به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از روزنامه آفتاب یزد، در این میان بحث هزینه تبلیغات انتخاباتی از جمله موضوعاتی است که همواره مورد توجه افکار عمومی قرار دارد و در این وادی سوال تکراری این است که «چقدر هزینه تبلیغات هر کاندیدا می‌شود؟»
این عبارت را بیشتر افراد در مورد اسراف کاران انتخاباتی مطرح می‌کنند اما با این حال کار تبلیغات ادامه پیدا می‌کند و تقریبا می‌توان گفت که آب از آب تکان نمی‌خورد.
مساله هزینه‌های انتخاباتی نامزدها در انتخابات مختلف از جمله انتخابات مجلس اکنون شدیدا در کانون توجه واقع شده و تقریبا بیشتر نگاهها به آن معطوف شده است.
پول‌های مورد دار
چند سال پیش یعنی در جریان رقابت‌های انتخاباتی سال 94 مجلس، وزیر کشور با هشدار درباره ورود پول‌های کثیف به رقابت‌های انتخاباتی موضوع نگران‌کننده‌ای را مطرح کرد که نشان می‌داد گردش مالی در انتخابات رقم عجیب و قابل تاملی است.
فکت‌های منتسب به این اظهارات نشان از ورود بی ضابطه برخی پول‌ها از جمله پول‌های کثیف در حوزه سیاست، انتخابات داشت که البته این اظهارات رحمانی فضلی با واکنش منفی بخشی از نمایندگان مجلس در آن مقطع زمانی مواجه شد چرا که معتقد بودند وزیر کشور باید از کلی‌گویی دوری و به صورت مصداقی به این مسئله اشاره کرده و برای مقابله با بحث ورود پول‌های کثیف و عدم شفافیت منابع مالی در انتخابات راهکار ارائه دهد؛ اعتراضاتی که با این پاسخ رحمانی فضلی مواجه شد: «آمادگی دارم که جریان پول کثیف و فرآیند آن را هرکجا لازم باشد ارائه کنم. از همین جا اعلام می‌کنم که آماده‌ام در یک جلسه یک‌ساعته در صحن غیرعلنی مجلس فرآیند پول‌های کثیف را در اقتصاد برای نمایندگان مجلس توضیح دهم.»
یک واحد آپارتمان بفروش تبلیغات کن!
خبرنگار آفتاب یزد در بررسی‌های خود دریافت که برخی کاندیداهای پولدار برای تامین مخارج انتخاباتی حتی یک واحد آپارتمان خود را به فروش می‌رسانند.
مشاور مالی یکی از کاندیداها در این خصوص می‌گوید: طرف ما، یک بساز و بفروش است که خانه‌های زیادی در سطح شهر در اختیار دارد و برخی واحدهای آپارتمانی او «خوش فروش» است، طبعا اگر لازم باشد که حتما هست، می‌تواند یک واحد را بفروشد تا هزینه تبلیغات انتخاباتی او در بیاید.
فروش خانه ساده ترین راه و البته ریسک برای تبلیغات انتخاباتی است و در این شرایط کسی که رقابت را به صورت جدی باور دارد به طور قطعی ریسک می‌کند و با هزینه زیاد وارد عرصه می‌شود.
120 میلیون برای چند روز
اما همه کاندیداها نیاز دارند که جایی را به عنوان ستاد انتخاباتی رهن یا اجاره کنند. رهن و اجاره یک مکان برای ستاد انتخاباتی در منطقه مناسب شهر، یکی از مهمترین قسمت فعالیت تبلیغاتی کاندیداهاست.
اگر حوزه انتخابیه شامل چند شهر باشد، این رقم به تعداد شهر‌ها افزایش پیدا می‌کند و اگر در یک شهر است، باید در چند نقطه شهر مکانهایی برای ستاد در نظر گرفته شود.
در شهری با جمعیت 150 تا 200 هزارنفر هزینه رهن ستاد اصلی برای یک ماه حدود 40میلیون تومان و ستادهای جنبی حدود 20میلیون تومان آب می‌خورد.
