به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بار دیگر دونالد ترامپ در توئیتی از گشایش تاریخی خبر داد وی گفت: «امروز یک گشایش تاریخی دیگر اتفاق افتاد! دو دوست بزرگ ما، اسرائیل و پادشاهی بحرین به توافقی برای صلح دست پیدا کردند- بحرین دومین کشور عربی است که ظرف ۳۰ روز با اسرائیل صلح می‌کند.»
با خبر عادی سازی روابط بحرین و اسرائیل، بحرین پس از امارات دومین کشور عربی حوزه خلیج فارس است که روابط خود را با اسرائیل برقرار می‌سازد، البته در چند ساله اخیر مسئولین دولت بحرین با اسرائیلی‌ها دیدار‌های پنهانی داشته‌اند که بالاترین آن در سطح پادشاه بحرین و نخست وزیر رژیم صهیونیستی در ماه آوریل ۲۰۱۹ در بوداپست پایتخت مجارستان بود و مقامات وزارت امور خارجه دو طرف به طور آشکار و ویژه با هم دیدار کردند.
پس از عادی سازی روابط امارات و اسرائیل حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین اولین نفری بود که به صورت تلفنی این عادی سازی را به ولیعهد ابوظبی تبریک گفت که با موج اعراضات گسترده مردمی کشور‌های عربی خصوصا فلسطینی‌ها مواجه گردید.
اما بحرین اندکی پس از عادی سازی روابط امارات و اسرائیل همانطور که کارشناسان پیش بینی میکردند عادی سازی روابط خود را کلید زد.
عادی سازی روابط کشور‌های حاشیه خلیج فارس با اسرائیل را میتوان از چند منظر بررسی و تحلیل کرد:
۱) همانطور که قبلا اشاره شد استفاده‌ی اولیه و اصلی این توافق برای شخص دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا است. با توجه به نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و عدم دستیابی ترامپ به موفقیتی در چهارچوب چالش‌های آمریکا با ایران، کره شمالی، ونزوئلا و بحرانی شدن روابط با چین، اختلاف با اروپا بر سر برجام و اجرای مکانیسم ماشه، لذا ترامپ، کاملا نیازمند به موفقیتی در عرصه‌ی سیاست خارجی‌ست لذا بسیار غرورآمیز از واسطه گری خود برای توافق بحرین و امارات با رژیم صهیونیستی سخن میگوید و آن را گشایشی تاریخی می‌داند تا به نوعی افکار و اذهان جامعه و مردم کشور خود را متقاعد کند که در عرصه بین الملل و سیاست خارجی دولت وی دارای دست آورد‌های مهمی بوده است و به نحوی در حال برطرف کردن اختلاف تاریخی اعراب با اسرائیل است.
۲) در بین کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس دو خط مشی متفاوت یا دو دیدگاه و ایدئولوژی وجود دارد یک طرف کشور‌های تابع سعودی‌ها مثل بحرین و امارات هستند و طرفی دیگر کشور‌های میانه رو و نسبتا مستقل مثل قطر، کویت و عمان حضور دارند.
قطر نشان داده که به هیچ عنوان از سیاست‌های منطقه‌ای عربستان تبعیت نمی‌کند، کویت و عمان نیز سیاست‌های دوستی با همه و دشمنی با هیچ کس را در دیپلماسی و سیاست خارجی خود در دستور کار دارند حتی نتانیاهو سال گذشته و در اواخر عمر سلطان قابوس پادشاه عمان در سفری غیر منتظره به عمان رفت و یوسف بن علوی وزیر سابق مشاور در امور خارجی عمان نیز چند باری به صورت تلفنی با همتای اسرائیلی خود مذاکراتی داشت، اما پس از روی کار آمدن وزیر خارجه جدید عمان «بدر بن حمد البوسعیدی» در چند سخنرانی ضمن انتقاد از توافقات صلح عربی-عبری از مواضع مردم و گروه‌های فلسطینی دفاع کرد و به نوعی نشان داد سیاست‌های عمان و «سلطان هیثم»، سلطان جدید عمان فعلا منجر به صلح با اسرائیل نخواهد شد.
از همین روی و با توجه به مسائل منطقه‌ای باید گفت که توافقات اخیر امارات متحده عربی و بحرین با اسرائیل به نوعی می‌تواند یک مقدمه چینی برای راحت‌تر شدن ارتباط سعودی با اسرائیل شود، زیرا امارات و بحرین مواضع نزدیکتری به عربستان سعودی دارند و به همین جهت ارتباط گیری سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها نیز از این به بعد آسان‌تر می‌شود و حتی در صورت عدم توافق سعودی با اسرائیل در آینده نزدیک میانجی‌های مطمئن برای این دو کشور در جهت نزدیک‌تر کردن سیاست‌های ایشان به هم وجود خواهد داشت.
۳) مسئله‌ی بعدی که باید بدان اشاره شود این است که عربستان سعودی و شرکای نزدیکش در منطقه یعنی بحرین و امارات با این توافقات در پی ایجاد ائتلاف و تقویت قوای خود در عرصه‌ی منطقه با جلب نظر کامل حمایت‌های آمریکا و حامیان اسرائیل برای توازن قوا با رقبای منطقه‌ای خود از جمله؛ جمهوری اسلامی ایران و ترکیه می‌باشند و میتوان پیش بینی کرد که با باز شدن پای اسرائیلی‌ها به خلیج فارس و کشور‌های همسایه ایران چالش‌های امنیتی و نظامی جدیدی برای ایران نیز در حوزه خلیج فارس اتفاق خواهد افتاد.
همچنین برای ترکیه و قطر رقبای دیگر عربستان که به نوعی با هم دارای منافع مشترک و ایدئولوژی مشترکی هستند نیز رقابتی جدید ایجاد خواهد شد، زیرا در حال حاضر ترکیه در پی همکاری‌های نظامی با مسکو دچار اختلافات گسترده و نسبتا عمیقی با آمریکا شده است و همچنین در ناتو نیز همیشه با فرانسوی‌ها دچار اختلاف نظر بوده است.
در هفته‌های اخیر با اکتشافات اخیرگازی ترکیه، در مدیترانه و اختلافات با یونان و حمایت مکرون از یونانی‌ها این اختلافات عمیق‌تر نیز شده است و ائتلاف عربی-عبری به دنبال موازنه‌ی قوای با رقبای منطقه‌ای خود یعنی ایران و ترکیه هستند و سعی بر آن دارند تا بتوانند از این فرصت استفاده کرده و زمانی که ایران تحت شدید‌ترین تحریم‌های آمریکایی قرار دارد و سیاست خارجی ترکیه نیز با غرب و آمریکا شکر آب است، حداکثر استفاده را ببرند.
گزارش از مبین عبدی-دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا
