به گزارش خبرنگار صنفی- موزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛  مدتی است نوسانات ارزی ناآرامی های مختلفی را مشغول خود کرده، و در این میان دانشجویانی که  بنا به دلایل مختلف در خارج از کشور تحصیل را برای خود انتخاب کرده‌اند، با تامین ارز موردنیاز روبه‌رو شده اند. این موضوع تا جایی رفت که بانک مرکزی اعلام کرد پرداخت ارز دانشجویی به قیمت دولتی حذف شده است، که همین موضوع ناگهان خانواده ها، خود را در برابر چند برابر شدن هزینه تحصیل دانشجویان دیدند و خود را رهسپار پیاده روهای چهار راه استانبول کردند.

از طرفی دیگر آمارها از یک حجم بالایی از درخواست کنندگان ارز دولتی خبر می دهد، معاون دانشجویی و فرهنگی وزیر بهداشت گفته است: "در حال حاضر حدود ۷ هزار دانشجوی علوم پزشکی و حدود ۳۵ هزار دانشجوی وزارت علوم و در مجموع حدود ۴۵ هزار دانشجو متقاضی ارز دانشجویی هستند. هر فرد سالانه به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار نیاز دارد. مجموع این میزان می شود ۹۰۰ میلیون دلار! و در شرایطی که یک تک دلار هم برای کشور مهم است این حجم خارج شدن ارز می تواند تبعات زیادی داشته باشد".

از سوی دیگر همه این مسائل باعث شده است که این روزها بحث بازگشت دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور، حواشی زیادی را به همراه آورده است؛ حواشی‌ای که زمزمه‌هایش اولین بار از رسانه ملی و برنامه «حالا خورشید» رضا رشیدپور به گوش رسید و کم‌کم منجر به واکنش مسئولان مختلف آموزش عالی و اظهارنظرهای مختلف در این حوزه شد. فرهیختگان امروز در گزارشی می نویسد: مجید حسینی، استاد دانشگاه تهران اولین فردی بود که با نام بردن از 19 سهمیه‌ای که بیشترین سود را برای ژن‌های خوب به همراه می‌آورد، به موضوع تحصیل دانشجویان در خارج از کشور انتقاد کرد و آن را خلاف عدالت آموزشی دانست؛ موضوعی که به‌رغم قانونی بودن و ذکر آن در تبصره‌های آموزشی، اما شرایط را برای تحصیل گروهی خاص از افراد جامعه آن هم در دانشگاه‌های خوب کشور فراهم می‌کند و از سوی دیگر راه را برای فعالیت موسسات غیرمجاز هموارتر. در حقیقت یکی از مطالب عنوان‌شده از سوی این استاد دانشگاه معطوف به بخشنامه ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیات‌علمی بود که براساس آن، فرزندان آنها که پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری هستند، می‌توانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاه‌های محل خدمت یکی از والدین خود یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به نزدیک‌ترین دانشگاه شهر محل خدمت والدین خود، با تعیین سازمان در همان مقطع و گروه آزمایشی و دارا بودن حدنصاب انتقال یابند. البته این بخشنامه تبصره‌هایی هم دارد که طبق یکی از آنها در صورتی که فرزند هیات‌علمی حدنصاب لازم برای انتقال را نداشته باشد، دانشگاه مقصد که باید در شهر محل خدمت والدین باشد، می‌تواند وی را به‌عنوان میهمان بپذیرد که تبدیل میهمان به انتقال دائم مشروط به احراز وضعیت علمی مناسب طی حداقل دو ترم اول تحصیلی به تشخیص دانشگاه مقصد است.

36 واحد بگذران بیا داخل!
این حرف به این معنی خواهد بود که طبق مصوبه شورای انتقال فرزندان و همسران ماموران نظام جمهوری اسلامی (فرزندان و همسران دیپلمات‌ها) که می‌خواهند برای تحصیل به کشور بازگردند، می‌توانند در مقطع کارشناسی، با گذراندن حداقل ۳۶ واحد درسی یا معـادل آن در دانشگاه‌های کشور تحصیل کنند. همچنین این افراد برای انتقال در مقطع کارشناسی‌ارشد ناپیوسته، حـداقل ١٦ واحـد درسـی با حداقل میانگین کـل نمـرات سه از چهار (یـا معـادل آن براساس تشـخیص شورای انتقال) و در مقطــع کارشناسی‌ارشد پیوســته و دکتــری عمــومی پزشــکی، داروســازی، دندانپزشــکی و دامپزشکی با گذراندن حداقل ٥٢ واحد درسی و بـا حداقل معدل سه از چهار (یا معادل آن براساس تشخیص شورای انتقال) در دانشگاه مبدا می‌توانند به تحصیل در یکی از دانشگاه‌های کشور بپردازند.

مهر امروز در گزارشی به این مسئله اشاره کرده است و آن را یک راه برای دور زدن کنکور دانسته است: "هر سال که کنکور برگزار می شود موجی از ابراز تمایل به تحصیل در خارج از کشور نیز در میان داوطلبان به ویژه آنهایی که نتوانسته اند از سد کنکور بگذرند،  راه می افتد. حال با توجه به مشکلات ارزی این موج با مشکلات جدیدی مواجه شده که علاج آن را وزارتخانه های علوم و بهداشت در آنچه به شرح زیر آمده است، دیده اند. نکته مهم آن است که این علاج شاید مشکلی را حل کند اما به نوبه خود ابهامات و مسائل دیگری را به دنبال می آورد. دور زدن کنکور برای ناکام ماندگان قبولی در آن و اعتراض به تبعیض بین دانشجویانی که خارج رفته اند و دانشجویانی که از ابتدا با قبولی در کنکور به دانشگاههای داخل رفته اند، بزرگترین مشکلی است که عنوان می شود.

روسای دانشگاه چه می گویند؟
در این بین برخی از روسای دانشگاه ها نسبت به این مسئله موضع نشان داده اند، معتمدی، رئیس دانشگاه امیرکبیر در گفتگویی با فرهیختگان می گوید: «این بدان معنی نیست که همه دانشجویان بتوانند جذب دانشگاه شوند، چراکه اگر دانشجوی ضعیفی به دانشگاهی مانند امیرکبیر بیاید هم نمی‌تواند در تحصیل خود موفق باشد، از این رو دانشگاه‌ها بررسی‌های علمی خود را برای سنجش دانشجو انجام می‌دهند.»  محمود فتوحی فیروزآباد، رئیس دانشگاه صنعتی شریف نیز به این روزنامه می گوید: «هر دانشگاهی ارزیابی خاص خود را برای جذب یا رد این دانشجویان دارد، چراکه هیچ‌کدام از دانشگاه‌های کشور مجبور به جذب حتمی دانشجویان نیستند. البته این بدان معنی نیست که حتما از آنها آزمونی گرفته می‌شود، بلکه پرونده علمی داوطلب مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و بعد از آن تصمیم‌گیری خواهد شد.»

دور زدن کنکور ممنوع
به هر حال گرچه مسئولان آموزش عالی دلیل این تصمیم خود را راهکاری برای حل مشکل دانشجویان خارج از ایران عنوان می کنند  و با وجود اینکه دائما تکرار می شود که قصد دور زدن کنکور را نداریم اما در عمل این تسهیلات، دور زدن کنکور برای داوطلبان ۲ سال گذشته است. آنها به هر حال بدون قبولی در کنکور می توانند به دانشگاههای داخل ورود پیدا کنند. همچنین درست است که بنا به گفته مسئولان آموزش عالی شهریه این افراد به صورت ریالی و معادل شهریه ارزی دریافت می شود اما مشکل و اعتراض عمده به یک نوع تبعیض و نابرابری بین پذیرش این دانشجویان و دانشجویانی است که از ابتدا از طریق کنکور وارد دانشگاه شده اند.