علاقه‌مندان به تکنولوژی‌های جدید در سال 2014 بیش از هرچیز منتظر عینک گوگل یا همان گوگل‌گلس بوده‌اند. در اواخر سال، درحالیکه تنها دو ماه به عرضه رسمی گوگل مانده، پیش‌فروش‌ها شروع شده و برنامه‌نویسان ساختن اپلیکیشن‌های گوگل را آغاز کردند. گوگل اعلام کرد پروژه عینک هوشمند خود را متوقف کرده است. پیش‌بینی‌ها نقش بر آب شد و پروژه‌ها به حالت تعلیق در آمد. اگرچه این پایان کار عینک گوگل نبود و شایعاتی مبنی بر شروع پروژه گوگل‌گلس 2 منتشر شد. به هر حال گویی جهان برای نگاه هوشمند به دنیای اطراف نبود و آرزوی این عینک به دل خیلی‌ها ماند. تا اطلاع ثانوی قرار نیست چشم مردم به جمال این عینک‌ها روشن شود. ولی آن‌طور که مشخص است، از سونی گرفته تا مایکروسافت و گوگل، هیچ‌کدام قرار نیست این میدان را برای رقبا خالی کنند.
سال‌ها است که می‌گویند قرار است همه ماشین‌ها و وسایل به اینترنت وصل شوند. این اتفاق نه یک‌باره افتاده و نه قرار است بیفتد. اگر تصور می‌کنید یک صبح بیدار می‌شوید و می‌بینید ماشین لباسشویی‌تان به اینترنت متصل شده است سخت در اشتباه‌اید. پس یک‌بار دیگر به این اسم فکر کنید. اینترنت‌چیزها یا چیزترنت. همین حالا از موبایل و تبلت گرفته تا تلویزیون و اتومبیل همه‌چیز به اینترنت وصل شده‌اند. قابل شناسایی شدن چیزها در اینترنت هم بخشی از این پروژه است؛ مانند آنچه در QR Code می‌بینیم. پس اگر دوباره فکر کنیم می‌بینیم کم‌کم همه‌چیز دارد به دنیای اینترنت متصل می‌شود. همین حالا کامپیوتر و موبایل و تبلت و ماشین و ساعت هوشمند و تلویزیون‌ها در سطحی گسترده به اتباط اینترنتی مجهز شده‌اند. تا چهار سال دیگر، خانه‌ها، اداره‌ها، کارخانه‌ها و فروشگاه‌ها هم به میزان بسیار زیادی در این شبکه جای خواهند گرفت. ولی فراموش نکنید تا همین سال پیش هزینه اتصال بیشتر وسایل و فناوری‌ها به اینترنت بسیار گران بود. طبق تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها، سال گذشته نقطه عطف این تکنولوژی مشخص شده است.
مایکروسافت دیگر نمی‌توانست یکی مانده به آخری باشد. به عقیده مایکروسافت، نام ویندوز 9 سزاوار سیستم‌عامل بلند پروازانه جدیدش نبود. یکپارچه‌سازی ویندوز در تمامی دستگاه‌ها از تبلت و دسک‌تاپ گرفته تا کنسول ایکس‌باکس نمایشی از آرزوهای مایکروسافت برای سیستم‌عامل جدید بوده است. مایکروسافت عدد یک را که به صفری دورقمی شده است، برای ویندوز خود انتخاب کرد و نام آن را ویندوز 10 گذاشت. این ویندوز در سال آینده عرضه رسمی می‌شود. البته با وجود این مساله، یعنی عرضه‌نشدن رسمی، ویندوز 10 از مهم‌ترین رویدادهای خبری سال گذشته بود. سیستم‌عامل جدید مایکروسافت قرار است به کاربران خانگی به‌صورت رایگان عرضه شود. با استفاده از فناوری هولوگرام امکان اجرای تصاویر سه‌بعدی برای ابزارهای ویندوز 10 فراهم می‌شود. مایکروسافت برای این محصول عینک هوشمند HoloLens را معرفی کرد. کورتانا یا دستیار شخصی مایکروسافت هم قرار است روی این سیستم اجرا شود. کورتانا محصولی است که رقابت با سیری اپل و ناو گوگل را ادامه دهد. مرورگر اسپارتان هم قرار است سرانجام جایگزین اینترنت‌اکسپلورر شود تا مایکروسافت میدان مرورگری اینترنت را به گوگل نبازد. با این تفاسیر می‌توان گفت مایکروسافت با ویندوز 10 تمام قد در مقابل دو غول بزرگ دنیای فناوری، یعنی گوگل و اپل ایستاده است.
نوکیا سرانجام بخش تولید دستگاه‌های تلفن همراه خود را به مایکروسافت تقدیم کرد. از اردیبهشت‌ماه سال گذشته اخباری مبنی بر پایان عمر برند نوکیا مطرح شد و سرانجام در آبان‌ماه اعلام شد که این قرارداد نهایی شده است. شایعات در این مورد آن‌قدر زیاد بود که کشف حقیقت از میان آنها کار آسانی نبود. صحبت‌هایی از حذف نام نوکیا زده شد که قرار است با نام مایکروسافت موبایل جایگزین شود. درحالیکه هنوز برند نوکیا روی محصولات این شرکت وجود دارد، ولی حرف و حدیث‌های مبنی بر مایکروسافت موبایل پربیراه نبود. اگرچه سال گذشته با انتشار خبر خرید این شرکت فنلاندی توسط مایکروسافت ارزش سهام نوکیا به میزان 45 درصد افزایش یافت، ولی امسال کارخانه‌های نوکیا در چین، تیغ فروش خود به مایکروسافت را زیر گلوی‌شان حس کردند. مایکروسافت یکی از کارخانه‌های نوکیا با چهار هزار نفر نیروی در چین را تعطیل کرد و به ویتنام برد. ولی تبلت جدید مایکروسافت سرفیس و موبایل‌های جدید لومیا با سیستم‌عامل ویندوز از موفقیت‌های بزرگ این توافق بود. آن‌طور که مشخص است، پدرخواندگی مایکروسافت موجب شده کاربران ویندوز فون بتوانند سیستم‌عامل خود را در آینده به ویندوز 10 ارتقا دهند.
