خبرنامه دانشجویان ایران» علیرضا تسلیمی*// غائله هجدهم تیرماه ٧٨، یکی از مهم‌ترین حوادث معاصر در تاریخ ایران اسلامی است که تاکنون قلم‌های زیادی در تمجید یا رد آن زده شده است، در این وجیزه بنا دارم در سه پرده به آن بنگریم و به مرور این واقعه تاریخی بپردازیم.
پرده اول: هفدهم تیرماه ٧٨، پس از کش‌وقوس‌های فراوان در عرصه رسانه و آتش سنگین روزنامه‌های زنجیره‌ای علیه «اصلاحیه قانون مطبوعات»، «دفتر تحکیم وحدت» با برگزاری میتینگی اعتراض‌آمیز، مناقشه شکل‌گرفته را به‌طور رسمی وارد فضای دانشگاهی کشور می‌کند که منجر به ایجاد درگیری‌هایی در خلال آن می‌شود. اما تمام برنامه دفتر تحکیم به این جلسه ختم نشد و شامگاه همان روز، منجر به راهپیمایی 300 نفره دانشجویان (البته بدون هیچ مجوزی) در کوی دانشگاه شد و سپس با خارج شدن از آن به خیابان‌ها کشیده شد و شعار‌هایی علیه لایحه مذکور سر داده شد. به‌تدریج و با حضور نیروی انتظامی، اغلب دانشجویان به داخل کوی برمی‌گردند اما تعدادی از دانشجویان اصرار بر ادامه تظاهرات در بیرون دانشگاه دارند و اقدام به پرتاب اشیایی به سمت نیروهای انتظامی می‌کنند.
این اقدامات تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که یکی از پرسنل نیروی انتظامی توسط دانشجویان به گروگان گرفته می‌شود که نیروی انتظامی نیز جهت آزاد کردن وی وارد عمل می‌شود. به‌تدریج، درگیری‌ها شدیدتر شده و نیروی انتظامی وارد مجتمع کوی دانشگاه می‌شود. درگیری‌هایی که از شب گذشته آغاز شده بود تا صبح جمعه ادامه می‌یابد و درنهایت با دستور شورای تامین استان تهران دستوری به نیروی انتظامی مبنی‌بر خروج از صحنه داده می‌شود.
کوی دانشگاه همچنان روی آرامش را به خود ندیده و درگیری‌ها جسته‌گریخته برقرار است، چهره‌های سیاسی جناح چپ رفت و آمد‌های گسترده خود به کوی را آغاز می‌کنند که نه‌تنها آرام‌کننده فضا نمی‌شوند بلکه همچون بنزینی روی آتش عمل می‌کنند. نوزدهم تیرماه بازار شایعات و کشته‌سازی‌ها توسط رسانه‌های زنجیره‌ای داغ داغ است، تجمعات اعتراضی به دانشگاه‌های علم‌وصنعت، امیرکبیر، شریف و... می‌رسد. آشوب و بلوا به سطح شهر کشانده شده، از آتش‌زدن پمپ بنزین تا اتوبوس‌های شرکت واحد و حتی حملات آشوبگران به مردم و... نیروی انتظامی بنا بر گفته فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دیگر توان مقابله ندارد، پس از کش‌وقوس‌های فراوان با وزیر کشور دولت خاتمی، سپاه و بسیج وارد کارزار می‌شوند و تا حد قابل‌توجهی فضا را آرام می‌کنند. اعلام موضع قاطع رهبر انقلاب در دیدار با جمعی از مردم در روز 21 تیرماه منجر به حضور حماسی و با‌شکوه مردم در بیست‌وسوم تیرماه می‌شود و بساط آشوب‌های شکل‌گرفته را درهم می‌پیچد.
پرده دوم: جنبش دانشجویی کشور که در دهه ٣٠ و پس از کودتای آمریکایی ٢٨ مرداد، در شانزدهم آذرماه همان سال با شهادت مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و آذر شریعت‌رضوی در دانشکده فنی دانشگاه تهران، غیرت، حمیت و حریتش را در مقابله با دستگاه استبداد شاهنشاهی و دولت مستکبر و استعمارگر آمریکا به رخ جهانیان کشیده بود، چه بر سرش آمد که از آن دوره اوج خود در پیشقراولی مبارزه با ظلم و استعمار، تبدیل به پیاده‌نظامی جهت تحقق امیال و خواسته‌های نظام سلطه در کشور شد؟
جریانی که روزگاری با حریت مثال‌زدنی و بدون هیچ وابستگی حزبی و جناحی آرمان‌های انقلاب را جهت تحقق بر سر دست می‌گرفت، چطور و چگونه کارش به پادویی احزاب سیاسی و هضم در جریان‌های قدرت و ثروت (داخلی و خارجی) کشیده می‌شود؟ آن هم از کارگری سیاسی جهت رای‌آوری در انتخابات گرفته تا تبدیل شدن به پیاده‌نظامی بی‌ارزش جهت بالابردن قدرت چانه‌زنی گروه‌های معلوم‌الحال در اتمسفر سیاسی کشور، خواه با برگزاری میتینگ‌ها و جلسات و چاپ نشریات مختلف، خواه با اغتشاش و لشکرکشی خیابانی... جریانی که خود، فعالانه بر کشور و روند آن تاثیر‌گذار بود، حال تبدیل به سیاه‌لشکر جناح چپ و راست شده بود؛ منفعل، وابسته و بی‌هویت... .
پرده سوم: چهار دهه از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام راحل می‌گذرد. این چهار دهه پرفرازونشیب و البته پرحاصل برای کشور برکاتی در دانشگاه‌ها و به‌خصوص جنبش دانشجویی داشته است. دانشگاه‌ها دیگر شاهد تشکل‌های فرمایشی و راه‌بازکن احزاب سیاسی نیستند. بلوغ فکری ایجادشده به حدی رسیده است که اگر با اصرار و فشار‌های جریانات سیاسی چنین اتفاقی رخ دهد، این قبیل تشکل‌ها به‌مثابه ابزاری یک‌بارمصرف ظاهر می‌شوند و پس از آن با تمام حمایت خارجی که از آنها می‌شود به تاریخ می‌پیوندند که این نکته مهم برگ زرینی است از برکات انقلاب اسلامی و حریت جامعه دانشگاهی آن.
جنبش دانشجویی پس از پیروزی انقلاب اسلامی یکی از پایه‌های قدرت و یک نهاد تصمیم‌ساز بوده است به‌گونه‌ای که این جنبش با تسخیر لانه جاسوسی، تاریخ را و با انقلاب فرهنگی مسیر دانشگاه‌ها را دگرگون کرد. شاید در برهه‌ای از تاریخ همچون حوادث غم‌بار دهه 70 شاهد افول و هضم جریان قدرت در گوشه و کنار بوده‌ایم اما اکنون به جرات می‌توان آن را یک نهاد تصمیم‌ساز متعهد در نظر گرفت که بتوان، نقش بی‌بدیل آن در مطالبه‌گری تخصصی در مذاکرات هسته‌ای و برجام، اقتصاد مقاومتی، امور معیشتی اقشار مستضعف، عدالت‌طلبی و... را شاهدی بر این مدعا گرفت. هجدهم تیرماه 1378، آینه عبرتی است درمقابل جنبش دانشجویی تا هرازگاهی با نگاه به آن، بترسد از حضیض ذلتی که بی‌عملی، وابستگی به قدرت و انحراف ایدئولوژیک آن را برایش به ارمغان می‌آورد و با قدرت راهش را به سمت احقاق آرمان‌های انقلاب اسلامی ادامه دهد.
* دبیر سیاسی مرکز هماهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی
