به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»، محمد کفیلی؛ یک نیمسال از سال تحصیلی دانشگاه‌ها گذشته و مسیر اتحادیه‌های دانشجوی به نیمه رسیده. فرصت استراحت بین دو نیمسال در بهمن‌ماه، زمان مناسبی برای مرور کارنامه‌ی تشکل‌های دانشجویی در نیمسال گذشته، و بررسی برنامه‌های آن‌ها برای نیمسال بعدی است. به همین بهانه، از شورای مرکزی اتحادیه‌های دانشجویی دعوت کردیم تا مهمان با باشند و «کارنامه» عملکردشان را به مخاطبین ما ارائه کنند. قسمت سوم این سلسله‌نشست‌ها، با حضور اعضای شورای مرکزی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل  برگزار شد. پیام مرادی دبیر این اتحادیه و حمزه دستیار مسئول واحد بین‌الملل اتحادیه انجمن مستقل، پاسخگوی سوالات صریح ما بودند.

عملکرد شما در طی نیم سال اول تحصیلی که گذشت چگونه بود و چه فعالیت‌هایی و با چه رویکردی در اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل انجام دادید؟
اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در سالی که گذشت رشد خوب و قابل توجهی در تولید ادبیات در بین جریان دانشجویی داشته‌است؛ در حوزه گفتمانی و تولید اندیشه یک ریل گذاری خوبی در داشته‌ایم که در سطح ادبیات حاکمیت و جریان دانشجویی تسری داشته و ادبیات و گفتمان آن‌ها را تحت شعاع قرار داده‌است، واژه‌هایی که برای اولین بار به کار برده‌ایم و به عنوان مثال نزدیک به سه سال است که عبارت «عقلانیت انقلابی» را به عنوان یک چهارچوب گفتمانی استفاده می‌کنیم و شروع کننده این تحول در ادبیات دانشجویی نیز بوده‌ایم.

در ذیل همین چهارچوب گفتمانی و گسترش ادبیات امسال ایده‌ایی داشتیم تحت عنوان «نوگرایی در حکومت پایبندی به حاکمیت» که این نوگرایی در حکومت با توجه به ارزیابی از چهار دهه گذشته انقلاب و ناظر بر دهه پنجم توسط اتحادیه مستقل تولید شده‌است و ذیل همین نوگرایی مواردی همچون؛ نوسازی در سیستم و ساختار، اصلاح قانون انتخابات، سربازی و بروکراسی و در کنار این‌ها در خصوص مقوله‌هایی مانند شفافیت، جوان گرایی، پاسخگویی و دیگر موضوعات که ذیل همان نوگرایی در حکومت بایستی دنبال شود.

در ابعاد تشکیلاتی امسال اتحادیه پر تعدادترین سال در برگزاری جلسات و نشست‌های آموزشی و تشکیلاتی را داشته است و از حیث کمیت و کیفیت رشد بسیار قابل قبولی به نسبت ادوار گذشته داشته است و کارنامه مطلوبی و قابل دفاعی هم به نسبت مجموعه‌های مشابه داشته‌است. در همین مقوله تشکیلات، تولید محتوای خوبی را به همراه داشته که در آینده یک سری کتاب هم با محوریت همین محتوا‌های تشکیلاتی در دست چاپ می‌باشد که نیاز‌های تشکیلاتی اعضا این اتحادیه را برطرف می‌کند؛ در بحث آموزشی هم یک ساختار و سامانه جدید و تازه‌ایی راه‌اندازی شده‌است که به زودی رونمایی می‌شود.

در حوزه فعالیت‌های سیاسی توجه کاملی به معاهده چهارگانه FATF داشته‌ایم و یک سری فعالیت‌های کاملا برنامه‌ریزی‌شده را اجرایی کردیم و اگر جایی در چهارچوب عقلانیت و قانون بوده باشد ما در عرصه عمل حضور داشتیم و می‌توان با صراحت گفت که یکی از مجموعه‌هایی که در همین موضوع به شکل صحیح تولید محتوا  کرده‌است و راهبردی‌ترین جلسات را با مسئولین داشته است ما بودیم. در برخی از برنامه‌ها نیز با دیگر تشکل‌ها همراهی داشته‌ایم.

در فضای اجتماعی ما قرارگاه جهادی «معین» را با ساختار کاملا اصولی و صحیح راه اندازی کردیم و با سازوکار و آئین‌نامه مشخص شروع به فعالیت کردیم و تعداد قابل قبولی از اردو‌های جهادی را در مناطق مختلف محروم کشور برگزار کردیم.

در حوزه بین الملل نیز بعد از صحبت‌های رهبری که خواستار شکل گیری جبهه واحد ضد استکباری، ضد آمریکایی در سطح دانشجویان بین الملل بودند، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل نیز به صورت منسجم به این حوزه ورود کرد و با تولید محتوا‌های مناسب و دقیق و گفتمان سازی در بین دانشجو‌ها فضای مطلوبی را جهت ترویج فرهتگ استکبار ستیزی ایجاد کردیم و در این حوزه تحت عنوان سلسله نشست‌های سفیران انقلاب نیروسازی‌های نیز انجام دادیم.

در موارد تشکیلاتی، تدوین سند راهبردی یکساله، سند راهبردی چشم انداز پنج ساله، تدوین کتاب کار تشکیلات دنبال شده است و در فضای رسانه‌ای نیز یک گروهی برای تولید محتوای رسانه‌ایی و فیلم تربیت کردیم.

اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در ترم آینده چه فعالیت‌ها و برنامه‌هایی برای ترم تحصیلی پیش رو مدنظر دارد؟
اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در ترم آینده اردو‌های جهادی خود را گسترش خواهد داد؛ بیش از ده اردوی جهادی در نقاط مختلف کشور در زمینه‌های تخصصی پزشکی، دام‌پزشکی، فرهنگی، عمرانی و آموزشی برگزار خواهد شد.

تعدادی پروژه در حوزه مسائل سیاسی خواهیم داشت، مانند برگزاری میز شفافیت که با حضور نخبگان و اساتید برگزار خواهد شد که کارکردش ترویج پاسخگویی در بین مسئولین می‌باشد.

از دیگر پروژه‌ها تدوین کتابچه بحران‌های اقتصاد ایران است که خروجی آن با یک رونمایی رسمی تقدیم مقام معظم رهبری خواهد شد.

در خصوص نشریات رشد بیشتری چه از کیفیت و کمیت خواهیم داشت و برنامه‌های روتین خود در فضای تشکیلاتی مانند نشست‌ها و نخبه پروری‌ها را نیز برگزار خواهیم کرد.

چندین سال است که شعار سالیانه اتحادیه انجمن اسلامی مستقل حول محور "عقلانیت انقلابی" می‌باشد، در خصوص عقلانیت انقلابی و ویژگی‌های آن توضیحاتی را بفرمائید.
قبل و بعد از انقلاب یک سری از جریانات تلاش کردند با عنوان عقلانیت انقلاب را استحله بکنند و انگاره‌های دینی را با تکیه بر مفهوم عقلانیت اینگونه نمایان بکنند که دیگر زمان آن‌ها گذشته است و مفاهیمی غیر عاقلانه و غیر منطقی است؛ ما نیاز داریم که در دهه پنجم انقلاب اسلامی این دوگانگی را از بین ببریم کما اینکه در ذات تفکر انقلابی عقلانیت وجود دارد و این نکته هم حائض اهمیت است که عقلانیت یکی از سه رکن معنا بخش انقلاب اسلامی از دیدگاه امام می‌باشد و بار‌ها رهبری نیز عقلانیت را در کنار مفاهیم هم، چون معنویت، آزادی و عدالت به کار برده‌اند و آن را یکی از ارکان اصلی دانسته‌اند.

انقلاب ما ذاتا نتیجه غلبه گفتمان عقلانیت است و ما در دهه پنجم باید تبیین بکنیم که تفکر انقلابی عین تفکر عقلانی است.
نکته اول این است که باید جایگاه عقلانیت در گفتمان آرمان خواهی جریان دانشجویی بررسی شود؛ جایگاه عقلانیت در جریان دانشجویی برای ایجاد تناسب بین متدولوژی و ایدئولوژی است؛ یعنی وقتی شما عقلانیت را کنار گذاشتی یا به ورطه‌ی آزادی خواهی منهای عدالت طلبی و معنویت می‌رسی که برخی از جریانات اصلاح طلب درگیر چنین مسئله‌ایی شدند و طلقی آن‌ها از آزادی، طلقی لیبرالی شده‌است ویا درگیر معنویت منهای آزادی و عدالت طلبی و یا عدالت منهای معنویت و آزادی بشوی که هر سه انحراف است؛ نکته دوم اینکه اگر عقلانیت کنار رفت ممکن است ما در تشخیص مصادق عدالت طلبی نیز دچار اشتباه محاسباتی شویم و گاهی به اسم عدالت کار ضد عدالتی بکنیم و این به معنای این است که عنصر عقلانیت در چهارچوب گفتمانی ایجاد کننده تناسب در بین دیگر عناصر آرمان خواهی است.

فضای حاکم به صورتی است که مفهوم عدالت و مشتقاتش مانند شفافیت در بین بیشتر جریان‌های مختلف دارد اشاعه پیدا می‌کند و در این جایگاه باید توجه داشت که بازتولید این نگاه به جریانات انحرافی کشیده نشود و آن چیزی که عدالت طلبی را به سمت انحراف می‌کشاند نبود عقلانیت است.

