به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ زهره الهیان نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم و نماینده مردم تهران در مجلس نهم و عضو فرهنگستان علوم پزشکی در گفت‌وگو با بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی؛ به سؤالاتی پیرامون حوزه نظام سلامت و نقش مجلس شورای اسلامی در این خصوص پاسخ داد.
نظر شما در رابطه با ترکیب کمیسیون بهداشت از نظر تعداد پزشکان حاضر در آن چیست؟
قطعاً اکثریت پزشک در کمیسیون بهداشت موجب تعارض منافع می‌شود. البته در کمیسیون بهداشت به متخصصین رشته‌های مختلف بالینی از جمله پزشکان نیاز است؛ اما باید به دنبال حضور رشته‌های دیگر مانند مدیریت، اقتصاد، سیاست‌گذاری، آینده‌پژوهی و ... باشیم.
نظام سلامت ما فساد زا و معیوب است
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم گفت: در نظام سلامت ما مافیایی مبتنی بر منفعت، سود و رانت شکل گرفته که حضور آن را به خصوص در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، تعرفه‌های پزشکی و طرح تحولی که با آن بودجه عظیم شکست خورد، می‌بینیم.
وی بیشتر گزاره‌های نظام سلامت ما را عاریت گرفته‌شده از برخی نظامات غلط دنیا دانست و افزود: باقی گزاره‌های درستی را که از دنیا قرض گرفته‌ایم نیز، به خوبی اجرا نمی‌کنیم.
راه‌حل اصلاح نظام سلامت: نگاه کلان به مسائل و بازتعریف مفاهیم
عضو فرهنگستان علوم پزشکی ادامه داد: باید تعریف درستی از انسان و ابعاد مختلف نیازهای انسان داشته باشیم و سلامت را با توجه به آن تعریف کنیم تا ادامه رویکردهای نادرست ما نسبت به نظام سلامت تصحیح شود.
منتخب مردم تهران با اشاره به رویکرد کلی‌نگر اسلام به انسان، وظیفه طبابت را در وهله اول، حفظ سلامت مردم دانست و گفت: در حال حاضر این دیدگاه که مبتنی بر سلامت و پیشگیری‌ست در نظام سلامت ما وجود ندارد. بودجه‌های کلانی صرف طرح تحول می‌شود؛ درحالی که این طرح از اساس درمان محور است و توجهی به مسائل پیشگیری و حتی ارتقاء سطح سواد بهداشت و سلامت مردم، نمی‌شود.
تا زمانی که این بازتعریف رخ دهد، با مسائل و مشکلات فعلی چه باید کرد؟ مجلس در این خصوص چگونه عمل خواهد کرد؟
قطعاً کلان‌نگری به معنی غافل شدن از وضعیت فعلی نیست. در واقع باید برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشیم. مجلس جدید در حوزه سلامت این مشکلات را می‌شناسد؛ مانند نظام ارجاع، تدوین گایدلاین‌ها و مسائل دارو و آموزش پزشکی و ... که اجرای آنها نیازمند انجام وظیفه نظارتی توسط مجلس است.
وی با اشاره به وجود ۲۸ طرح درمان محور و فقط ۲ طرح سلامت محور در بودجه نظام سلامت امسال گفتند: وقتی که چارچوب‌ها را تغییر دهیم و به بازتعریف کارکرد نظام سلامت بپردازیم، اولویت‌بندی‌ها نیز تغییر می‌کند و در تخصیص بودجه به سمت سلامت پیشگیری خواهیم رفت.
برای تحقق نظام سلامت مطلوب به تغییر پارادایم نیازمندیم
وی با تاکید بر ضرورت جایگزین کردن روند فعلی با رویکرد کلان‌نگر و دیدگاه سیستماتیک گفت: صرفاً عوض کردن یکی از جزئیات نظام سلامت مثل بیمه‌ها یا آموزش پزشکی ناکافی‌ست و باید اصول نظام سلامت ما به سمت پیشگیری برود.
