به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، اولین جلسه شورای اخلاق پزشکی با حضور دکتر علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل مقام معظم رهبری، دکتر علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، آیت الله سید مصطفی محقق داماد استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و صاحبنظران اخلاق پزشکی برگزار شد.
دکتر علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل مقام معظم رهبری در این مراسم با اشاره به کتاب فردوس الحکمه اظهار داشت: این کتاب از پایه و اساس بر مبنای حکمت و اخلاق پزشکی اسلامی و ایرانی نوشته شده است.
وی افزود: علی بن ابن ربن مولف این کتاب بر این باور است که صفت طبیب از صفات خداوند متعال است و تنها زمانی یک پزشک شایسته این صفت دانسته می شود که به جز مهارت در پزشکی چهار خصلت همیاری، پرهیزکاری، دلسوزی و پاکدامنی در او گرد آمده باشد.
ولایتی با اشاره به بخش دیگری از کتاب فردوس الحکمه توضیح داد: در این کتاب آمده است که پزشک باید درباره بیمار دلسوزتر از خانواده اش و کم هزینه تر از ایشان باشد. پزشک باید در جستجوی خوشنامی و پاداش اخروی باشد، نه در پی مال اندوزی. پزشک نباید پر آمد و شد، یا پرخواهش، سبک رفتار، سنگین کردار، دارای زخم زبان و یا تنی بد بو باشد. زیاده روی در عطر، پوشاک ژنده، خودپسندی، منت نهادن، بدگویی از همکاران نداشته باشد، بلکه باید عیب پوش ایشان باشد تا بدین شیوه خود، خوشنام گردد و به فرزانگی شناخته شود.
وی به آموزه های اخلاق پزشکی از نگاه محمدبن زکریا رازی بر اساس کتاب الحاوی پرداخت و گفت: عفاف و پاک چشمی به هنگام معاینه و درمان بیماران، پارسایی و پرهیز از اشتغال به لهو و لغو، تواضع و فروتنی، عدالت در درمان تهیدستان و توانگران، توکل و خودسپاری به خدای بزرگ به هنگام درمان بیماران و درخواست شفای بیماران از درگاه او، همراهی بیمار در تمام طول درمان و حفظ اسرار بیماران، پرهیز از گفتگو با بیمار درباره خلاصی از بیماری با داروهای کشنده و خودداری از آزمایش بر روی بیمار از شاخص های اخلاق پزشکی است.
آموزه های اخلاقی منتشر شده از نگاه محمدبن زکریا رازی براساس کتاب المنصوری، ابن جزارقیروانی در کتاب طب الفقراء و المساکین، ابن ابی صادق نیشابوری بر اساس شرح او بر الفصول البقراطیه و خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی بر اساس کتاب وقفنامه ربع رشیدی از جمله مواردی بود که رئیس هیئت موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی در این جلسه به آن اشاره کرد.
در ادامه این نشست دکتر علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تقارن برگزاری جلسه شورای اخلاق پزشکی را همزمان با دهه پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی که با پایه و اساس اخلاق بنا شده را به فال نیک گرفت و گفت: اولین ودیعه ای که خداوند متعال به انسان ارزانی داده عقل، خرد و ترویج آگاهی است. فضایل اخلاقی که وجود نازنین پیامبر گرامی نیز به آن مزین بود.
وی با اشاره به فعالیت های ارزنده ای که در شورای اخلاق دانشگاه انجام شده، دگرگونی در راهبردهای نوین این شورا را در ابعاد اجرایی آن خواستار شد و توجه به اخلاق پزشکی را مسئله استراتژیک دانشگاه معرفی کرد و اظهار امیدواری کرد که نقش محوری اخلاق به صورت کلی و جزئی با برگزاری این جلسات در دانشگاه تبیین شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: باید اخلاق موضوع اساسی حوزه سلامت باشد و در دانشگاه برای ارتقا آن چاره اندیشی شود.
وی مستندسازی و طراحی موضوعات مبتلابه را راه حل مناسبی برای طرح سرفصل های اخلاق پزشکی در دانشگاه دانست و توضیح داد: ایجاد کمیته های اخلاق پزشکی مختلف در حوزه های درمان، آموزش و بهداشت ضمن بازنگری و توجه به بازمهندسی این حوزه راهبرد موثری برای ارتقا این مهم است.
زالی ادامه داد: باید در محیط های دانشگاهی پروتکل های اخلاقی متناسب با شرایط دانشگاه و توجه به سرفصل های کشوری اجرایی و مستقر شود.
