به گزارش خبرنگار زنان «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در میزگردی با حضور معصومه زورمند ادوار دفترخواهران اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان عضو دفترتحکیم وحدت، زینب سخایی ادوار دفترخواهران اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل، محدثه راثی نصیری ادوار دفتر خواهران اتحادیه جامعه اسلامی به بررسی نقش و کارکرد جنبش دانشجویی در بحران ها پرداختند.
در ابتدا معصومه زورمند ادوار دفترخواهران اتحادیه انجمن های اسلامی عضو دفترتحکیم وحدت با اشاره به مفهوم جنبش دانشجویی گفت: زمانی که به جنبش دانشجویی اشاره می شود اولین جمله ای که به خاطرم می آید، جمله ای از شهید بهشتی است که فرمودند «دانشجو موذن جامعه است، اگر خواب بماند نماز امتش قضا می شود». به نظر من جنبش به یک حرکت یا پدیده اجتماعی داوطلبانه اطلاق می شود که متانسب با مناسبات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می تواند سبب تغییر شود. زمانی که این جنیش از جنس دانشجویی باشد مهم ترین جنبش اجتماعی هر کشوری محسوب می شود زیرا جنبش دانشجویی نبض حیاتی دیگر جنبش ها به شمار می آید و میتواند با جایگاه خود پیشرفت و یا پسرفت یک کشور را رقم بزند. تمام این جنبش های دانشجویی حتما در احساس دغدغه مندی افراد اشتراک دارد. در واقع هر فردی جدا از اینکه در کدام جنبش دانشجویی و با کدام طرز فکر مشغول به فعالیت می باشد، ابتدا در درون خود احساس خلا و دغدغه داشته است.
زورمند در ادامه گفت: این روزها کارکرد جنبش دانشجویی در وهله اول نقش آفرینی در شرایط بحران برای حل بعضی معضلات می باشد بنابراین دانشجویان باید در تبیین برخی موضوعات، مطالبه گری و ارائه راه حل های خلاقانه نقش فعالی داشته باشند. البته این روزها شاهد بوده ایم که گروه های مختلف دانشجویی با برنامه های مختلف همچون اقدامات جهادی، برگزاری دوره های مجازی و امثالهم نشان دادند که در هر شرایطی نقش پردغدغه و فعال خود را پیش می برند. در مطالبه گری ها باید دقت کرد که ممکن است مسئله واحدی پیش آید منتهی هر قشری متناسب با خاستگاه اجتماعی خود مطالبه می نماید و به دنبال حل موضوع می رود، به این ترتیب این تفاوت در زبان اجتماعی دانشجویان و مردم در مطالبه نباید اینطور تلقی شود که دانشجویان زبان گویای مردم نیستند و با آنان همراهی نمی کنند. ذکر این نکته الزامی است که جدا از فعالیت های دانشجویی از مهم ترین وظایف دانشجویان فعالیت در زمینه تخصصی و علمی است که به پیشرفت کشور کمک میکند و قطعا برای مردم هم جایگاه پر اهمیتی دارد.
زورمند با تاکید بر اینکه عدم تشخیص اولویت ها و ماندن در حواشی می تواند از آفت های جنبش دانشجویی باشد گفت: جنبش های دانشجویی می تواند در مسیر خود با دو نوع چالش مواجه باشد. اول آن چالش هایی که فعالین دانشجویی به علت عدم شناخت به موقع و درست اولویت ها و هم چنین عدم عمق تئوریک، پدیدآورنده آن هستند و به مرور موجب رخوت یا سطحی نگری در کارها می شوند. اما نوع دیگر چالش ها آن هایی هستند که از سمت عوامل بیرونی مثل دانشگاه ها و نهادهای متعدد رسمی و غیر رسمی بوجود می آیند. اغلب فشارهای سیاسی، مالی و امثالهم که از سمت این نهادها وارد می شود اثرات منفی زیادی همچون پدید آمدن روحیه محافظه کاری، ضعیف شدن روحیه حق طلبی به علت فشار سیاسی زیاد و درگیری بیش از حد به امور اداری و مالی به دلیل سنگ اندازی های مختلف و غافل شدن از رسالت اصلی فعالیت دانشجویی را به همراه دارد. البته باید این نکته را در نظر داشت که از قبیل چالش ها در همه دوره ها به عنوان چالش های پیش رو فعالیت دانشجویی وجود داشته و دارند اما آنچه مهم می باشد، نحوه مدیریت این چالش ها از سمت فعالین دانشجویی است که با شناخت درست اولویت ها که پیش تر اشاره شد و یادآوری دائمی این نکته مهم که رسالت اصلی دانشجو در جایگاه فعال دانشجویی چیست این مشکلات و سختی ها ان شاالله قابل حل و مدیریت خواهند بود.