با فرض یک ستاد اصلی و چهار ستاد فرعی یعنی باید حدود 120 میلیون تومان به صاحبان ملک و مغازه‌ها برای هزینه اجاره یک ماهه ستاد انتخاباتی پرداخت شود
ریز مخارج و هزینه‌ها
وقتی قرار بر ایجاد ستاد انتخاباتی باشد صورتحساب‌ها یکی پس از دیگری صادر می‌شوند؛ هزینه اجاره روزانه ستاد، دستمزد عوامل، چاپ تراکت و این روزها هزینه‌های‌ای تی ( ساخت کانال تلگرامی، دستمزد به روز رسانی، تهیه کلیپ، شام و ناهار به مردم، پک‌های هدیه و...) از جمله این هزینه‌هاست.
رسانه‌های اصولگرا همچون باشگاه خبرنگاران از هزینه‌های چند میلیاردی برای افتتاح ستاد تبلیغاتی و ساخت تیزر و به مدت کوتاه چند روزه تبلیغات خبر می‌دهند این موضوع کمی عجیب به نظر می‌رسد؛ یک حساب سرانگشتی از میزان حقوق دریافتی رسمی کارکنان مجلس ماجرا را عجیب‌تر می‌کند.
حال و هوای ستادها هم البته رنگ رخساره است که از سر درون خبر می‌دهد. حرف حسابی که برای گفتن نیست و وعده‌ها فقط عجیب و شب انتخاباتی هستند. سر و صدای زیادی به گوش می‌رسد موسیقی حماسی پخش می‌شود تیزرهای عجیب که مشخص است با هزینه‌های بالا تولید شده‌اند پخش می‌شود و کاندیدای محترم هر از گاهی در میان مردم حاضر می‌شود و وعده‌هایی می‌دهد.
تقریبا معادل قیمت یک دستگاه آپارتمان معمولی هزینه هر نامزد انتخاباتی برای ورود به مجلس است. یعنی در خوش‌بینانه‌ترین حالت بین 700 تا 1 میلیارد تومان تازه اگر کار خاصی هم انجام نشود و همه چیز خیلی عادی پیش برود.
مثلا برای ساخت فیلم، عکس و تیزر باید بین 20 تا 30 میلیون هزینه کرد. کارشناسان‌ای تی می‌گویند اگر کار خیلی با کیفیت بخواهند هزینه تمام شده بالاتر هم می‌رود.
تدوین فیلم‌ها و دستمزد آن هم خود حکایت جداگانه‌ای دارد که بین 7 تا 15 میلیون هزینه برمی‌دارد. برخی موارد هم کاندیدای مورد نظر ترجیح‌اش این است که با دادن وعده و وعید هزینه را پائین بیاورد مثلا به طرف می‌گوید من مجلس بروم تو مشاور من خواهی شد. البته برخی می‌گویند بدون پول نمی‌شود و در نهایت هزینه‌ها باید انجام شود.
هزینه حداقلی 300 تا 600 میلیونی برای کاندیدایی که کار چندان خاصی هم انجام ندهد مقرون به صحت است. البته این به جز افرادی است که فقط یک برگه تایید صلاحیت دارند و اسمشان در لیست است و ترجیح می‌دهند فعالیت خاصی نداشته باشند.
آفتابه لگن 7 دست...
وقتی به ریز اقدامات یک کاندیدای باالفعل نگاه کنیم می‌بینیم که مدیریت و برنامه ریزی خاصی نیاز است تا بتوان یک ستاد انتخاباتی را اداره کرد که البته همانطور که گفته شد بدون خرج کردن پول امکان پذیر نیست.
