خبرنامه دانشجویان ایران: حجت فاخری// سهمیه‌بندی بنزین مصوبه‌ای است که بنا بر تصویب سران کشور یا به‌عبارت‌دیگر سران سه قوه، در روزهای اخیر اجرایی شد و متأسفانه موجب شکل‌گیری آشوب‌هایی در سراسر کشور گردید و نتیجۀ آن تخریب و غارت اموال بیت‌المال و همچنین جان باختن تعدادی از شهروندان بود. در همین ایام در روز یکشنبه 26/8/1398 آیت‌الله خامنه‌ای در جلسۀ درس خارج فقه بعد از شرح حدیثی که مناسب حال این روزها هم بود، اشاره‌ای کوتاه اما راهگشا و تعیین‌کننده وظایف مسئولین و مردم در خصوص مواجهه با سهمیه‌بندی بنزین، بیان کردند که بازخوردهای متفاوتی داشت و شاید برخی از مردم و حتی نخبگان انتظار چنین برخوردی را از این ایشان نداشتند؛ بنابراین برای بازخوانی و کمی روشن شدن تصمیم ایشان از منظر فقهی نکاتی در این نوشتار به آن اشاره خواهد شد.
اصل عقلی رجوع به خُبره
آیت‌الله خامنه‌ای در ابتدای بیانات خود گفتند که در این حوزه سررشته ندارند و تخصص در این موضوع هم ندارند و این امر طبیعی است که ممکن است هر انسانی در بسیاری از مسائل تخصص نداشته باشد و امری دور از ذهن نیست؛ اما عقل و شرع مقدس برای تصمیم‌گیری در این‌گونه شرایط که ممکن است تخصص لازم وجود نداشته باشد، مراجعه به اهل خُبره را به‌عنوان راه‌حل مشکلات، موضوعات و مسائل معرفی می‌کند. در این خصوص هم ولی‌فقیه با توجه به همین اصل که گرچه کاملاً عقلایی و بدیهی است و کسی در آن تشکیکی ندارد، در موضوع موردبحث، بنا بر نظر کارشناس‌ها تصمیم می‌گیرند.
تعارضِ نظرات کارشناس‌ها در موضوع سهمیه‌بندی بنزین
ایشان در بخش ابتدایی بیانات خود اشاره‌ای به این موضوع دارند که البته «نظرات کارشناس‌ها هم در قضیۀ بنزین مختلف است، بعضی آن را لازم و واجب می‌دانند بعضی‌ها مضر می‌دانند.» در این صورت است که دو نظر مختلف و معارض از جمعی کارشناس به‌دست‌آمده است که راه برون‌رفت از این مسئله مراجعه به همان موارد جرح‌وتعدیل ادله و نظرات در صورت تعارض ادله و مستندات است و باید بررسی کرد که سرانجام در صورت ایجاد چنین تعارضی کدام نظر را باید برگزید؟ و یا اینکه اگر هر دو نظر از جهت قوت و ضعف در یک سطح بودند، حکم به بی‌اعتباری هر دو دلیل خواهد شد تا درنتیجه بنا بر نظر خود ولی‌فقیه عمل کرد؟
راه‌حل تعارض در نظرات کارشناس‌ها
راه‌حل تعارض همان‌طور که قبلاً بیان شد بررسی مستندات و مؤیدات ادله است که در این خصوص باید مستندات و یا مؤیدات نظر کارشناس‌ها بررسی شود. با توجه به نظر کارشناس‌ها، قهراً هرکدام از دو نظر مطرح در خصوص لازم بودن سهمیه‌بندی و یا مضر بودن، مستندات و دلیل خود را در این زمینه دارد و بنا بر همان دلایل، نظری را برگزیده‌اند، البته پرداختن به دلایل کارشناس‌ها از موضوع این نوشتار خارج است که باید در جای خود بحث شود.
بنا بر اطلاع آیت‌الله خامنه‌ای از وضعیت موجود در موضوع بنزین و با علم به نظرات کارشناس‌ها در این خصوص، ایشان در بیانات خود تصریح کرده‌اند که سهمیه‌بندی، نظر سران سه قوه بوده است؛ بنابراین اجماع بین سران سه قوه، در مورد تصمیم برای سهمیه‌بندی بنزین گرفته شد، مؤیدی برای نظر کارشناس‌هایی است که سهمیه‌بندی بنزین را واجب و لازم می‌دانند، چراکه نگاه آیت‌الله خامنه‌ای به تصمیم سران قوا، اولاً: نگاهی خوش‌بینانه دارند که به آن اعتماد باید کرد و شاید چاره‌ای دیگر هم وجود نداشته باشد. ثانیاً: امارۀ دیگری مبنی بر ترجیح قول کارشناس‌های موافق سهمیه‌بندی بر مخالفین وجود دارد که برای نمونه می‌توان حفظ و تقویت مسئولین نظام و اعتماد به آنان باشد که از اوجب واجبات و اهم مسائل است که هر شخصی باید ملتزم به آن باشد و در راستای حفظ، تقویت و اقتدار نظام بکوشد. بنا بر آنچه بیان شد می‌توان به دلیل فقهی که آیت‌الله خامنه‌ای از سهمیه‌بندی بنزین حمایت می‌کنند، به گوشه‌ای از آن اشاره شد.
