگاه های مسؤول مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و نیز سازمان پژوهش های علمی و صنعتی باید در مورد وضعیت این تعداد از پروانه های ثبت اختراعات در سال ۲۰۱۸ میلادی اعلام نطر کنند. باید بگویند که از این تعداد درخواست ثبت پتنت چه تعدادی مورد تایید قرار گرفته و به این درخواست ها در طی پروسه ارزیابی پتنت اعطا شده است. سوال بعد این است که پتنت های اعطا شده به هر تعدادی که باشد در سال مزبور یا در سال بعد از آن از نظر عملیاتی شدن چه سرنوشتی پیدا کرده اند.
مهراد گفت: می دانیم که رشد علم ایران در قالب مقاله های پژوهشی چاپ شده در مجلات بین المللی در سال های اخیر چشمگیر بوده ، طوری که اکنون جمهوری اسلامی ایران رتبه ۱۵ تولید علم جهان را به خود اختصاص داده است. رشد کمی مقالات علمی در این سال ها توسط بعضی از افراد و دستگاه ها به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و بر کیفیت سازی مقاله ها و تولید پتنت تاکید و دانشمندان را برای خلق اختراعات در بخش‌های مختلف دعوت و تشویق می کنند.
چهره ماندگار علمی کشور اظهار داشت: به غیر از پتنت هایی که در خارج از کشور به ثبت رسیده، تعداد بیش از ۱۱۰۰۰ پتنت نیز در داخل کشور ثبت و مراحل تشریفاتی آن ها به انجام رسیده است.
این رقم نشان می دهد که ثبت پتنت به موازات تولید مقاله های علمی ادامه دارد و ایران از این نظر با کمبود اختراع مواجه نیست، ارقامی که در باره پتنت به سازمان جهانی مالکیت معنوی ارسال شده باعث شده است که ایران از نطر رتبه جلوتر از کشور هایی مانند هلند، اسپانیا، استرالیا، سوئد، کانادا، اتریش، بلژیک و سایر کشورهای جهان قرار گیرد.
وی افزود: حال سوال این است که با احراز این رتبه در مبحث پتنت چرا بخش صنعت و خدمات از این اختراعات استفاده نمی کند و مسؤولیت دولت در این زمینه چیست و چه نقشی برعهده دارد؟
