به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از خبرگزاری میزان، اکنون که به فضای کرونا پرتاب شدیم و آمادگی آموزش با شرایط کرونایی برای کودکان استثنایی هنوز به صورت استاندارد ایجاد نشده است و اکثر دانش آموزان با نیاز‌های ویژه در مدارس استثنایی افرادی هستند که دارای بیماری‌های زمینه‌ای بوده و نسبت به کودکان عادی بیشتر در معرض ابتلا به کرونا هستند.
در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، بر اساس اساسنامه سال ۱۳۷۰، هفت گروه تحت پوشش معرفی شده اند: کودکان با آسیب بینایی، آسیب شنوایی، آسیب جسمی - حرکتی، ناتوانی‌های ذهنی، مشکلات ویژه یادگیری، طیف اوتیسم و چندمعلولیتی‌ها از این جمله هستند.
در رابطه با مشکلات کودکان استثنایی به منطقه جنوبی تهران رفتیم و گزارش میدانی در جهت کمبود کمک‌آموزشی برای کودکان استثنایی، که شرایط بسیار قابل تاملی را در دوران کرونا و با نبود و یا شاید امکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی نباشد، جمع آوری کردیم، که دارای مشکلاتی از قبیل:
نبود بسته‌های فرهنگی و آموزشی در خانه
آموزش و پرورش برای مدرسه استثنایی تاکنون خدمتی برای رفع مشکلات آموزشی ارائه نکرده است، چه مجازی و چه به‌صورت ارسال وسایل کمک‌آموزشی و بسته حمایتی فرهنگی- بهداشتی از قبیل ماسک و مواد ضد عفونی کننده، اقدامی درجهت رفع نیاز صورت نگرفته است.
تولید محتوای آموزشی برای دانش‌آموزان استثنایی دشوار است، زیرا این دسته از کتاب‌ها مانند کتاب‌های عادی نیست که در بازار یافت شود. ضمن اینکه بیشتر این دانش‌آموزان به فضای مجازی و شبکه شاد دسترسی ندارند. یک گروه از این دانش‌آموزان به اینترنت دسترسی نداشته، یک گروه موبایل ندارند، یک گروه هم دانش‌آموزان کم توان هستند که نمی‌توانند در فضای مجازی فعالیت کنند.
در ایام کرونا، دانش آموزان استثنایی از نواقص زیادی رنج می‌برد، مشکلاتی از قبیل پایین بودن و قطعی پی در پی اینترنت برای آموزش آنلاین، عدم دسترسی خانواده‌ها به آموزش مجازی و بیشتر دانش‌آموزان استثنایی به آموزش‌های مجازی دسترسی ندارند یا آموزش مجازی خود دارای مشکلاتی است که برای جبران این کاستی‌ها اقدامات صورت گرفته، که این اقدامات دارای نواقصی است که هنوز برای جایگزینی آن اقدامی صورت نگرفته است، چون آموزش تلویزیونی، مجازی و تهیه درسنامه‌ها و آموزش حضوری دارای مشکلاتی است.
برنامه شاد نمی‌تواند برای دانش آموزان نابینا و ناشنوا و دیگر گروه‌ها برنامه کاملی باشد و تمام نیاز‌های این دانش آموزان را برطرف کند.
ضمن انتقاد معلمان نسبت به بی توجهی آموزش و پرورش به دانش آموزان نابینا و ناشنوا در طراحی شبکه شاد، برنامه شاد بر روی موبایل‌های اندروید نصب و اجرا می‌شود و همه ما می‌دانیم که ناشنوایان باید برای دریافت آموزش‌های معلمان لبخوانی کنند، این درحالیست که ناشنوایان هیچگاه نمی‌توانند از روی صفحه موبایل لبخوانی کنند.
همچنین درباره معضلات آموزش مجازی نابینایان، امکانات آموزشی برای کودکان نابینا در دوره ابتدایی بسیار ضعیف است، شاید بهتر باشد بگویم نمی‌توان برای آن‌ها کاری کرد.
جز اینکه بچه‌ها می‌بایست گوشی هوشمند داشته باشند، باید نرم‌افزار‌های خاصی هم نصب کنند که در اصطلاح به آن‌ها صفحه‌خوان می‌گویند، این نرم‌افزار‌ها به افراد نابینا امکان می‌دهد از رایانه یا گوشی استفاده کند، متاسفانه صفحه‌خوان‌ها با نرم‌افزار‌های تولید شده برای آموزش مجازی همچون شبکه شاد مطابقت ندارد و همین امر، باعث محدودیت بسیاری برای دانش‌آموزان نابینا شده است. تهیه کتاب‌های صوتی برای نابینایان تا حدودی از بار این مشکلات کم می‌کند.
نابینایان نیز برای دریافت آموزش‌های شبکه شاد مشکلاتی دارند. در شبکه شاد معلمان علاوه بر آموزش بیانی، فعالیت‌های صامتی نیز دارند که ممکن است بخواهند از توصیف نوشتاری هنگام تدریس بهره گیرند و هنگام آموزش یک مسئله یا فرمول، از "نوشتن" استفاده کنند؛ بنابراین برنامه شاد نمی‌تواند برای دانش آموزان نابینا و ناشنوا برنامه کاملی باشد و تمام نیاز‌های این دانش آموزان را برطرف کند.