زینب سخایی ادوار دفترخواهران اتحادیه انجمن های اسلامی مستقل با اشاره به مفهوم جنبش دانشجویی گفت:جنبش دانشجویی درواقع بیداری و حرکتِ جمعی دانشجویان دغدغه مند برای جهت‌دهی به مسئولین و بدنه‌ی اجتماع در راستای رشد و تعالی جوامع انسانی در بازه های مختلف زمانی می باشد. به نظر من مطالبه گری و عدالت طلبی از جمله اهداف مشترک گروه های مختلف جنبش دانشجویی است که در اکثر فعالیت های آنان نمود دارد.
سخایی با تاکید بر اینکه شرایط بحرانی این روزها نباید موجب رکود جنبش دانشجویی شود گفت: با تمام مشکلات و مسائل ناراحت کننده ای که ویروس کرونا برای جامعه به ارمغان آورده است، این میهمان ناخوانده جهان فرصت هایی را نیز برای انجام کارهای فراموش شده در اختیارمان قرار داده است. در حال حاضر که سر جنبش دانشجویی نیز تا اندازه ای خلوت شده است و از برخی فعالیت های سطح پایینی که نمی توان آن ها را در حد و اندازه جنبش دانشجویی قلمداد کرد، رها شده، وقت آن است که یک بازنگری در رسالت و نقش های اصلی خود داشته باشند و همچون جنبش دانشجویی اصیل در گذشته به میدان آمده و با تغییر سنگرشان از کف دانشگاه به کف جامعه در کنار مردم قرار گیرند. جنبش دانشجویی می تواند در این ایام جنبه میدانی و مردمی خود را بیشتر فعال کند و در جایگاه های مختلف شروع به خدمت رسانی نماید. البته ناگفته نماند که شاهد فعالیت های گروه های جهادی مختلفی که از دل همین جنبش های دانشجویی است می باشیم که در حال تهیه و تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده و امثالهم می باشند و همینطور با حضور فیزیکی در بیمارستان ها و غسالخانه ها در حال خدمت رسانی هستند. علاوه بر این فعالیت ها جنبش دانشجویی باید به نحوی جایگزینی برای فعالیت های کف دانشگاهی خود نیز در نظر بگیرد بطور مثال به برگزاری انواع دوره های مجازی، پخش مجازی فیلم و مستندات و تولید محتوا در قالب های نشریه الکترونیکی و صوتی و امثالهم بپردازد.
وی افزود: جنبش دانشجویی در حال حاضر تا زبان گویای مردم شدن به معنای واقعی کلمه، فاصله زیادی دارد. این روزها که کرونا فشار اقتصادی زیادی برای قشر کثیری از جامعه به همراه داشته است، جریان دانشجویی باید بیش از پیش در کنار مردم باشد و به حل مشکلات و معضلات آن ها بپردازد. با توجه به اینکه مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیرشان نیز از کلید واژه رزمایش همدلی استفاده کردند، عملیاتی کردن این توصیه خود می تواند راه حلی برای بازگشت جنبش دانشجویی به دل مردم و آگاه شدن از مطالبات و دغدغه های اصلی آنان باشد.