فرض کنید کاندیدایی که ستاد زده است برای مجهز کردن ستاد خود مجبور است اقلامی را تهیه یا اجاره کند. این ستادها به کامپیوتر، دستگاه پخش صدا، میز و صندلی و البته شربت و شیرینی به صورت منظم نیاز دارند. طبق برخی برآوردها همین موارد کوچک و کم اهمیت برای هر ستاد بین 20 تا 40 میلیون تومان هزینه روی دست کاندیدا می‌گذارد. سرجمع هزینه در این بخش‌ها شامل هزینه‌های اداری، تشریفات و تهیه خورده ریزها و همچنین تامین اقلام ستادهای فرعی حدود 120میلیون آب می‌خورد.
شام و ناهار، پوستر و بروشور چقدر؟
شام و ناهار دادن به خصوص در شهرستانها امری است که به شدت متداول است. وقتی پای شام و ناهار در میان باشد، از چند آبادی آن طرفتر هم می‌آیند یعنی هم در هئیت خودی و هم در هئیت رقیب شام را صرف می‌کنند. اگر نگاه یک کاندیدا این باشد که خیلی‌ها ممکن است برای صرف شام بیایند، برای یک جمعیت هزار نفری با احتساب هر پرس غذا 20 هزار تومان می‌شود شبی 20میلیون که در 10 شب اگر تکرار شود 200 میلیون هزینه غذا دادن می‌شود.
هزینه چاپ پوستر و سر رسید هم خودش هزینه هنگفتی است که با گرانی کاغذ و هزینه چاپ سر به فلک می‌گذارد. هدایا و کارت پول و این موارد هم اگر در نظرگرفته شود رقم‌ها بالاتر می‌رود اما بخش جالب ماجرا آن جایی است که کاندیداها از سلبریتی‌ها برای مطرح شدن استفاده می‌کنند.
طی دوسال گذشته ( از انتخابات 96 تاکنون) و با توجه به تورم بی سابقه و افزایش نجومی قیمت‌ها خصوصاً تعرفه چاپ، هزینه تولید پوسترهای تبلیغاتی کاندیداها به شدت افزایش پیدا کرده و حتی همین هزینه‌ها گاهی مانع از کاندیداتوری و یا رای آوری برخی افراد شده است. کسی که بخواهد برنده انتخابات شود نمی‌تواند نسبت به هزینه‌های جانبی بی تفاوت باشد.
اگر به یک موسسه تبلیغاتی مراجعه شود و کاندیدا بگوید پول چندانی برای هزینه کردن ندارم و با حداقل قیمت یک برآورد به من بدهید که پوشش جمعیت حوزه انتخابیه را داشته باشد مشاور چاپ به او خواهد گفت که در کمترین حالت یک کاندیدا به ده هزار پوستر A۳ و 30 هزار پوستر A۴ نیاز دارد. اما آن طور که شبکه اطلاع‌رسانی دانا در خصوص هزینه امروز چاپ نوشته اگر همین دو قلم ساده را برای حفظ آبرو و پرستیژ ستاد انتخاباتی در نظر گرفته شود با قیمت امروز چاپ حدود 40 تا 50 میلیون هزینه می‌شود.
این به غیر از چاپ بیوگرافی و شرح حال به صورت جداگانه است و اگر بروشور زندگینامه و برنامه‌های کاندیدا هم در نظرگرفته شود در 4 صفحه حداقل 50 میلیون تومان به تعداد ذکر شده نیاز دارد. البته گاهی با بروشورها اقلام تکمیلی مثل خودکار، جاکلیدی و دفترچه یادداشت هم برای هدیه به مردم ارائه می‌شود.
بدون بنر مگر می‌شود؟
می شود تصور کرد که بدون بنر زدن در سطح شهر می‌شود شناخته یا دیده شد؟ قطعا جواب «نه» است.
