به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اواسط آذرماه ایام خاصی برای دانشجویان است، ایامی که به عنوان روز دانشجو نام گذاری شده و بر همین اساس تحلیل ها حول این روز شکل می گیرد. شورای عالی انقلاب فرهنگی اخیرا پژوهشی را درباره وضعیت فعلی دانشگاه ها با عنوان «بررسی و مطالعه فضای دانشجویی کشور در سپهر انقلاب اسلامی و ارائه سیاست‌ها و راهکارهای نهادینه‌سازی آن» منتشر کرده است، در مقدمه این پژوهش ذکر شده است که محیط دانشگاه و فضای دانشجویی از‌جمله عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ هر جامعه است و تأثیر مثبت و مطلوب دانشگاه و دانشجو بر جامعه، در گرو فعلیت یافتن هویت واقعی و مطلوب دانشگاه و به‌تبع آن دانشجو است.
در بخشی از این پژوهش به همسویی خواسته های سیاسی تشکل های دانشجویی با آرای مردم اشاره می کند و می نویسد: این همسویی نشانگر آن است که این گروه مرجع توانسته اند ارتباطی خوب با پیکره تصمیم ساز جامعه سیاسی ایران برقرار کنند. انتخاب 90 درصد از کاندیدهای مورد حمایت یکی از تشکل های دانشجویی (دفتر تحکیم وحدت) در انتخابات شوراهای اسلامی ( 1378 ) و مجلس شورای اسلامی( 1380 )، بیانگر نفوذ اجتماعی این قشر در میان عموم مردم است. بنابراین مطالعه ارزش ها و نگرش های آنان و فضای فکری که در محیط های دانشجویی وجود دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است و آگاهی از مختصات و ویژگی های این فضا نه فقط خواسته ها و اولویت های این دسته از جوانان را آشکار می سازد، بلکه امکان پیش بینی تغییرات اجتماعی پیش رو را نیز فراهم خواهد کرد.
نویسندگان این مقاله فضای مطلوب دانشجویی را به کارکرد دسته بندی می کند: الف- کارکردهای ذاتی آموزش عالی، ب- کارکردهای اجتماعی یا توسعه و اعتلای فرهنگی جامعه.
استناد به بیانات رهبر انقلاب در حوزه اهمیت دانشگاه یکی دیگر از بخش های این پژوهش است، بطوری که آمده: رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 20-09-70 می فرمایند: کسی که به دانشگاه وارد یا از آنجا خارج می شود، اگر نسبت به انقلاب و دین و کل کشور و استقلال و آرزوهای بزرگ ملی حساسیتی نداشته باشد، ایندانشگاه هر چه هم از لحاظ علمی بالا باشد، ارزشی نخواه د داشت، زیرا که محصول این دانشگاه به راحتی در اختیار سیاست های مختلف قرار خواهد گرفت.
در بخشی دیگر تاکید شده است: به عبارت دیگر فلسفه ی وجودی دانشگاه در پیشبرد علم است که از برکاتش تأمین نیاز فرهنگی، فنی و مدیریتی کشور است و اگر به اصلاح مستمر دانشگاه و فضای دانشجویی و تقویت بنیه ی علمی و ایمانی آن اهتمام کافی نشود، ضمن اینکه اهداف عالیه مزبور تأمین نخواهد شد بلکه دانشگاه خود منشأ بسیاری از مشکلات فرهنگی و ناهنجاری های اجتماعی خواهد شد. پس یکی از مهمترین وظایف مدیریت فرهنگی کشور و آموزش عالی، هماهنگ نمودن فضای دانشجویی با انتظارات جامعه ی اسلامی است و این کاری نیست که به این سادگی تحقق یابد.
بخش های قابل توجه این پژوهش به شکل زیر آمده است:
1- بنابراین سؤالی که در اینجا مطرح است این است که ما چگونه می توانیم فضای دانشجویی را با نیازها و خواسته های جامعه ی اسلامی هماهنگ نمائیم؟ برای پاسخ به این سؤال،ابتدا ضروری است که ابتدا از ویژگی ها و مختصات فضای دانشجویی در جامعه اسلامی آگاه شویم.
2- درباره ی نقش اجتماعی و سیاسی دانشجویان تاکنون نظریه های مختلفی مطرح شده است. یک نظریه بر آن است که دانشجویان، عامل "رهایی بخش انقلابی" در جامعه ی جدید هستند براساس این دیدگاه پویایی و منازعات اصلی در جامعه ی جدید، حول تعارض میان صاحبان صنعت (بورژواها) و کارگران صنعتی دور می زند. همان طور که پیش از قرن بیستم بورژواها یک طبقه رهایی
بخش انقلابی در انتقال جامعه ی فئودالی به سوی جامعه ی صنعتی (سرمایه داری) بودند، هم اکنون این طبقه ی کارگر رهایی بخش است که می کوشد جامعه مبتنی بر استثمار صنعتی (سرمایه داری) را به جامعه برابر سوسیالیستی تبدیل کند. در این دیدگاه نقش رهایی بخش دانشجویان به دو گونه "تفسیر انقلابی" می شود؛ اول گفته می شود، با این که طبقه کارگر صنعتی نیرویی رهایی بخش است، اما این نیرو در چنبرهفریب ایدئولوژی طبقه بورژوا گرفتار است و این دانشجویان هستند که به آگاهی انقلابی و رهایی بخش مسلح هستند و سبکبال و چالاک در برابر فریب دوران؛ کارگران را هدایت کرده و پیش می برند.
