به گزارش خبرنگار«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از راه‌های کسب درآمد دولت اخذ مالیات از مردم است؛ وقتی گروهی معاف از پرداخت مالیات می‌شوند درآمدهای مالیاتی دولت کاهش می‌یابد.
اگر اعطای معافیت‌های مالیاتی به صورت گسترده انجام پذیرد دولت برای جبران کسری درآمد مالیاتی خود، بالاجبار میزان نرخ مالیات را افزایش داده و بدین ترتیب گروه‌های دیگر جامعه که از معافیت مالیاتی بهره‌مند نیستید تحت فشار قرار خواهند گرفت. بدون شک اعطای معافیت مالیاتی به گروه‌ها یا فعالیت‌ها و یا مناطق گسترده منجر به ضعف در نظام اجرایی مالیاتی خواهد شد.
در چند روز اخیر خبر حمایت دولتی ها از معافیت مالیاتی سلبریتی ها بازتاب گسترده ای در فضای عمومی کشور ایجاد کرد، مردم متعجب بودند:« معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری در لایحه بودجه ۹۹ پایدار شد.»
با درخواست وزیر ارشاد در مورد معافیت مالیاتی هنرمندان، جهانگیری و نوبخت نیز حمایت کردند، دستور فوری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در خصوص پیش نویس یکی از تبصره‌های لایحه بودجه۹۹ بوده است که بر اساس یکی از بند‌های آن " تمامی فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشمول ۵۰ درصد معافیت مالیاتی می‌باشند. " که با دستور دکتر نوبخت این بند حذف شد لذا فعالیت‌های مزبور کماکان از معافیت صد درصدی برخوردار خواهند بود.
این مهم درحالیست که دولت با کسری بودجه ناشی از عدم فروش نفت مواجه است و از راه های مختلف سعی در جبران این کسری دارد، راه هایی که گاها دست در جیب مردم است، اما در مواجهه با ثروتمندان، میلیاردرها و سلبریتی ها رویه ای دیگر در پی می گیرد.
جالب تر این که طبق بند ۷۹ پیش‌نویس «لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی» وزارت امور اقتصاد و دارایی هم خواستار حذف معافیت مالیاتی هنرمندان یعنی بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم شده بود.
ریشه این معافیت به قانون مصوب سال 66 و اصلاحیه سال 80 برمی‌گردد. در آن سال‌ها فعالان رشته‌های فرهنگی و هنری مانند ناشران یا نقاشان اعلام کردند که این مشاغل طرفداری ندارد و کسی در ایران کتاب نمی‌خواند یا تابلوی نقاشی نمی‌خرد، بنابراین برای توسعه مشاغل در این رشته‌ها تصمیم گرفته شد که درآمد آنها معاف از پرداخت مالیات باشد
دستورالعمل موضوع ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۲۷/۱۱/۸۰(معافیت موضوع بند(ل) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون)
د- فعالیت هنری : مجموعه فعالیتهایی که درفرآیند خلاقیت ، تولید ، تکثیر ، اجرای صحنه ای، نمایش و توزیع آثار سینمایی ، سمعی و بصری ، موسیقیایی ، هنری نمایشی ، هنرهای تجسمی و مرمت و بازسازی آثار تاریخی ، فرهنگی و باستانی انجام می گردد.
ماده ۲- درآمد حاصل از فعالیت های انفرادی و یا جمعی موضوعات مذکور در ماده یک این دستورالعمل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای مجوز فعالیت(یا پروانه تاسیس)از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می باشد و بصورت مکتوب،سمعی،بصری و صحنه ای تولید،توزیع و عرضه می گردد از پرداخت مالیات معاف است.
این معافیت درحالیست که میزان درآمد سالانه برخی خوانندگان کشور معادل درآمد ماهانه مجموع بیش از هزار و چهارصد کارمند و دستمزد برخی بازیگران و هنرپیشه‌های مطرح، معادل درآمد ۳۶۴ کارمند است، به‌عبارت‌دیگر درآمد سالیانه یک خواننده تقریباً معادل درآمد ۱۰۳ سال یک کارمند و درآمد سالیانه برخی هنرپیشگان معادل ۳۳ سال کار یک کارمند مشمول مالیات با حداقل درآمد ماهانه دو میلیون و هفت‌صد و پنجاه‌هزار تومان است.
