به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دومین نشست از سلسله جلسات "تدبر در قرآن" روز یکشنبه 30 اردیبهشت با حضور حجت‌الاسلام محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در مهدیه این نهاد برگزار شد.

مشروح سخنان حجت‌الاسلام محمدیان در دومین جلسه تدبر در قرآن پیرامون آیه شریفه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن جَاءکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَیَّنُوا أَن تُصِیبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِینَ(آیه 6 سوره حجرات)» بدین شرح است:

بحث خبر همیشه حساس بوده و هست. حتی در دوران صدر اسلام هم که ابزارهای امروزی اطلاع رسانی وجود نداشت، ناقلان خبر با اخبار خود موجی در جامعه  ایجاد می‌کردند. اما امروزه با دسترسی به شبکه های اجتماعی و کانال ها و... دسترسی به اخبار خیلی بیشتر و راحت تر شده است.

آیه 6 سوره حجرات یکی از آیات بحث بر انگیز و مهم در بحث اصول فقه می‌باشد. این آیه به نوعی به ما می گوید اگر فردی عادل بود باید به خبرش اعتماد کرد. عادل به کسی می‌گویند که در جامعه به پاکدامنی و راستگویی شناخته شده باشد یا لااقل به دروغگویی، لاابالی گری و... معروف نباشد. به هر حال اصل مطلب این است که از نظر مبانی دینی ما، اگر انسان عادلی خبری آورد و شاهدی برای خلاف بودنش نداشتیم، اصل این است که به او اعتماد کنیم. مثلا اگر 3-4 روز بعد شروع ماه رمضان کسی بگوید ماه را دیده ام، این خلاف عقل است و همین شاهدی بر مردود بودن خبر است. ولی اگر آخر ماه رمضان عادلی این خبر را بدهد، برای انسان حجت است. نمی شود گفت که برای صحت همه اخبار باید تحقیق کرد. فضای عمومی جامعه باید فضای اعتماد باشد نه بدبینی. اصل بر این است که به اخبار کسانی که در جامعه مورد احترام و اعتماد هستند اعتماد کنیم مگر اینکه خلافش ثابت شود. اما در مورد اینکه فاسق‌ها مورد اعتماد نیستند، آیه صراحتا صحبت کرده است.

این آیه درباره شخصی به نام «ولید» هست که در دوران خلافت عثمان استاندار کوفه شد. همان کسی که قبل از نماز مست کرده بود و با این حال در محراب نماز مسجد حاضر شد و نماز صبح را چهار رکعت خواند!

در شأن نزول آیه نقل شده که فردی به نام «حارث بن ضرار خزاعی» رئیس قبیله «بنی المصطلق» خدمت رسول خدا(ص) آمد و حضرت او را به اسلام دعوت کرد و مسلمان شد. پیامبر(ص) به او فرمود که باید زکات اموالت را هم بدهی. او گفت من مردم قبیله ام را هم به اسلام دعوت خواهم کرد. در صورتی که اسلام آورند، زکات اموال آن ها را هم می گیرم، ولی برای اینکه به دست شما برسانم، در روزی مشخص فردی را به سمت ما بفرستید. حارث برگشت و قبیله اش هم مسلمان شدند و زکات خود را هم به حارث دادند، ولی در روز مشخص کسی از طرف پیامبر(ص) برای دریافت آنها نیامد. همین مسئله باعث شد حارث با بزرگان قبیله برای تحویل زکاتشان عازم مدینه شوند. این درحالی بود که پیامبر(ص) ولید را در همان تاریخ فرستاده بود ولی او به هر دلیلی به محل قرار نرفته بود. ولید به مدینه بازگشت و به دروغ گفت که حارث مرتد شده و از دادن زکات امتناع ورزیده و قصد کشتن مرا هم داشت ولی من فرار کردم و آنها ممکن است به مدینه هم حمله کنند. پیامبر(ص) که این خبر را شنید گروهی را سراغ حارث و دوستانش فرستاد. وقتی آنها قضیه را به حارث گفتند، او با تعجب گفت این چه حرفی است می زنید؟! ما می خواستیم بکشیم؟ ما اصلا ولید را ندیده ایم. این چه خبری است؟ آنها نزد پیامبر(ص) رفتند و وقتی این ماجرا را به حضرت گفتند، این آیه نازل شد. آیه بیان می دارد که ای مؤمنان مراقب باشید وقتی فاسقی خبری برایتان می آورد، بدون تحقیق اقدام نکنید و تحت تأثیر قرار نگیرید.

البته شأن نزول های دیگری هم برای آیه ذکر شده ولی آنها به باطن آیه مربوط است. علت اینکه پیامبر(ص) چنین فردی را فرستاد این بود که می خواست مردم فاسق را بشناسند و واقعا هم شناختند.