سخایی با اشاره بر اینکه مردمی و جامعه محور نبودن فعالیت های دانشجویی از جمله چالش های اصلی جنبش دانشجویی است گفت: به علت آن که جنبش دانشجویی هنوز به آن صورت که باید با مردم ارتباط نگرفته است و مردم نیز آگاهی زیادی از فعالیت های آنان ندارند، این زمان فرصت خوبی است که در محله ها و شهرهای مختلف، گروه های فعال دانشجویی در این شرایط بتوانند در کنار مردم باشند و علاوه بر اینکه مشکلات و مسائل مردم را حل می کنند در کنارش بتوانند آنان را با اهداف و فعالیت ها خود آشنا کرده و نگاه و اعتمادشان را به خود جلب کنند تا در ادامه با تشکیل یک شبکه مردمی بتوانند در مطالبه گری های خود در مسائل اجتماعی مختلف مردم را نیز همراه کنند.
سخایی گفت: به جرات می توانم بگویم که در اکثر فعالیت های دانشجویی دختران نقش پررنگ و تاثیرگذاری داشته اند اما به علت عدم وجود ویژگی دیده شدن در خانم ها این نقش آفرینی همیشه در پشت پرده ها باقی مانده و نام تزئینی به اشتباه بر آن گذاشته شده است. البته لازم است بگوبم که مسئله اصلی دیده شدن نیست، پتانسیل های فکری خواهران مورد اغفال قرار گرفته است، همچنین مجال برای رشد آنان هم آنطور که باید فراهم نمی شود و از طرفی خود دختران نیز هنوز نتوانسته اند ظرفیت های خود را به خوبی فعال کنند. در شرایط کنونی همانطور که در سراسر کشورمان مشاهده می شود؛ انواع گروه های جهادی که متشکل از دختران جریان فعال دانشجویی نیز می باشد، دختران نیز در حال نقش آفرینی در جایگاه های مختلف از تولید و تهیه لوازم بهداشتی گرفته تا حضور پیدا کردن در خط مقدم این جنگ؛ مکان هایی همچون بیمارستان ها و غسالخانه ها اند. گاهی دیده شده است که دختران در رزمایش همدلی و کمک به قشر آسیب دیده در این شرایط نیز پیشرو بوده اند که این دست از فعالیت ها لازم است با قوت بیشتری ادامه پیدا کند.
.jpg)
محدثه راثی نصیری ادوار دفتر خواهران اتحادیه جامعه اسلامی با اشاره به اینکه جنبش دانشجویی مجموعه ای است که از دل عامه ی مردم و با روحیه مطالبه گری و آرمان خواهی برمی خیزد گفت: منشا شکل گیری مطالبه، آرمان خواهی است و جنبش دانشجویی نیز بر همین اساس و درچارچوب اهداف و عقاید خود مطالبه گری میکند. آنچه از ظاهر مطالبات گروهای موسوم به تشکل های انقلابی برمی آید، همگی در پیگیری اهداف و آرمان های انقلاب و مطالبات رهبری اشتراک دارند ولی شیوه ی عملکرد آنها در پیگیری مطالبات متفاوت است. جنبش دانشجویی امروز گاهی در دوراهی محافظه کاری و مصلحت اندیشی گیر میکند و همین دو راهی نحوه ی عملکرد را تحت تاثیر قرار میدهد. به زعم بنده دانشجویی که تشخیص دهد کجا باید به مصلحت نظام و انقلاب سکوت کند و کجا به عرصه بیاید وحتی بر خلاف منافع فردی یا تشکیلاتی خود مطالبه گر باشد، میتواند خود را آرمان خواه بداند.
وی افزود: در این مقطع زمانی مسئولیت جنبش دانشجویی سنگین تر از گذشته است. از یک سو تعطیلی دانشگاه و مسائل عدیده ای که برای دانشجویان و اساتید پیش آمده و از سوی دیگر قرار گرفتن عموم مردم در یک شرایط بحرانی که اقتضا می کند دانشجو در هر دو عرصه فعالیت داشته باشد. یکی از مهمترین مسائل عموم دانشجویان در شرایط فعلی مسائل مربوط به آموزش مجازی است که همه ی اساتید و دانشجویان با آن دست و پنجه نرم می کنند در این شرایط تشکل های دانشجویی می توانند به عنوان رابط بین دانشجو و دانشگاه مشکلات موجود را به گوش اساتید و دانشجویان برسانند و همینطور یکی از نیازهای بنیادین تشکل های دانشجویی تقویت بنیه مطالعاتی است که غالبا با توجه به حجم فعالیت درسی و اجرایی امکان مطالعه کافی در ایام تحصیل را ندارند، این تعطیلات فرصت مناسبی برای رفع این نیاز فراهم آورده است.
