«زن توسعه یافته» کتابی که زن را با نگاه غیرفمنیستی معرفی می‌کند

به گزارش خبرنگار سرویس زنان «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ نشست خبری کتاب "زن توسعه یافته" عصر روز گذشته، سه شنبه 26 آذرماه با حضور آتنا ناصری، نویسنده کتاب و جمعی از اصحاب رسانه در محل بنیاد سلامت ابریشم برگزار شد.

ناصری در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه می توان بحث توسعه را در مورد زن به کار گرفت، ضمن انتقاد از انحصار مفهوم توسعه در اقتصاد، گفت: ما باید با احترام، توسعه را از حوزه اقتصاد قرض بگیریم و بررسی کنیم حوزه های تخصصی دیگر چگونه می توانند توسعه را زیست کنند؟

وی با تاکید بر حفظ عزت نفس در سطح ملی ادامه داد:  اگر واقعیت را از روبرو ملاقات نکنیم از پشت از واقعیت خنجر می خوریم. لذا باید بگوییم که ما در زمینه هایی حتی در حال توسعه هم نیستیم. باید از خود بپرسیم آیا مسئله ما در بحران های فعلی کشور فقط اقتصادی است؟ درحالیکه تمام عناصری که چرخه اقتصاد را می گرداند از افراد تشکیل شده است.

این متخصص روانشناسی سلامت با بیان اینکه در کتاب زن توسعه یافته تلاش شده است تا توسعه در درون وجود یک زن دیده شود، اضافه کرد: شاخص های توسعه در این کتاب در نسبت رفتار یک زن با جسم و روانش طرح شده است. از نظرگاه تخصص من یعنی  روانشناسی سلامت و یا روانشناسی پزشکی، تعامل جسم و روان مورد توجه قرار می گیرد بنابراین این کتاب در چارچوب یک حوزه تخصصی و میان رشته ای نگاشته شده است.

وی با انتقاد از اینکه در حال حاضر حوزه سلامت به بازار مکاره ای بدل شده است که بدلیل اهمیتش مورد سو استفاده قرار می گیرد، گفت: در این کتاب، مسئله توسعه زن را  از دیدگاه روانشناسی سلامت مورد بررسی قرار داده ایم و عامدانه موانع و فاکتورهای اجتماعی را نادیده گرفته ایم. به عبارت دیگر بنده به عنوان نویسنده تصمیم گرفتم زن را بتنهایی در مقابل توسعه قرار دهم و موانع فردی را که سد راه توسعه یافتگی زنان بوده، پژوهش کنم. به عقیده بنده اگر بخواهیم جامعه را از بحران نجات دهیم باید از افراد شروع کنیم.

نویسنده کتاب زن توسعه یافته با تاکید بر افراد جامعه به عنوان عناصر تشکیل دهنده آن، افزود: ما در این کتاب توصیه هایی  به زنان کرده ایم که برای کمک به توسعه پایدار باید به بیماری های جسمانی و روانشناختی خود حساس باشند، به عنوان مثال غربالگری را جدی بگیرند و عملکرد غدد را بررسی کنند، چرا که در این صورت این زن به کاهش هزینه های سربار سلامت کمک کرده است و اگر این ماجرا را دنبال کنیم می بینیم که دامنه اثرات این موضوع تا کاهش بودجه وزارت بهداشت نیز کشیده می شود. 

وی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه در این کتاب تلاش شده در کنار دقت علمی بیان همه فهم و عامیانه ای از مسائل ارائه شود تا عموم خوانندگان بتوانند از آن بهره ببرند، گفت: هم اکنون حیطه سلامت با مسائلی آلوده شده است که مورد سوء استفاده قرار میگیرد. ما باید اجازه دهیم متخصصین امر سلامت به مسائل مربوط به سلامت بپردازند و مراقب باشیم مسأله سلامت دستخوش تبلیغات و منافع منفعت طلبان نشود. در واقع باید جامعه عمومی راهکارهای مربوط به سلامت را فقط از متخصصین این امر بپذیرند.

ناصری در پاسخ به انتقادی مبنی بر عدم پرداختن به ابعاد اجتماعی مسائل زنان گفت: ما گاهی یک مسئله را آنقدر بزرگ جلوه می دهیم که پاسخی برای آن پیدا نمی کنیم و در آخر به جایی می رسیم که مجبور می شویم بگوییم راه حلی نداریم.  ما در واقع در بیشتر اوقات خودمان به بحران ها دامن می زنیم. اگر ما ادعا می کنیم که می خواهیم جامعه را نجات بدهیم باید رویکرد مثبتی داشته باشیم و گرنه با رویکرد های منفی فقط هزینه ها را زیاد کرده ایم. واقعیت این است که حل مسایل و بحران های ما مستلزم عزم فردی است. ما باید قبول کنیم که عضوی از جهان هستیم و فقط درباره خودمان اراده داریم و هرچقدر هم درباره سیستم ها اعتراض کنیم انرژی جامعه را صرف راهی کرده ایم که به نتیجه نمی رسد. بنابراین افراد در مشاغل و حوزه های مختلف باید توسعه را از فردیت خویش آغاز کنند.

وی ادامه داد: در این کتاب من این جسارت و شجاعت را ندارم که بگویم اولین فردی هستم که در این زمینه فعالیت و تحقیق می کنم اما پرداختن به شاخص های فردی توسعه یافتگی زنان در حوزه سلامت  تا به حال کمتر شایع بوده است.

این متخصص روانشناسی سلامت  با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی تعبیر دیگری از توسعه پایدار است و در سند چشم انداز هم به شاخص های جهانی سلامت اشاره شده، گفت: مخاطب من در این کتاب فرد و در واقع تک تک اندام فرد است چراکه معتقدم ما باید مسائلمان را آنقدر کوچک و مشخص کنیم تا بتوانیم برای آن علمیات داشته باشیم.

وی ضمن توضیح پیرامون معادل سازی و همانندسازی شاخص های توسعه در حیطه سلامت یک زن اظهار داشت: بنیاد سلامت ابریشم هیچ وابستگی سیاسی و اقتصادی و رویکردی ندارد و کاملا  تخصص محور است. 

ناصری با اشاره به اینکه جهان سوم بیشتر انرژی خود را صرف حل بحران می کند، افزود: من خیلی سازمان ها را مقصر نمی دانم چرا که آنها خود عضوی از یک چرخه معیوب هستند ما باید مسائل را زیرساختی ببینیم، متاسفانه در بسیاری از مسائل دچار تراژدی شده ایم. تراژدی داستان غم انگیزی است که مقصر مشخصی ندارد.

وی در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سئوالی درباره نقش مرد در تکامل زن ابراز کرد: باید به بضاعت هر رویکرد علمی قناعت کنیم. البته زن موجودی نیست که مجرد باشد، من در این کتاب از مادر توسعه یافته و خواهر توسعه یافته نیز سخن گفته ام و واضح است اینها در نسبت با مرد سنجیده می شود. فیمینیست هایی که ژست روشنفکری میگیرند موفق نمی شوند زن را مجرد از مرد در نظر بگیرند و همانطور که خداوند اراده فرموده از کنار هم قرار گرفتن زن و مرد موجود دیگری بوجود می آید.

مولف در ادامه با تاکید بر اینکه در این کتاب قرار است شهامت یک زن چرخه معیوب عقب ماندگی را قیچی کند و ما را از عقب ماندگی و محرومیت و فقر نجات دهد، در پاسخ به سئوالی مبنی بر علت نپرداختن به رویکردهای کلان در این کتاب تصریح کرد: بنابر رویکرد روانشناسی سلامت، انسان موجودی است که  جنبه های زیستی، جسمی، روانشناختی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دارد ولی ما در این قرار گذاشته ایم و تصمیم گرفته ایم که به علت محدودیت بضاعت نوشتار و برای تاکید در اهمیت صرف اراده فردی  نقش موانع اجتماعی را نادیده بگیریم. این به این معنی نیست که ما از این موضوع غافل شده ایم بلکه به طور عامدانه آن را به مجال های دیگری واگذار کرده ایم.

وی با انتقاد شدید از رویکردهای فمنیستی نسبت به زنان، ضمن اعلام خبر راه اندازی پویش "مراقب زنان سرزمینمان باشیم" گفت: زن موجودی است که می تواند خاک را مشک ختن کند. زن با آشتی با زنانگی  درون خودش و به کمک صلح با مردانگی مرد بیرون  میتواند توسعه پیدا کند.

ناصری با تاکید بر اینکه مرد و زن باید در جهان با هم آشتی کنند، بیان کرد: فکر می کنم اگر صلحی عمیق میان زن و مرد رخ دهد ریشه بسیاری از جنگ ها برچیده می شود. اساسا نباید مسئله ای به نام زن و مرد وجود داشته باشد. هنجارها نشان می دهد زن و مرد همواره کنار هم هستند و این دو به گونه ای با هم عجین شده اند که نمی شود آنها را از هم جدا کرد.

وی در پاسخ به سئوالی پیرامون رابطه رویکرد فردگرایانه توسعه یافتگی زنان با نهادهای قدرت در حوزه سلامت گفت: ما نمی توانیم نهادهای قدرت را نادیده بگیریم. بنده با اینکه هیچ پست و سمتی در دولت ندارم و نخواهم داشت بدون چشمداشتی در زمینه ها و طرح های تحول مختلفی همکاری کرده ام و معتقدم باید در تعامل با سازمان ها و نهادهای حوزه سلامت باشیم. بنده قبلا در حوزه ورزش کشور برای اولین بار کمیته پیشگیری و ارتقاء سلامت ورزشکاران را ایجاد کرده و در زمینه سلامت و ورزش فعالیت کرده ام. ما نباید یک سازمان و یا یک مسئول خاص را سیبل کنیم. چرا که مسائل بر اثر عوامل مختلف و در طول زمان شکل گرفته اند و نباید و علمی نیست که  انگشت اتهام  را به سمت  مسئولی که مدت کوتاهی است کار را در دست گرفته نشان دهیم ضمن اینکه عوامل به وجود آورنده مشکل متعدد هستند و باهم رابطه حلقوی دارند و این سالم نیست که روابط را خطی و تک عاملی تبیین کنیم.

وی درباره مفید بودن این کتاب برای زنانی از طبقات محروم جامعه گفت: متخصصین هر حوزه باید بتوانند به زبان قابل فهم جامعه عمومی به جامعه خدمت کنند تا بتوانند مفید باشند. در این کتاب شاخص های جهانی سلامت و توسعه یافتگی به زبان ساده و قابل استفاده برای هر سطح سواد مطرح شده است.

ناصری در پایان ضمن بیان اینکه همواره پذیرای هرگونه نقدی درباب مباحث کتاب هستم و حتی حاضرم خودم هم امکان آن را فراهم کنم، یادآور شد: کتاب زن توسعه یافته روز جمعه در جشن شب یلدای بنیاد سلامت ابریشم رونمایی خواهد شد.