به گزارش سرویس صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ شیوه نامه ارائه فرایندهای آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور برای سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در قالب سه سناریو برای دانشگاه های علوم پزشکی ابلاغ شد.
این شیوه نامه به ذکر آسیب های آموزش عالی در نتیجه شیوع گسترده بیماری کووید ۱۹ پرداخته است:
غیرمنتظره بودن وقوع بیماری کووید ۱۹، غافلگیری و نداشتن فرصت برای تطابق با شرایط پیش آمده
عدم امکان برقراری ارتباط رودررو و پایین بودن سرعت و کیفیت تعاملات آموزشی در آموزش های از راه دور نسبت به آموزش های حضوری
عدم فراهم بودن زیرساخت های مناسب برای انجام آموزش های غیرحضوری
کافی نبودن دانش و مهارت اساتید برای تهیه طرح درس و محتواهای آموزشی بدین منظور
عدم دسترسی سریع اساتید به ابزارها و برنامه های تولید محتواهای آموزشی
عدم آمادگی و آشنایی دانشجویان با روش های آموزش از راه دور
عدم تمرکز کافی اساتید و دانشجویان به لحاظ استرس های ناشی از بیماری کرونا
بنابراین می توان چالشهای مربوط به ارائه آموزش های غیرحضوری را در سه حیطه کلی «محدودیت های ساختاری»، «محدودیت های مربوط به اساتید» و «محدودیت های مربوط به دانشجویان» دسته بندی کرد.
راهکارهای برون رفت از وضعیت موجود
رصد فعالیتهای آموزشی غیرحضوری و تلاش برای ارتقای کیفی در کنار بسط کمّی
توانمندسازی و ارتقای دانش و مهارتهای کارکنان و کارشناسان آموزشی دانشگاه ها و دانشکده ها در مورد آموزشهای از راه دور
برطرف کردن اشکالات موجود در سامانه های آموزشی موجود
توسعه و تقویت زیرساختهای آموزش از راه دور
فراهم آوردن زمینه هرچه بیشتر تعاملات آموزشی بین اساتید و دانشجویان و همچنین دانشجویان با یکدیگر
پیش بینی مکانیسم های تشویقی برای بکارگیری روش های خلاقانه آموزشی از جانب اساتید
ایجاد پلتفرم مناسب برای آموزش آنلاین و تشویق اساتید و دانشجویان برای برگزاری کلاس های آنلاین
انجام حمایت های فنی مناسب برای اساتید در جهت بکارگیری وسایل الکترونیک و تولید محتوای معتبر
ارزیابی عملکرد آموزشی دانشگاه و اعضای هیات علمی در ترم جاری با تمرکز بر آموزش های از راه دورامکان سنجی برای بازنگری کلان در برنامه های درسی رشته های علوم پزشکی با توجه به شرایط پیش آمده و دورنمای آینده
سناریوهای قابل پیش بینی و راهکارهای لازم
با توجه به وضعیت فعلی و درگیری اکثر مناطق کشور در مواجهه با بحران کووید ۱۹ و با توجه به اینکه دانشگاه های علوم پزشکی در خط مقدم این مواجهه هستند، برای ترم مهرماه ۹۹ با توجه به وضعیت بحران در مناطق مختلف کشور و با تاکید بر اولویت حفظ سلامت فراگیران، اساتید و کارکنان دانشگاه های علوم پزشکی سه سناریو قابل پیش بینی است:
سناریو اول: دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی که در مناطق قرمز و نارنجی (هشدار) قرار دارند، کلیه آموزش های تئوری این دانشگاه ها باید به صورت غیرحضوری باشد.
در خصوص برگزاری دوره های کارآموزی و کارورزی لازم است برنامه ریزی برای حضور این دانشجویان در بیمارستان های کمتر درگیر و یا در مراکز خصوصی و خیریه که در ادامه ابلاغیه اشاره شده است و یا در نزدیک ترین بیمارستان محل سکونت آنان، در دستور کار قرار گیرد.