نکته مهم این است که ما امروزه گرفتار اخبار فاسقان و حتی افراد بدتر از آن ها هستیم. کسانی که دشمن ما هستند. این واقعیتی است که وجود دارد. اول انقلاب که نه ماهواره بود و نه فضای مجازی، رادیو BBC وجود داشت و بعد هم رادیو آمریکا، رادیو فردا و... نیز اضافه شدند و امروز هم که از طریق موبایل ها دسترسی خیلی زیاد شده است.

برای اینکه به بقیه بگوییم ما زودتر در جریان اخبار قرار می گیریم، اخبار را به محض اینکه به دستمان می رسد، بدون توجه به پایه و اساس آن همینطور منتشر می‌کنیم.

از دشمنان هیچ انتظاری نیست. جوری دروغ می گویند که باورپذیر باشد. باورپذیری یعنی مخلوطی از راست و دروغ. گاهی دروغ هم نمی گویند اما با کامل نگفتن اثر سوئی روی مردم می گذارند و این اتفاقی است که در جامعه ما همه با آن درگیر هستیم و تحت تاثیر این جوسازی ها، شایعات، فضاسازی ها، ناقص گفتن اخبار و... مطلبی را نقل می کنند که درست است اما قبل و بعد آن را چیده اند و مخاطب قبل و بعدش را نمی داند و به همین طریق آبروی شخصی می رود. این امری است که خصوصا در انتخاب تیترها خیلی اتفاق می افتد. تیترها به گونه ای است که آدم وقتی خود مطلب روزنامه را می خواند، می بیند واقعا تیتر چیزی غیر از مطلب آن است. همانطور که می دانید اکثر مردم داخل مطلب را نمی خوانند و فقط تیتر ها را می خوانند و این به نوعی اشاعه دروغ و خلاف واقع است.

چیزی که امروز در دنیا در حال وقوع است، بردن بیشترین سود با کمترین هزینه است. اینها دارند افکار را مدیریت می‌کنند. امروز نیازی به اسلحه و نیروهای جاسوسی و هزینه های سنگین نیست که بخواهند بفرستند داخل کشورهای دیگر و کارهایی انجام دهند. با این ابزاری که ایجاد شده، افکار را مدیریت می‌کنند با کمترین هزینه، بیشترین سود را می برند لذا بیشترین سرمایه گذاری الآن در بخش فضای مجازی است. امروزه هر 10 شرکت بزرگ دنیا، شرکت های مرتبط با فضای مجازی می باشند. این از اسلحه و نفت و هواپیما سازی  جلوتر رفته است بزرگترین شرکت های دنیا همیشه در این 3 صنعت بوده اند اما الآن هر 10 شرکت برتر در زمینه مجازی فعالیت دارند مانند مایکروسافت، گوگل و ... .

چرا انقدر سرمایه گذاری کرده اند؟ برای اینکه با مدیریت افکار، می توانند بهتر به اهدافشان جامعه عمل بپوشانند. به عراق حمله کردند چون می‌گفتند در عراق سلاح های کشتار جمعی وجود دارد و بعد هیچ چیزی پیدا نکردند. کشور را تصرف کردند و افکارشان را مدیریت کردند و مشابه این کار صدها مورد انجام دادند. عده ای می‌خواهند افکار ما را مدیریت کنند. اگر حساس نباشیم ما هم تحت تاثیر قرار خواهیم گرفت.

بسیاری از این اخباری که ما می خوانیم نیاز ضروری ما نیست. ما را آلوده کرده‌اند و زمان ما را گرفته‌اند و در لا به لا هم آنچه که می خواهند را تزریق می‌کنند. اگر کسی مراقبت نکند حتما تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

آخرین نکته حفظ حرمت مؤمن و انسان است. هر انسانی احترام دارد، کرامت دارد، حق و حقوقی دارد و اینکه این حقوق بخواهد ضایع شود از مسائلی است که باید در آن توجه ویژه کنیم.

در مورد مسئولین می گویند چون مسئول است هر چیزی می توانیم در مورد او بگوییم. مسئول در حوزه مسئولیتش باید پاسخگو باشد و هر تصمیمی هم بگیرد دیگران می توانند در موردش نظر بدهند. اما در مسائل شخصی هیچ ربطی به مسئولیتش ندارد و نباید آبروی او را برد. مراقب آبروی بندگان خدا باشیم. خداوند حق الله را می بخشد اما حق الناس به راحتی قابل گذشت نیست. مراقب غیبت، تهمت و افترا به دیگران باشیم.