وی با بیان این که دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی مملو از اسوه های اخلاقی است، بهره مندی از این ذخائر ارزشمند علمی و اخلاقی را ضروری ذکر کرد.
طراحی کوریکلوم های اخلاقی، درسنامه های علمی و پودمان های اخلاقی با محوریت کرامت انسانی از دیگر مواردی بود که رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به آن اشاره کرد و توضیح داد: باید ضمن بازنگری و توجه به مسایل نوین و جنبه های حرفه ای اصول اخلاق پزشکی این مدل ها در دانشگاه اجرا شود.
وی از طراحی نظام نامه آموزشی جدید متناسب با فراگیران دانشگاه خبر داد و گفت: این طرح باید به صورت پایلوت در کمیته های اخلاقی بیمارستانها اجرا شود.
زالی پاسخ منطقی به مسایل شرعی و معنوی در بیمارستانها را یک ضرورت عنوان و تاکید کرد: آموزش و نهادینه کردن اخلاق حرفه ای و پزشکی باید با زبان، ذائقه و گفتمان دانشجویان هماهنگ باشد و برای ترویج این مهم به طور خاص مدل سازی شود.
در ادامه این جلسه آیت الله سید مصطفی محقق داماد استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی نیز با اشاره به اهمیت اخلاق در حوزه پزشکی ضرورت توجه به این مهم را مورد تاکید قرار داد و گفت: باید از دل معارف اسلامی مطالبی تحت عنوان الهیات پزشکی استخراج شود.
وی تفکیک پزشکی سکولار از پزشکی الهی را ضروری ذکر کرد و افزود: علم پزشکی به عنوان علمی که مبتنی بر اصول اخلاقی و اعتقاد به خداوند است باید از طب سکولار متمایز شود.
استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی با بیان این مهم که، فعل شفا مستقیما متعلق به ذات خداوند باری تعالی است، خاطرنشان کرد: معرفی چهره های ممتاز و الگوهای برجسته اخلاقی در حوزه پزشکی می تواند تاثیر شگرفی در راستای ارتقا شاخص های اخلاقی داشته باشد.
وی با بیان این که حضور پزشکان متخصص و چیره دست مایه افتخارجامعه پزشکی است، توضیح داد: حرفه مقدس پزشکی باید عاری ازهر گونه بی اخلاقی باشد.
محمود عباسی رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، نیز در این جلسه درباره ساختار شورای اخلاق پزشکی، وظایف و اختیارات شورا و زمانبندی برگزاری جلسات مواردی را مطرح کرد و با اشاره اهمیت تشکیل کارگاه های توانمندسازی ضرورت ایجاد بانک اطلاعات مدرسین اخلاق پزشکی را مورد تاکید قرار داد.
عباسی افزود: باید شوراها و کمیته های مختلف اخلاق بالینی با هدف تمرکززدایی در آموزش دانشگاه شکل بگیرد.
وی با اشاره به ضرورت برنامه ریزی و سیاست گذاری شوراهای اخلاق بالینی خاطرنشان کرد: این برنامه ها باید به صورت هرمی مصوب شود. اخلاق در پزشکی حرکتی دوسویه و حاکمیتی است و رعایت حقوق شهروندان و اخلاق حرفه ای و پزشکی صرفا موضوعی فردی نیست. در این حوزه باید ضمن آموزش به جامعه، زمینه برای روحیه مطالبه گری دریافت کنندگان خدمت فراهم شود.
رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، نظارت فعال دبیرخانه های شورای اخلاق را خواستار شد و همفکری و هماهنگی برای تحقق اهداف این دبیرخانه را ضروری ذکر کرد.
در اولین جلسه شورای اخلاق پزشکی متخصصان و صاحبنظران به مواردی نظیر ضرورت بازبینی بهره مندی از پتانسیل های بالای اساتید درحوزه اخلاق، توجه به آموزش های بدنه پرسنلی دانشگاه به مباحث اخلاقی، ارائه دستورالعمل های اخلاق حرفه ای، شناسایی الگوها، تدوین برنامه راهبردی اخلاق، توسعه اخلاق بالینی حرفه ای در بیمارستانها، فعال سازی کمیته اخلاق بیمارستانی، فعال سازی شبکه اخلاقی در دانشگاه، بازبینی شیوه اخلاقی در دانشگاه، تدوین کدهای اخلاقی، ارتقا همه جانبه اخلاق پزشکی و بازبینی کوریکولوم ها بر اساس موازین علمی و اسلامی اشاره شد.