اولویت ارائه دروس عملی و آزمایشگاهی برای ترم آتی به جز در مناطق سفید، ارائه قسمت های تئوری مربوطه حتی الامکان به صورت غیرحضوری است، تا نیاز به حضور فیزیکی دانشجویان حتی در قالب دوره های کوتاه مدت هم به حداقل ممکن برسد.
سناریو دوم: دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی که در مناطق زرد (مناطقی که قرمز و سفید نیستند) قرار دارند، باتوجه به لزوم جلوگیری از انتشار ویروس از طریق کاهش تردد و تجمعات پیشنهاد می شود، کلاسهای آموزشی در این مناطق نیز همانند دانشگاه های دسته اول به صورت غیرحضوری و در موارد ضروری با جمعیت کم (حضوری) برگزار شود.
در خصوص برگزاری دوره های کارآموزی و کارورزی در این مناطق علاوه بر بیمارستان های آن منطقه می توان از بیمارستان های مناطق دیگر و نیز در صورت وجود از امکانات بخش خصوصی به عنوان گزینه های پیشنهادی و با رعایت پروتکل های بهداشتی بهره برداری کرد.
سناریو سوم: دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی که در مناطق سفید قرار دارند، حسب صلاحدید دانشگاه های منطقه، کلاسهای آموزشی تئوری این دانشگاه ها می تواند به صورت غیرحضوری و یا حضوری برگزار شود.
در خصوص برگزاری دوره های کارآموزی و کارورزی در این مناطق علاوه بر بیمارستان های آن منطقه می توان از بیمارستان های مناطق سفید دیگر نیز به عنوان گزینه های پیشنهادی بهره برداری کرد.
در مناطق سفید با تشخیص دانشگاه و رعایت پروتکل های بهداشتی و صرفاً برای دانشجویان ساکن در همان مناطق، امکان برگزاری واحدهای عملی و آزمایشگاه منعی نخواهد داشت.
باتوجه به احتمال امکان تغییر شرایط بحرانی در طول ترم تحصیلی و لزوم برنامه ریزی متناسب با وضعیت های احتمالی، انتظار دارد در مناطقی که با صلاحدید دانشگاه امکان برگزاری کلاسهای حضوری (اعم از کلاس های تئوری، عملی، کارآموزی و کارورزی) فراهم است، با توجه به محدودیت زمان، حداکثر استفاده از فرصت های موجود به عمل آمده و آموزش اعم از حضوری و غیرحضوری از ساعت ۷ صبح تا ۸ بعد از ظهر ارائه شود.
توصیه می شود از تعطیلات رسمی و غیر رسمی نیز جهت ارائه آموزشها استفاده شود.
روش های مختلف آموزش ها بصورت غیرحضوری
در مواردی که با صلاحدید دانشگاه، امکان ارائه دروس بصورت حضوری فراهم نیست، حتی الامکان آموزش ها بصورت غیرحضوری صورت گیرد. روش های مختلف بسته به نوع دروس و شرایط و امکانات موجود قابل انجام است:
۱) آموزش از راه دور: در این روش ارسال مطالب درسی اعم از جزوه، کتاب، بسته های آموزشی و … برای دانشجویان از هر طریق ممکن مورد نظر است.
۲) آموزش الکترونیک: آموزشی که از ابزار الکترونیک از جمله رایانه، اینترنت، رادیو، تلویزیون و ... صورت می گیرد.
۳) آموزش مجازی: آموزشی که از طریق ارسال محتواهای آموزشی متنی، صوتی، تصویری و برنامه های رایانه ای صورت می گیرد.
۴) آموزش بر خط (آنلاین): آموزشی که از طریق اینترنت و بصورت فعال با حضور همزمان اساتید و دانشجویان صورت گرفته و دانشجو و استاد می توانند با هم به پرسش و پاسخ و گفتگوی زنده بپردازند.
چنانچه روش های دیگری مورد نظر دانشگاه است با رعایت کارآئی و اثربخشی، امکان ارائه آموزش های مورد نظر با استفاده از آن روش منوط به انعکاس دلایل توجیهی و نقاط قوت روش مذکور به معاونت آموزشی وزارت بهداشت بلامانع است.