سالهای سال است که بنرها نقش پررنگی را در تبلیغات انتخاباتی ایفا می‌کنند. قبلا دست نویس بودند اما با گسترش صنعت چاپ بنرها دیجیتالی شده‌اند با قیمت‌های فعلی طراحی و چاپ هر بنر در‌اندازه بزرگ(3*5)، حداقل 5۰۰ هزار تومان هزینه دارد. برای هر مراسم سخنرانی هم 4 بنر نیاز است و برای ۲۰ مراسم احتمالی به 8۰ بنر نیاز دارید. برای تبلیغات محیطی سطح شهر و روستاها هم حدود ۱۰۰ بنر کوچکتر نیاز است که احتمالاً رقبا پاره کنند و نیاز به تیم پشتیبان برای نصب مجدد است. در مجموع نیاز به چاپ نزدیک به 2۰۰ بنر دارید که حدود 60 میلیون تومان آب می‌خورد. تیرچراغ برق‌ها را نمی‌شود نادیده گرفت به نظر می‌رسد باید 3۰ میلیون تومان هم بنر در ابعاد کوچکتر آماده شود تا در خیابان‌ها به تیر چراغ برق آویزان شود. تجربه نشان داده طی ایام تبلیغات یک کاندیدا حدود 100 میلیون تومان برای تبلیغات بنری خود هزینه می‌کند.
سلبریتی‌ها چقدر می‌گیرند؟
اصولگراها و اصلاح طلبان بسته به علاقه مردم یک حوزه از افراد متنوع همچون ورزشکاران، هنرپیشه‌ها، مجری‌های تلویزیونی و مداحان برای حضور در همایش‌ها استفاده می‌کنند که صد البته این حضور‌ها مجانی نیست بطوریکه یک خبرگزاری اصولگرا نوشته گاهی تا 200میلیون هم برای یک چهره برتر هزینه می‌شود.
یک رای در روستا در حکم سکه طلا
چرا در شهرستانها این هزینه کردن‌ها جدی است و کاندیداها برای جمع کردن حتی یک رای حاضرند هرکاری بکنند؟ دلیلش این است که نماینده شدن فردی از یک طایفه در حکم تامین شغل 4 ساله بیشتر جوانان طایفه است. نماینده‌های شهرستانی شانس وزیر و سفیر شدن دارند و رای آوردن آنها به معنای مشغول کار شدن بیشتر اعضای یک طایفه یا عضو ستاد انتخاباتی است. از همین روست که در شهرستانها حتی یک رای حکم طلا را برای کاندیدا دارد پس تصور آنها این است که هر چقدر که خرج کنند از کنارش در می‌آید.
عضو فعال ستاد انتخاباتی یک عضو شورای شهر تهران می‌گوید: هزینه‌هایی که برای انتخابات مجلس می‌گویند اصلا عدد و رقمی نیست ما برای شوراها شاهد بودیم که هزینه‌های خیلی کلانی کردند تا برنده شوند.
این یعنی بریز و بپاش‌ها حتی در انتخابات شورای شهر کلانشهرها و حتی شهرستان‌های کوچک نیز از هزینه‌های چند صدمیلیونی و بعضاً میلیاردی حکایت دارد. به همین نسبت طبیعی است در انتخابات مجلس، این هزینه‌ها به مراتب بیشتر در نظر گرفته شود.
کار خیر بی هزینه ؟
بی شک شوآف برای دیده شدن لازم است و ممکن است الزاما در یک رقابت برخی تلاش‌ها بد محسوب نشود. در این میان کار خیر کردن می‌تواند آوازه‌ای برای کاندیدا ایجاد کند. چون وقتی گوش به گوش بچرخد که فلانی جهیزیه چند دختر دم بخت را تقبل کرده و دیه چند زندانی گرفتار را هم داده طبعا هزینه کار بالا می‌رود. البته این موارد بیشتر در شهرستانها و روستاها مصداق دارد
در چنین مواردی اگر شرکت در برنامه‌های تبلیغاتی خیریه‌ای هم لازم باشد در کنار تهیه جهیزیه یا آزاد کردن زندانیان مالی؛ هر دو اقدام رای‌سازی هستند. اگر این موارد محاسبه شود، رقم تبلیغاتی هر کاندیدا برای انتخابات مجلس مرز 3 میلیارد را هم رد خواهد کرد؛ این یعنی حتی حقوق ۱۰۰ میلیونی هم نمی‌تواند کفاف هزینه‌های یک کاندیدا را بدهد.