این دانش آموزان از توجه و تمرکز پایینی برخوردارند، لذا امکان اینکه بتوانند بر روی صفحه اندروید تمرکز کنند بسیار سخت است و نیازمند تبلت‌هایی با صفحه‌های بزرگ هستند که به راحتی بتوانند روی آن تمرکز کنند.
دانش‌آموزان ناشنوا نیز وضعیتی دشوار دارند، دانش‌آموزان همچنان در پیچ وخم‌های اولیه گرفتارند. سهم دانش‌آموزان ناشنوا در آموزش‌های مجازی به‌درستی لحاظ نشده، زیرا هنوز تعدادی از دانش‌آموزان موفق نشده‌اند عضو شبکه شاد شوند. آن‌ها از برنامه‌های شبکه آموزش هم بهره چندانی نمی‌برند و ناچارند لبخوانی کنند؛ زیرا برای این برنامه‌ها رابط ناشنوایان در نظر گرفته نشده است. با این حال معلمان ناشنوا، در این زمینه ابتکاراتی به خرج داده‌اند؛ البته بیشتر در مقطع ابتدایی خدمات ارائه شده است، اما دانش‌آموزان مقطع متوسطه از امکانات بی‌بهره بوده اند و کار آموزش هم دشوار شده است.
کودک معلول کم توان ذهنی آموزش پذیر که در شرایط عادی، معلم بیش از ۵ بار او را صدا میزد تا توجه او را جلب کند، چطور در برنامه‌ای که معلم را نمی‌بینند و تمرکز و توجه برای این کودک بسیار سخت است میتواند به او کمک کند. به طور کلی باتوجه به شرایط خاص این دانش آموزان، برنامه شاد به خصوص برای ناشنوایان مناسب نیست. این برنامه باید به گونه‌ای باشد که به نیاز‌های همه دانش آموزان پاسخ دهد.
مشکلات کودکان اوتیسم
کودک مبتلا به اوتیسم روزهاست با تعطیلی مدارس و مراکز توانبخشی در خانه منزوی شده اند. بچه‌های اوتیسم بیش از دیگر معلولان در فشار و ناراحتی‌اند. اوتیسم نوعی بیماری است که فرد مبتلا از ارتباط با دیگران عاجز است و یکی از نشانه‌های آن درخود ماندگی و گوشه گیری است. در مدارس عملکرد رسیدگی به کودکان اوتیسم بسیار ضعیف است، چه رسد به این کودکان در خانه بدون داشتن مربی و تجهیزات لازم آموزش ببینند.
خانواده‌های این کودکان گفتند که نمی‌توانیم بچه‌ها را بیرون ببریم، نمی‌توانیم کاری کنیم که موارد بهداشتی را رعایت کنند، نمی‌توانیم یکی‌یکی و مرتب تذکر بدهیم که دستشان را به در نزنند و به دیوار هم نباید بزنند و به ماسک هم؛ همینطور همه اشیایی که در خارج از خانه وجود دارد. بچه‌های اوتیسم را نمی‌توان از مدام دست زدن به دهانشان باز داشت، تنها راهش این است که در خانه بمانند، در خانه هم یا جیغ می‌زنند یا کلیشه‌هایشان بیشتر می‌شود، مطب پزشکان هم بسیار گران است و دارو به آن‌ها نمی‌رسد.
تولید محتوای درسی برای کودکان استثنایی
این‌ها تنها گوشه‌ای از دشواری‌هایی است که دانش‌آموزان استثنایی با بحران کرونا با آن مواجه شده‌اند. خانواده دانش‌آموزان اسثتنایی عمدتا سواد آنچنانی ندارند یا از نحوه آموزش به فرزندانشان سر در نمی‌آورند، هزینه‌های وسایل آموزشی این کوکان بسیار بالاست، آن‌ها در مقایسه با خانواده دانش‌آموزان معمولی بسیار کم می‌توانند در تعطیلی مدارس به فرزندانشان کمک کنند، عده‌ای اصلا گوشی هوشمند ندارند و به تناسب، بچه‌ها هم از آموزش بهره‌مند می‌شوند و کسی پاسخگوی نیاز بچه‌های استثنایی نیست.
تولید و آموزش، محتوای درسی برای کودکان استثنایی و دارای شرایط خاص در اوضاع کرونایی بسیار مشکل است، تعطیلی مدارس برای دانش‌آموزان استثنایی مبتلا به اوتیسم، ناشنوایان و نابینایان و دیگر گروه‌ها که مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است. آموزش این کودکان سخت است و مهم‌ترین موضوع مشارکت مسیولین آموزشی وخانواده ها، تهیه وسائل لازم در امر آموزش در خانه می‌باشد. تولید محتوای آموزشی که نیاز به هزینه بسیاری است در حال حاضر از کمک خیّران و بسیج محله، معلمان و مدیران خیر برای آماده کردن این محتوا‌ها بصورت خود جوش بهره گیری می‌شود.