نصیری گفت: جنبش دانشجویی زبان مردم نیست و کسی نمایندگی مردم را به جنبش دانشجویی نداده است، جنبش دانشجویی به عنوان قشر نخبگانی برخاسته از بدنه ی جامعه باید مسائل مردم را ببیند، عملکرد مسئولین را رصد کند و به تناسب آن ازمسئولین مطالبه کند و به مردم راهبرد و راهکار ارائه دهد. ولی آنچه در واقع امر اتفاق می افتد این نبوده است. جریان دانشجویی آنقدر درگیر مسائل سیاسی روزمره است که ارتباط چندانی با کف جامعه ندارد، گاهی مسائل و مشکلات آن را نمی شناسد و ادبیاتش برای عموم مردم قابل درک نیست به این دلیل وقتی حتی مسائل جامعه را مطالبه می کند مردم با او همراه نمی شوند. راهکار این مساله تولید ادبیات متناسب با عموم مردم است. البته در چند سال اخیر دانشجویان در زمینه ی شناخت مسائل جامعه رشد خوبی داشته اند و ان شاالله این مساله رو به پیشرفت است.
نصیری با تاکید بر اینکه امروزه جنبش دانشجویی با چالش های عدیده ای مواجه است گفت: در طی چهل سال اخیر آرمانهای انقلاب در حوزه های مختلف مثل اقتصاد، سبک زندگی، زنان و امثالهم تئوریزه نشده و فقط در حد مبانی اسلامی باقی مانده است. امروز نیاز دانشجو انتقال مبانی اسلامی باتوجه به مسائل روز است گاهی جریان دانشجویی در تلاش برای رفع این خلا اقدام به تغییر ابزارها می کند، این تغییر هرچند لازم است ولی بدون تغییر محتوا چندان اثر گذار نمی باشد. ادوار تشکل های دانشجویی که عمدتا در حوزه های مختلف متخصص شده اند در این زمینه میتوانند کمک حال جنبش دانشجویی باشند. مسئولین کشور همانطور که اعتقادی به جوانگرایی ندارند در سطوح مختلف اعتقاد چندانی نیز به تاثیر جریان دانشجویی در حل مشکلات کشور ندارند، به جرات می توان گفت تنها کسی که به مفهوم واقعی تاثیر جریان دانشجویی را باور دارد شخص رهبری است.
این فعال حوزه زنان ادامه داد: نگاه تزیینی به دختران در تشکل های دانشجویی ابتدا می تواند از هدف راه اندازی بخش خواهران در آن تشکل نشات بگیرد. زمانی که در برخی از تشکل ها این نگاه نهادینه شده است و حتی خود دختران هم آن را قبول دارند انتظار کم رنگ شدن این نگاه بی جا است. البته در همه ی تشکل ها اینچنین نیست، مثلا جامعه اسلامی دانشجویان به عنوان اولین تشکلی که به صورت رسمی حضور خواهران در تشکیلات را برای خود الزام کرده است، در ادامه ی امر هم در هیچ دوره ای شاهد این نگاه نبوده و این امر به اندازه ای بدیهی است که هیچ گاه تلاشی برای نمایش دادن این مساله نداشته است. ولی در مجموع حضور دختران در طی سال های اخیر هم به لحاظ کیفی و هم کمی در تشکل ها گسترش یافته است، ادامه ی این روند هم نیازمند تلاش دختران در جهت خودباوری و هم همکاری آقایان فعال در تشکل ها است. در شرایط کنونی دختران فعال در تشکل ها می توانند در کنار فعالیت هایی که به صورت مشترک در تشکل ها انجام میشود، با نگاه دخترانه به تغییر سبک زندگی مردم که حاصل قرار گرفتن در شرایط قرنطینه می باشد بپردازند و از این مساله دستاوردی برای پساکرونا ارائه دهند.
*گزارش از حانیه زرنگ
