خبرنامه دانشجویان ایران: محمدرضا حیاتی// کنکور واژه‌ای است که سالیان زیادی به‌عنوان یک پدیده اجتماعی در زندگی اکثر خانواده‌های ایرانی ورود پیدا کرده و بر نظام آموزشی از دوران دانش‌آموزی گرفته تا حتی در مقاطع «پسادکتری» نیز تاثیرگذار است. این موضوع دارای ابعاد پیچیده و گسترده‌ای است، به‌طوری که طی سالیان اخیر مقالات و رساله‌های متعددی تحت عناوین مختلف در نقد و آسیب‌شناسی آن در رشته‌های علوم انسانی و حتی پزشکی جدای از تحلیل‌های کارشناسانه در فضای آکادمی و علمی منتشر شده است؛ اما مسائل اجتماعی و روحی و روانی تنها بخشی از ابعاد کنکور است و مسائل اقتصادی و سود «میلیاردی» که موسسات و ناشران کتاب‌های کنکور طی این سال‌ها به جیب زده‌اند موردی است که نمی‌شود از کنار آن به‌راحتی گذشت. به عقیده کارشناسان، نبود متولی مشخص و نظارت کافی روی این موسسات باعث شده که مافیای این «بازار» پرسود با وجود موانع قانونی، هرگز اجازه به حذف کنکور ندهند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد وارد مرحله تازه‌تری شده است.
مدتی است شورای عالی انقلاب فرهنگی با دستورکار قرار دادن ساماندهی شیوه برگزاری آزمون سراسری و تعیین کارگروهی با همین عنوان، جلساتی کارشناسی با حضور مسئولان آموزش عالی را تدارک دیده است. محمدرضا مخبر، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اواخر مهرماه در حاشیه هشتصدمین جلسه این شورا به خبرنگاران درباره این مساله گفت: «گزارش مربوط به ساماندهی شیوه‌های پذیرش دانشجو در آزمون سراسری که در کارگروهی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ماموریت این موضوع را پیدا کرده است، در جلسه ارائه شد.
ان‌شاءا... در چند ماه آینده شاهد ارائه طرح پیشنهادی این کارگروه برای تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهیم بود.» گمانه‌زنی‌ها طی این مدت درباره ابعاد این مساله ادامه داشت تا اینکه در جلسه اخیر این شورا جزئیات بیشتری از طرح ساماندهی شیوه برگزاری آزمون سراسری منتشر شد. منصور کبگانیان، دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور درباره مصوبات جلسه نودونهم این ستاد تصریح کرد: «اولین دستور این جلسه بحث کنکور بود که پیش از این در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور رئیس‌جمهوری مطرح شده است. حدود دو سال قبل به آسیب‌ها و ساماندهی کنکور در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور پرداخته شده بود اما بنابر ملاحظاتی به بررسی دقیق‌تری واگذار شد.» او ادامه داد: «ارائه گزارش درباره کنکور به‌معنای تصمیم خاصی درمورد آن نیست؛ به مجرد اینکه به جمع‌بندی برسیم به مجاری مربوطه اعلام خواهیم کرد و در این مسیر از کمک همه دستگاه‌ها نیز بهره‌مند می‌شویم.»
نکته قابل تامل در این جلسه نظرات مسئولان آموزش عالی درباره روند فعلی وضعیت برگزاری کنکور بود. منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این مورد گفت: «هم‌اکنون از دوره دبستان، خانواده‌ها فرزندان خود را به سمت کنکور هدایت می‌کنند. باید آموزش و پرورش هم سازوکار ارزیابی را مدنظر قرار دهد تا استعدادها قابل رشد باشند. هم‌اکنون رقابت بر سر تعدادی رشته و دانشگاه است و در بسیاری از رشته‌ها و دانشگاه‌ها با توجه به ظرفیت‌های موجود، عملا رقابتی وجود ندارد.»
فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نیز گفت: «آموزش عالی نوعی سرمایه‌گذاری است که توسط جامعه انجام می‌شود و باید حاصل و نتیجه این سرمایه‌گذاری به جامعه بازگردد. وضعیت فعلی برگزاری کنکور در حصول نتیجه مطلوب ناتوان است.»
از سوی دیگر حجت‌الاسلام محمدیان، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در ارزیابی خود از برگزاری کنکور گفت: «شیوه برگزاری کنکور متاسفانه در مقطع تحصیلات تکمیلی هم مشاهده می‌شود به‌طوری که گردش مالی سرسام‌آور و سود کلانی از این شیوه برگزاری کنکور نصیب عده‌ای می‌شود که این از عوامل عدم اصلاح وضعیت فعلی است. در شیوه فعلی برگزاری کنکور از پایان دوره ابتدایی به دانش‌آموز مهارت تست زدن آموزش داده و عملا او به ماشین تست زدن تبدیل می‌شود.»
مخبردزفولی نیز با بیان اینکه «متاسفانه تاکنون هیچ راهکار اجرایی در زمینه حل مشکل کنکور ارائه نشده است»، گفت: «یکی از عوامل مهم بازدارنده در روند اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، وضعیت فعلی برگزاری کنکور است. خانواده، دانش‌آموز، جامعه، نظام تعلیم و تربیت و نظام آموزش عالی با مشکل کنکور درگیر هستند. تا هنگامی که راه‌حل جایگزین ارائه نشود مشکل قابل حل نیست.»
به هر حال گرچه سندهایی همچون قانون سنجش و پذیرش توانسته بخشی از مشکلات پذیرش دانشجو در مراکز آموزش را حل کند، اما باید دید عزم شورای عالی انقلابی فرهنگی برای ساماندهی شیوه برگزاری کنکور می‌تواند مافیای موسسات کنکوری که سالانه پول‌های زیادی را به جیب می‌زنند، به حاشیه ببرد؟