دوم، برخلاف نظریه ی اول، یورگن هابرماس، دانشجویان را یک "عامل انقلابی" همچون طبقه کارگر صنعتی در نظر نمی گیرد. ازنظر او حرکت جمعی و فراگیر دانشجویان یک "عرصه نمادین" را درجامعه به وجود می آورد که از طریق آن "عرصه عمومی" که زیر فشار هژمونی دستگاه های تبلیغی، سیاسی و اقتصادی رسمی قرار دارد، تا حدی فراخ می شود. از نظر او اگر "عرصه عمومی نقد" از اقتدار سیاسی و اقتصادی دولت و گروه های قدرتمند آزاد نباشد، حتی دموکراسی های پارلمانی می توانند آفت زا شوند و نابرابری ساختاری را تشدید کنند، لذا دانشجویان با تکرار حرکت های جمعی، نشست های عمومی و بیانیه های خود به آزاد سازی فضای عرصه عمومی به نفع کل جامعه کمک می کنند و صاحبان قدرت رسمی اعم از سیاسی، اقتصادی و تبلیغی، مجبور می شوند حساب کار خود را کرده و دست و پای خود را در برابر افکار عمومی جمع کنند.
نظریه سومی وجود دارد که معتقد است دانشجویان در جامعه، عامل و مولد "فرهنگ جدید" هستند. از این منظر آدمیان و شهروندان پیش از آنچه در زندگی روزانه از عقل حسابگر خود فرمان بگیرند از "فرهنگ" جامعه فرمان می گیرند، یعنی از همان الگوهایی که در جامعه "جاافتاده" و مردم بدون اینکه در صحت و سقم آنها وارسی کنند از آنها پیروی می کنند. از این زاویه بخش اعظم سیاست در جامعه از طریق الگوهای فرهنگی جامعه شکل می گیرد.
3- دانشجو کیست؟ یا توصیف دانشجو آنگونه که مطلوب هست (تعریف موقعیت
دانشجویی مطلوب): - پیشرو؛ - زبده؛ - با نشاط؛ - پذیرای حرف و استدلال تازه؛ - تأثیرگذار بودن روی خانواده، جامعه و محیط؛ - اصلاح طلب بودن؛ - جوان و دارای شور و احساس جوانی؛ - آینده کشور در دست اوست.
4- بایدهای تشکل های دانشجویی:
- شناخت جهتگیری های کلی و حفاظت از آن؛
- تقویت خود از نظر مای ههای فکری و روحی ؛
- جذب جوانهای بی تفاوت از نظر دینی و سیاسی؛
- روابط حسنه تشک لها با هم؛
- طرد و دفع ظلم و تبعیض و نفاق؛
- تلفیق احساس با اندیشه؛
- پراکندن اندیشه اسلامی در همه محیط ها.
-2-4-3-2 نبایدهای تشکل های دانشجویی
- پرهیز از وابستگی های گوناگون حزبی،سیاسی، نژادی و امثال آن؛
- آلت دست عناصر و مجموعه های ناباب نشدن؛
- تشکلهای دانشجویی نباید از آرما نها دور شوند؛
- تشکل های دانشجویی نباید دچار سطحی نگری شوند؛
- تشکل های دانشجویی نباید به دام احزاب سیاسی بیفتند؛
- سمینارهای شکلی و صوری بی فایده نباید تشکیل شوند.
5- چگونگی ساخت تیپ ایده آل دانشگاه مطلوب: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی فضای دانشجویی- به معنای پیش گفته آن- از حیث فاصله وضع موجود با وضعیت مطلوب آن در دانشگاه اسلامی و بررسی عوامل مؤثر بر این فاصله است. برای نیل به این مقصود نیاز به اتخاذ یک روش مؤثر و متناسب با اهداف تحقیق است. آنچه که محقق بدان نیاز دارد شناسایی وضع مطلوب و موجود و نیز داشتن ابزاری است که مقایسه این دو را ممکن کند. بعبارت روشن تر ابتدا بایست وضع مطلوب را شناسایی و ترسیم کرد و این ترسیم نیز به گونه ای باشد که امکان مقایسه و سنجش را به ما بدهد.
متن کامل این پژوهش را از اینجــا دانلود کنید.