چقدر هزینه کردی رفتی مجلس؟
طی چند سال گذشته حرف و حدیث درباره رقم هزینه کرد کاندیداها برای تبلیغات انتخاباتی زیاد بوده و حتی خود راه یافتگان عدد و رقم‌هایی را عنوان کردند که در نوع خود جالب است.
مثلا یک سرچ ساده در اینترنت نشان می‌دهد برخی از کاندیداها اعلام کرده‌اند که برای انتخابات از ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان هزینه کرده‌اند. این را برخی مجلس دهمی‌ها ( نمایندگان فعلی) گفته‌اند. البته آنطور که خودشان می‌گویند انتخابات برای بعضی از نمایندگان خیلی گران‌تر از این حرف‌ها تمام شده است و گاهی هم از هزینه‌های میلیاردی رقیبشان در حوزه انتخابیه روایت‌هایی را مطرح کرده‌اند.
البته برخی نمایندگان هم برای آنکه تنگدستی خود را نشان دهند می‌گویند وام گرفته‌اند تا نماینده شده‌اند. به نظر می‌رسد «وام بانکی» یکی از منابعی است که بسیاری از نمایندگان به آن استناد می‌کنند. از جمله یک نماینده در مصاحبه‌ای گفته بود ۴۶ میلیون در انتخابات هزینه کرده است که از این مبلغ ۱۵ میلیون از صندوق قرض‌الحسنه... وام گرفته است و ۱۰ میلیون از صندوق قرض‌الحسنه.... مبلغ باقی مانده را هم خودش از جیبش هزینه کرده است. البته ابطحی بین صحبت‌هایش یادش می‌افتد که یکی از دوستانش ۲ میلیون به او کمک کرده است آن هم بدون هیچ چشمداشتی!
برخی دیگر از نمایندگان نیز وقتی از هزینه‌های انتخابات و منشا هزینه‌هایش سخن به میان می‌آید، می‌گویند از پس‌اندازی که داشته‌اند استفاده کرده‌اند. مثلا یک نماینده زن فعلی گفته همه هزینه‌های انتخاباتی‌اش را خودش پرداخت کرده است چون سال‌ها شاغل بوده و در دانشگاه تدریس می‌کرده و برای چند سال مشاور استاندار بوده بنابراین از پس‌انداز خود و همسرش توانسته هزینه‌های انتخاباتی را تامین کند.
یک نماینده دیگر گفته حدود ۵۰۰ میلیون تومان در انتخابات هزینه کرده است. او گفته با وجود هزارو ۲۰۰ روستا و پراکندگی منطقه‌ای با دشواری‌های زیادی برای انتخابات مواجه بوده اما با این حال هیچ کمکی از جایی نگرفته است.
بالاخره در مجموع چقدر؟
هر چند نمی‌توان به طور دقیق رقمی از میزان هزینه و بودجه تبلیغاتی افراد اعلام کرد اما عده‌ای از نمایندگان مجلس از خرج‌های حتی بیش از ۴میلیارد تومانی رقبای خود برای تبلیغات در میدان انتخابات صحبت کرده‌اند؛ هزینه‌هایی که بیشتر از آنکه با هدف معرفی برنامه‌های افراد باشد، شبیه اقدام برای خرید رای است.
در مجموع اگر از تعداد 7 هزار داوطلب تایید صلاحیت شده تنها 3 هزار نفر یعنی 50 درصد را در گود رقابت جدی بدانیم و برای هر داوطلب فقط 250 میلیون تومان هزینه یعنی نصف کمتر از 600 میلیون برآورد شده را به حساب بیاوریم عدد گردش مالی در این انتخابات فقط در خوش بینانه ترین حالت به دست می‌آید.
