خبرنامه دانشجویان ایران: احمدرضا روح الله زاد*// «وطن جایگزین» این کلید واژه‌ای است که در حوزه فلسطین، طی دو سال اخیر بارها مطرح شده است. روز گذشته اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس شدیداً نسبت به آن واکنش نشان داد و صراحتاً اعلام کرد؛ برای فلسطینیان وطنی غیر از فلسطین وجود ندارد و فلسطینیان ایده تشکیل کشور فلسطین در خاک یک کشور عربی را نمی‌پذیرند، خواه در مصر باشد خواه در اردن. اسماعیل هنیه در تماس تلفنی با عبدالله دوم پادشاه اردن مجدداً ایده وطن جایگزین را رد کرد و گفت: فلسطین، فلسطین است و اردن، اردن. پادشاه اردن هم مانند گذشته تشکیل کشور فلسطین در بخشی از اردن را قویاً رد کرده و اعلام کرد که برای اردن چیزی به‌نام وطن جایگزین معنا ندارد.
سؤال: وطن جایگزین چیست؟ سناریوی آن توسط چه کسانی نوشته شده است؟ اهداف طرح و اجرای این سناریو چیست؟ چه کسانی در پیگیری این سناریو نقش دارند؟
صهیونیست‌ها با ادعای تشکیل دولت اسرائیل در سرزمین موعود، فلسطین را اشغال کرده‌اند. طی 70 سال اشغال فلسطین و تأسیس رژیم صهیونیستی، هنوز نتوانسته‌اند حاکمیت خود را بر این سرزمین کامل سازند. تنها علت این ناتوانی هم مقاومت ملت فلسطین بوده است. فلسطینیان به رغم همه فشارهایی که به آنها در این 70 سال وارد شده است، تن به خواسته صهیونیست‌ها یعنی «رها سازی وطن» نداده‌اند. فلسطینیان اصرار دارند در فلسطین مانده و فلسطینی بمانند و حاضر به پذیرش هویتی غیر فلسطینی نیز نیستند. زیرا تعامل تلخ کشورهای میزبان با آوارگان فلسطینی را تجربه کرده‌اند.
اصرار فلسطینیان بر هویت فلسطینی یک تهدید جدی برای صهیونیست‌ها و همه راهکارهایی است که برای پایان بحران فلسطین مطرح شده است. اسرائیل می‌داند تنها زمانی هویتش در منطقه می‌تواند از سوی رژیم‌های محافظه کار مورد استقبال قرار گیرد که هویت فلسطینی در جغرافیای فلسطین اشغالی معنای خود را از دست داده باشد. بر این اساس با طرح وطن جایگزین در واقع در پی حل صورت مساله است. وطن جایگزین در چارچوب سناریوی «معامله قرن» ترامپ آمریکا مطرح شده است. بر اساس طرح ترامپ، راه حل نهایی فلسطین تشکیل یک دولت یهودی در سرزمین فلسطین به پایتختی بیت المقدس است. در دولت یهودی جایی برای فلسطینیان نیست و آنها باید یا عنوان شهروند درجه دوم اسرائیل را قبول کرده، یا اینکه دولت یهودی را ترک کنند. در این طرح جایی برای آوارگان فلسطین هم نیست؛ اما تا زمانی که موضوع آوارگان فلسطینی مطرح است و فلسطینیان هم اصرار بر هویت فلسطینی دارند، راهکار نهایی یعنی تشکیل یک دولت فلسطینی راه به‌جایی نخواهد برد. زیرا رژیم‌های عربی برای عادی سازی روابط با اسرائیل با وجود هویت فلسطینی و ناتوانی اسرائیل برای اعمال حاکمیت کامل بر کل فلسطین، با چالش‌های سختی روبه‌رو خواهند بود.
«پروژه نیوم» محمد بن سلمان یعنی تشکیل یک شهر فوق مدرن در محل تلاقی دریای سرخ و خلیج عقبه هم در چارچوب طرح نهایی آمریکا مطرح است. شهر فوق مدرنی که نیروی کار آن فلسطینیانی خواهند بود که در شبه جزیره سینا استقرار خواهند یافت. یعقوب کارا وزیر ارتباطات رژیم صهیونیستی حدود یک‌سال پیش، بر ضرورت توسعه نوار غزه در سینا برای ایجاد «وطن جایگزین» اشاره کرد تا در مقابل فلسطینیان از مناطق اشغال شده در سال 1967 چشم پوشی کنند. منابع صهیونیستی نیز اعلام کرده‌اند که السیسی رییس جمهور مصر هم در آوریل 2016 پیشنهاد تشکیل کشور فلسطین در سینا را به محمود عباس، رییس خودگردانی فلسطین داده است. هر چند صاحب عریقات از رهبران فتح یک‌سال پیش با اعلام اینکه کشور فلسطین باید در خاک فلسطین تشکیل شود و نه خاک کشور دیگر، رسماً با این پیشنها مخالفت کرد.
صهیونیست‌ها تلاش دارند با مطرح کردن وطن جایگزین در مجامع اروپایی، اروپا را وادار کنند از راهکار دو دولت دست بردارد و با طرح ترامپ همراه شود. همچنین با طرح آن در زمان فعلی افکار عمومی را از وقایع تلخ فلسطین، خصوصاً یکسره سازی موضوع یهودی سازی قدس منحرف سازند زیرا اگر قرار است سفارتخانه آمریکا در آینده نزدیک به قدس منتقل شود و قدس به عنوان پایتخت اسرائیل رسمیت یابد، باید هویت آن کاملاً یهودی شود.
دو کشور اردن و مصر به عنوان نامزد وطن جایگزین مطرح هستند که البته در مورد اردن بیشتر به صورت یک کنفدراسیون فلسطین - اردنی مطرح است و در مورد مصر بخشی از شبه جزیره سینا به آن اختصاص یافته که با باریکه غزه پیوند خواهد خورد. تحلیلگران تشدید اقدامات تروریستی در سه سال اخیر در سینا (بیش از 1165 حمله تروریستی) را در همین راستا ارزیابی می‌کنند. حملات تروریستی با هدف ناامن سازی سینا و تخلیه آن به عنوان مقدمه انتقال فلسطینیان به آن و تشکیل کشور فلسطینی انجام می‌گیرد.
از این روی سینا می‌تواند گزینه اصلی وطن جایگزین باشد. هر چند تاریخ ملت فلسطین نشان داده که حاضر به رها سازی وطن یا تغییر هویت خود نیستند و بر مانایی در وطن تا رها سازی کامل از اشغال اصرار دارند. نکته‌ای که هنیه هم بر آن تاکید کرد.
* دبیر کمسیسون سیاسی جمعیت دفاع از فلسطین