در فرآیند حمایت سلبریتی‌ها از دولت نکته‌ای نباید مورد غفلت قرار گیرد و آن اینکه اکثر افراد حاضر در سینما و موسیقی دارای درآمدهای میلیاردی‌اند، به نحوی که برخی از سلبریتی‌ها فرزندان خودشان را در خارج به‌دنیا می‌آورند تا تابعیت کشور دیگر دریافت کنند. این موضع صدای بسیاری از هنرمندان دیگر که درآمد زیادی ندارند را درآورده است.
بهزاد فراهانی در نشست خبری سریال دل‌دار گفته بود که این روز‌ها دستمزد‌های بازیگران به طرز عجیبی بالا رفته است. دلیلی ندارد نوید محمد زاده یک میلیارد تومان بگیرد و من باسابقه هنری‌ام، ۲۰ میلیون تومان!
جالب است که بدانید درآمد یک‌سال برخی خوانندگان پاپ وطنی معادل 130سال کار کارمندان مشمول مالیات است و برخی چهره‌های مطرح تلویزیون و سینما در عرض یک‌سال پولی به اندازه 36سال حقوق کارمندان مشمول مالیات درمی‌آورند. با این حال طیبه سیاووشی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به شهروندآنلاین می‌گوید هربار که بحث گرفتن مالیات از هنرپیشه‌ها و خواننده‌ها میشود، بلوا به پا می‌کنند.
از طرفی بلیت کنسرت خواننده‌هایی مانند ماکان بند، آرش و مسیح و بهنام بانی درحال حاضر بین 60 تا 120هزار تومان برای هر صندلی تعیین شده است. اگر میانگین این رقم را 90هزار تومان در نظر بگیریم هر شب کنسرت خواننده‌های پاپ پرطرفدار چیزی حدود 200میلیون تومان فروش دارد. سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی 2هزار و 100 صندلی دارد که معمولا تمام صندلی‌های کنسرت خواننده‌های محبوب به فروش می‌رسد. با در نظر گرفتن متوسط 90هزار تومانی قیمت بلیت کنسرت این خوانندگان آنها در عرض یک شب چیزی حدود 190میلیون تومان درآمد دارند.
طبق گفته‌ی مسئولین هزینه ساخت هر کلاسِ درس حدود ۳۰۰ میلیون تومان است؛ هم‌چنین احداث هر تخت بیمارستان ۷۰۰ میلیون تومان هزینه به دنبال دارد. حال اگر متوسط میزان مالیات بر درآمد هنرمندان را سالیانه ۹۱۳٬۶۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان در نظر بگیریم با این میزان درآمد می‌توان در هرسال بیش از ۳۰۰۰ کلاس درس و بیش از ۱۰۰۰ تخت بیمارستانی احداث کرد!
در بحث معافیت مالیاتی بازیگران، یکی از نقاط ضعف این قانون تفاوت قائل نشدن میان سوپراستار سینما با درآمدهای نجومی و هنرمند با درآمد کم است که همین امر به‌عنوان یک خلأ بزرگ قانونی شناخته میشود.
در حقیقت این قانون باعث میشود سلبریتی‌هایی که درآمدهای میلیاردی دارند مانند اهالی ساده سینما که بعضاً در هزینه‌های بیمه درمانی خود مانده‌اند، از پرداخت مالیات معاف شوند.
کدام فعالیت فرهنگی_هنری؟
مقایسه حوزه‌ای چون نشر که درآمد آنها ناچیز و گردش مالی فعالانش بسیار محدود است، با اقشار سینماگر و یا هنرمندانی که از آنها به عنوان ستاره‌های هنری یاد میشود، اصلاً منصافانه نبوده و به نظر می‌رسد مسأله معافیت مالیاتی باید دقیق، جزیی‌نگر و با رعایت گردش مالی اصناف انجام می‌شد؛ نه اینکه همه این اقشار را با یک دستور از دادن مالیات معاف کنیم.