پیشرفت‌های تکنولوژی در سال گذشته در زمینه هوش مصنوعی آن‌قدر خبرساز شد که بعضی دانشمندان نسبت به آن احساس خطر کردند. استیفن هاوکینگ، دانشمند معروف یکی از منتقدین به آینده هوش مصنوعی بود. باید بگوییم صفحه‌کلیدی که توسط موبایل‌های هوشمند برای شماره‌گیری استفاده می‌شود، نمونه‌ای از هوش مصنوعی است که در ابتدا برای استیفن هاوکینگ معرفی شده بود. البته هاوکینگ به وضعیت کنونی هوش مصنوعی خوش‌بین است و می‌گوید از این تکنولوژی می‌توان به‌خوبی استفاده کرد. ولی وقتی این تکنولوژی بتواند با انسان برابری کند یا از او پیشی بگیرد، نگران‌کننده خواهد بود. وی می‌گوید: «چنین موجودی می‌تواند روی پای خودش بایستد هر بار با شتابی بیشتر خود را از نو طراحی کند. بشر که به‌دلیل محدودیت‌های بیولوژیک سرعت کمتری دارد، بدون توانایی رقابت عقب خواهد ماند.» در مقابل دانشمندان دیگری هستند که از این تکنولوژی دفاع کرده و گفته‌اند: «انسان تا زمانی بسیار طولانی سلطه خود بر این تکنولوژی را حفظ خواهد کرد و همزمان توانایی بالقوه هوش مصنوعی برای حل کردن بسیاری از مشکلات بشری بیشتر و بیشتر درک خواهد شد.»
این تکنولوژی را نمی‌شود به‌عنوان یک محصول دید. چاپگر سه‌بعدی نه هم‌‌اندازه تلویزیون سه‌بعدی است و نه لایق نام یگانه‌ای با این محصولات نیم‌بند دنیای تصویر. چاپگر سه‌بعدی یک تکنولوژی است که قرار است همه مناسبات بازار را به هم بزند. انقلابی در بازار در حال ظهور است که احتمالا سیستم فروش و تمام پارادایم‌های تجاری تولیدکنندگان را به هم می‌زند. از کفش و کیف و جواهر و ابزار گرفته تا حتی غذا قرار است با این وسیله در خانه تولید شود. تمام کاری که مشتری باید انجام دهد، این است که طرح کالای خود را از اینترنت دانلود کند و آن را چاپ کند. البته این تکنولوژی مربوط به سی سال پیش است و در اوایل به نام استریولیتوگرافی معرفی شد. حالا پس از سی سال چاپگرهای قد و نیم‌قد 3 تا 10 میلیون تومانی آن در بازار یافت می‌شود. اگرچه این محصولات هنوز رویاهای مهندسان را برای خلق همه‌چیز برآورده نکرده، ولی سرانجام پیشرفت مهمی رخ داده است. حتی اچ‌پی کمر خم کرده و چاپگر سه‌بعدی معرفی کرده است. در سال گذشته اخبار نگران‌کننده‌ای از گوشه و کنار جهان به گوش رسید که سلاح‌های گرم توسط این چاپگرها ساخته شده است. ولی به‌نظر می‌آید این خبرها بیشتر محصول نگرانی کارخانه‌های تولیدکننده و سیستم سرمایه‌داری است؛ چراکه قرار است نظام فروش چندهزار ساله و جاده ابریشم و راه دریایی ادویه را به مسیرهای اینترنتی واگذار کنند.
تا همین چهار سال پیش موبایل‌های محصول کشور چین، کپی‌های غیرقابل اعتماد و ارزان و یک‌بار مصرفی بودند که فقط در بازار کشورهای جهان سوم فروش می‌رفتند. ولی سال گذشته سالی بود که شرکت‌هایی مانند هواوی و لنوو و این اواخر شیاومی قد علم کرده و به رقبایی بالقوه برای غول‌هایی چون اپل و سامسونگ تبدیل شدند. شرکت شیائومی که چهارمین سال تاسیس خود را پشت سر گذرانده است، به‌تازگی توانسته به سومین تولیدکننده پرفروش موبایل در دنیا تبدیل شود. با وجود اینکه این شرکت اجازه فروش در کشور آمریکا را ندارد، توانسته در سال گذشته به میزان فروش 27 میلیون دستگاه در سال برسد. گویا اگر اپل و سامسونگ به خود نیایند به‌زودی این شرکت فروش خود را از صد میلیون دستگاه در سال می‌گذراند و خود را به جایگاه اول و دومی می‌رساند. جایگاه بعدی هم البته متعلق به هواوی دیگر شرکت مخابراتی چینی است که از بزرگ‌ترین شرکت‌های مخابراتی دنیا است. تصور کنید اگر این شرکت‌ها پس از گذشت چهار سال به اینجا رسیده‌اند، تا ده سال دیگر چه سهمی از بازار را در اختیار خواهند داشت؟
* گزارش از مسلم تقوی