یکی از اصلی‌ترین تغییرات برای محور قرار گرفتن سلامت و پیشگیری اجرای درست نظام ارجاع است. چرا علی‌رغم اینکه نظام ارجاع پزشک، خانواده و گایدلاین در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه بودند، هنوز اجرا نشده‌اند؟ در سیستم پزشک خانواده، پزشک فقط برای درمان بیماری حقوق نمی‌گیرد؛ بلکه برای پیشگیری نیز حقوق دریافت می‌کند؛ اما در سیستم فعلی نفع در بیماری مردم است.
طب ایرانی و طب سنتی حلقه‌ای مفقود در سلامت‌محوری نظام سلامت ما
الهیان در اینباره توضیح داد: باید به سمت سلامت‌محوری برویم که در این راستا باید به جایگاه طب ایرانی، طب سنتی و حتی طب مکمل کشورهای دیگر توجه شود. برخی کشورهای جهان دستاوردهای طب سنتی خود را در مقابله با کرونا تبدیل به مقاله کردند که در مجامع بین‌المللی مورد توجه قرار گرفت، اما متاأسفانه تعارض منافع عده‌ای در داخل و هم‌چنین گارد گرفتن اساتید داخلی مانع استفاده از این ظرفیت‌ها شده که مجلس قطعاً رویکرد تقویت و بازتعریف جایگاه طب سنتی را در دستور کار خواهد داشت.
مسائل و مشکلات جمعیت در ایران
الهیان در ادامه گفت‌وگو به طرح مسائل مربوط به جمعیت پرداخت و گفت: طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۱۰۰ جمعیت ایران به ۳۰ میلیون نفر خواهد رسید که نیمی از آن سالمند است، نیروی کارآمد و مولد ندارد و امنیت کشور کاهش یافته است. در واقع اهمیت ایران در مناسبات بین‌المللی بسیار کاهش می‌یابد. تمامی این مسائل به دلیل سیاست‌های غلط جمعیتی‌ست که تاکنون نظارت درستی هم بر آنها وجود نداشته است.
وی دو دلیل اصلی مسائل جمعیت خصوصاً افزایش سن ازدواج را مسائل اقتصادی و فرهنگی عنوان کرد و با تأکید بر مسائل فرهنگی گفت: بخشی از سبک زندگی نادرستی که در کشور در حال رواج است، جایگزینی فرزندان یا حیوانات خانگی‌ست و اگر از خانم‌هایی که حیوانات خانگی دارند، سؤال کنیم که چرا به دنبال فرزند نیستند، عموماً مشکلات اقتصادی را عنوان می‌کنند؛ درحالی که هزینه نگهداری حیوانات خانگی کمتر از بچه نیست! هم‌چنین آمارها به ما می‌گویند که میانگین سن ازدواج و نرخ تک‌فرزندی در شمال تهران بیشتر است. یک راه حل اصلی اصلاح فرهنگ آگاه‌سازی مردم نسبت به مشکلاتی‌ست که در صورت ادامه روند فعلی به آن دچار خواهند شد.
الهیان با اشاره به کنکور و وضعیت فعلی آموزشی کشور اضافه کردند: در حال حاضر یکی از مشکلات اصلی مانع ازدواج مهارت‌های اجتماعی پایین افراد در سن ازدواج است که بخشی از آن ضعف سیستم آموزشی ماست. در واقع حتی کاهش تعداد فرزندان خانواده موجب کاهش مهارت‌های اجتماعی فرزندان از جمله شیوه درست ارتباط با جنس مخالف شده است.
نماینده مردم تهران با تأکید بر نقش صداوسیما در تولید محتوای فرهنگی مناسب، سیاست‌های دولت را ضدجمعیتی خواند؛ از جمله در حوزه سلامت که می‌توان به مشکلات مادران دانشجوی علوم پزشکی اشاره کرد که حتی از ساده‌ترین حقوق مانند مرخصی زایمان کافی محروم هستند و در این میان مجلس با استفاده از کارکرد نظارتی خود باید بیش از پیش به مسئله جمعیت بپردازد.