همایون امیرزاده، مدیر انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با شبکه خبر درباره معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر صحبت می‌کرد، در پاسخ به این سوال که چرا باید بازیگری که برای چند روز بازی در یک فیلم یا سریال بیش از یک میلیارد درآمد دارد از مالیات معاف شود؛ در حالی که درآمدها در حوزه‌های مختلف هنر مثل نشر اینگونه نیست، گفت: باید نگاه کلی و منصفانه داشته باشیم؛ چرا که دایره شمول، گسترده است. ما فقط ۲۰۰ هزار نفر در بخش هنر، ۳۵۰۰ موسسه قرآنی، بالغ بر ۷۰ هزار فعال قرآنی در اقصی نقاط کشور، ۴ هزار ناشر فعال و ۱۵۰۰ کتابفروشی داریم. اینها همه مجموعه‌های ما هستند، اما از میان اینها ۲۰۰ نفر ممکن است درآمدهای سنگین داشته باشند. اگرچه در حوزه موسیقی و برگزاری کنسرت همه درآمدها بین همه حلقه‌های فرهنگ و هنر تقسیم میشود، در بحث فیلم هم اینگونه است.
او توضیح نداد که در صورت صحت آمار ارائه شده در این گفت‌وگوی تلفنی، آیا درآمد همان ۲۰۰ نفر با درآمدهای بعضاً منفی ۳۵۰۰ موسسه قرآنی و ۷۰ هزار فعال قرآنی برابری می‌کند؟ یک سوپراستار سینما که بابت بازی در نقش اصلی یک فیلم، بیش از یک میلیارد تومان دستمزد می‌گیرد و فقط چند ماه از سال درگیر این پروژه است، معادل چند قاری قرآن، نویسنده، شاعر، ویراستار و ... درآمد دارد؟
جالب است بدانید طبق آماری که سال ۹۶ از سوی موسسه خانه کتاب اعلام شد، در آن سال ۶ هزار کتابفروشی در سطح کشور مشغول فعالیت بودند که نیمی از آنها را لوازم‌التحریرفروشی‌ها تشکیل می‌دادند. هزار کتابفروشی هم کتاب درسی و کمک‌درسی می‌فروختند و چیزی که باقی می‌ماند، دو هزار کتابفروشی بود که هزار و ۴۰۰ تای آن در تهران و ۶۰۰ کتابفروشی دیگر نیز در شهرستان دایر بودند. مسأله تأسف‌آور اینکه از این میان ۲۰۰ کتابفروشی در خطر جدی تعطیلی قرار داشتند و بقیه هم با مشکلات فراوان مواجه بودند و خودشان را به زور سرپا نگه می‌داشتند.
حدود 40 درصد اقتصاد کشور از مالیات معاف است و این امر، در کنار پایین بودن نرخ های مالیاتی و فرارهای مالیاتی گسترده، باعث شده میزان درآمدهای مالیاتی در کشور به نسبت حجم اقتصاد، پایین باشد که نسبت ۸ درصدی سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی در ایران بیانگر و شاهد این مدعاست.
این مهم در حالیست مسئولان سازمان امور مالیاتی، رقم 40هزار میلیارد تومان را برای فرار مالیاتی اعلام کرده‌اند، رقمی که گاها بسیار بیشتر از این مقدار و تا ۷۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود و به راحتی و بدون هزینه و اعتراضات گسترده می توانست ثروتی مطمئن نصیب دولت بکند.
بررسی کارشناسان نشان می دهد که سهم مالیات بر درآمد در کل مالیات ها در ایران ۱۴ درصد می باشد اما در کشورهای پیشرفته این عدد بسیار بیشتر است تا جایی که در آمریکا این عدد حدود ۵۰ درصد می باشد. طبق بررسی های کارشناسان در ایران بیشتر فشار این مالیات به قشر کم درآمد جامعه، کارمندان و کارگران است. این درحالی است که هنرمندان و بازیگران که جز قشر پر درآمد جامعه هستند از پرداخت مالیات معاف هستند.
محل سوال اینجاست، کجای دنیا قشرهای محروم تر جامعه چون کارگر و کارمند مالیات می پردازد ولی قشرهای ثروتمند و میلیاردرها از دادن مالیات طفره می روند؟چرا کارمندان ۹ درصد از مالیات و ثروتمندان فقط ۲ درصد می پردازند؟
در پایان همه این ابهامات و سوالت به این دو نکته توجه کنید:
نکته اول اینکه سلبریتی ها بلندگوی تبلیغاتی دولت در انتخابات گذشته بودند و نکته دوم این که انتخبات مجلس نزدیک است.
*گزارش از حمزه دستیار