تشکل دانشجویی شما مانند همه تشکل‌های مردمی و دانشجویی دارای مخالفانی است، موضع شما در مقابل مخالفانتان چگونه است؟
زمانی که این اتحادیه شکل گرفت، گروه‌هایی مخالف شکل گیری این اتحادیه بودند، علت این حساسیت این بوده که انجمن‌های اسلامی در آن دوره به عنوان یک ساختار رسمی در حاکمیت عملا به موتور‌های فراساینده نظام تبدیل شده بودند در حالیکه پیش از آن انجمن‌های اسلامی موتور‌های پیش برنده نظام بودند و این آرام، آرام باعث شده بود که سردمداران انجمن‌های اسلامی ضدیت با نظام را تئوریزه کنند؛ اولین اختلاف با انجمن‌های اسلامی مستقل از این جانب بود که این انجمن‌های اسلامی قصد داشتند هویت اصلی انجمن‌های اسلامی را زنده کنند.

مسئله دوم درباره علت مخالفت به خاطر ساختار کارآمد انجمن‌های اسلامی بوده است و به همین دلیل خیلی‌ها با ساختار فکری و عملی ما بوده‌اند؛ البته این نیز حائر اهمیت است که ما در مجموعه اختلاف به این معنا که در گفتمان و اصول وجود داشته باشد نداریم بلکه یک سری اختلافات سلیقه‌ای وجود دارد، اما هیچ ضدیت با چهارچوب گفتمانی که همان چهارچوب گفتمانی انقلاب اسلامی است وجود ندارد و هیچ شکفاف و ضدیت در بین اعضا مجموعه ما وجود ندارد.

از ویژگی‌های مثبت تشکل شما، رسانه‌ای بودن آن است این ویژگی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رسانه سه کارکرد بسیار مهم دارد؛ اولا اعلام موضع است، دوما اثرگذاری روی افکار عمومی است و در آخر اثرگذاری روی پارادایم فکری جامعه است؛ و دنیای امروز دنیای رسانه‌هاست و رسانه‌ها نیز بستر شکل گیری گفتمان‌ها و انتشار آنهاست.

همیشه دو بستر رسانه و دانشگاه دو بستر مطلوب برای شکل گیری گفتمان‌ها بوده‌اند و به تعبیری می‌شود از بعد سیاسی و اجتماعی دانشگاه و رسانه را از یک جنس دانست همان طور که فعالان دانشجویی بیشترین ارتباط را با فضای رسانه‌ای داشته‌اند و این مسئله خیلی طبیعی است که مجموعه ما روی رسانه تمرکز کند و با همین توجه خروجی‌های مناسبی هم از مجموعه ما به فضای رسانه‌ای تزریق شده‌است.

والبته در خصوص خروجی‌های مجموعه ما فقط افراد رسانه‌ای نیستند بلکه پزشکان، اساتید و مدیران کارآمدی از خروجی‌های مجموعه ما بوده‌اند.

اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل یکی از کارویژهایش فعالیت‌های رسانه‌ای بوده است، به همان فسلفه‌ایی که تناسب بین دانشگاه و رسانه ایجاد می‌کند، به همین خاطر اتحادیه نزدیک به ده سال قبل یک روندی را شروع کرد که با آموزش متخصصینی در فضای رسانه بستری مناسبی برای ترویج گفتمان خود ایجاد کند.

در خصوص همین موضوع اتحادیه یک بستر جدیدی را برای فعالیت خود با عنوان «مستقل آنلاین» که فضای مناسبی برای پوشش و بررسی بعضی موضاعات خاص است ایجاد کرد تا هم برای رسانه‌ایی کردن آن‌ها محصور رسانه‌ها نباشد و در صورت نیاز یک پروژه مدنظری را عملیاتی کنیم و به بررسی آن بپردازیم.

مستقل آنلاین باتوجه به شناخت مخاطب امروز شکل گرفته است و بنابر این شناخت که فضای فیلم و صوت را از نگاه مخاطب مطلوب‌تر دیدیم وارد فضای تولید محتوا‌هایی با این فرم شدیم و البته قابل ذکر است که در محور تولید چنین محتوا‌های رسانه‌ای، تعدادی نیروی فعال و نیمه متخصص نیز تربیت می‌یابند.

بیشتر از آن چیزی که تصور ما بوده است این کلیپ‌ها دیده می‌شوند و ضریب نفوذ رسانه‌ای داشته اند و این مهم نیز به خاطر ورود ما به سوژه‌های مهم است و نگاه ما از دریچه نگاه مخاطب که جذابیت کار را دو چندان کرده است.

اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در کنار مستقل آنلاین یک رسانه مکتوب نیز دارد، به عنوان خبرنامه کاغذی دانشجویان ایران که نشریه رسمی این اتحادیه است و جز معدود نشریه‌هایی که در سطح کشور در سال‌های متمادی با سابقه مطلوب در حال چاپ است.

دلیل مطرح و مشهور بودن خروجی‌های اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل را چگونه بررسی می‌کنید؟
بخش عمده این مسئله به دلیل کارآمدی انجمن اسلامی است؛ یعنی انجمن اسلامی اعضا خود را توانمند بار می‌آورد و رشد می‌دهد و نیروی توانمند و کارآمد در جا‌های مختلف دیده می‌شود و ظهور و بروز خوبی در محل فعالیت و خدمت خود دارد.

نکته دومی که وجود دارد این است که در تشکیلات ما تلاش بر این است که روحیه آرمان خواهی و مطالبه‌گری در خروجی‌ها و ادوار ما حتی بعد از خارج شدن از فضای تشکیلات زنده بماند که البته هم می‌ماند و یک بستر هم ورود به فضای رسانه‌ای است که خود مشوق فضای گفتمانی و آرمانی می‌باشد و به طور خلاصه علت اصلی پرورش مناسب توسط انجمن اسلامی در دوره فعالیت اعضا در اتحادیه می‌باشد.

به عنوان آخرین سوال نوع اسنقلال خود و علت وجود پسوند مستقل در نام این تشکل دانشجویی را توضیح دهید؟
انجمن اسلامی اولین ساختار تشکیلاتی برای فعالیت دانشجویی در ایران بوده‌است و عمری بیش از هفتاد سال دارد و تقریبا همزاد شکل گیری نهاد دانشگاه در ایران است و نکته مثبتی که وجود دارد حضور فعالان دانشجویی مسلمان را در این تشکل داریم در صورتی که قبل از انقلاب اسلامی در سال ۵۷ تنها ساختار برای فعالیت و بروز و ظهور اجتماعی دانشجویان مسلمان در دانشگاه بوده‌است.

نکته‌ای که در خصوص شکل گیری اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان وجود دارد به دو قسمت تاریخچه و علل، شرایط تقسیم می‌شود که در این جا از بررسی این تاریخچه صرف نظر می‌کنم و این را هم به اطلاع شما می‌رسانم که این اتحادیه در یک پروژه نیمه حرفه‌ای قصد دارد با تدوین فیلم‌هایی در ترم آینده تحصیلی و فعالیت این اتحادیه از زبان موسسین این اتحادیه دانشجویی به بررسی تاریخچه این اتحادیه دانشجویی و روند مستقل شدن آن بپردازد.

مسئله مهمی که قابل ذکر است در خصوص علل شکل گیری این تشکل دانشجویی می‌باشد؛ همانطور که اشاره کردم انجمن اسلامی عمری ۷۰ ساله دارد، جریان دانشجویی سه کارکرد اصلی دارد؛ از جمله کاردکرها، رصد، نقد و ایفای نقش فعال بوده‌است.

کارکرد برای تحقق کارویژه این تشکل دانشجویی که کار ویژه اصلی آن آرمان خواهی بوده‌است و به تعبیری تشکل‌های دانشجویی قالبی بوده‌اند که جریان‌های دانشجویی اهدافشان را در راستای فعالیت‌های آن تشکل پیدا و اجرا بکنند.

با توجه به هویت آرمان خواهانه و کارکردی که این تشکل دانشجویی نامبرده شد، تبعا رابطه‌ی نزدیکی بین این تشکل با سیاست و جامعه یا ب. تعبیر دیگر حاکمان و مردم پیدا می‌شود و طبیعتا به فعالیت و اتفاقاتی که در حاکمیت توسط حکمرانان اتفاق می‌افتد بی‌تفاوت نیستند و ارتباط نزدیکی با این فضا در فالیت‌های خود داردند.

طبیعتا وقتی شما می‌خواهید با حاکمیت در ارتباط باشید، تصمیمات آن‌ها را رصد و نقد کنید و یک نقش اجتماعی را ایفا بکنید؛ هم در صورت بندی‌ها و ساختار‌ها اثر می‌گذارید و هم از آن‌ها اثر می‌پذیرید.

این اتحادیه از این جهت شکل گرفت که در دوره‌ای بعضی از اعضای انجمن اسلامی تحلیلشان این بود که رویکرد جریان دانشجویی دیگر به سمت تحقق آرمان‌ها نیست بلکه رویکرد جریان دانشجویی به سمتی حرکت کرد که انجمن‌های اسلامی به عنوان پلکانی برای ورود به عرصه قدرت تبدیل شده بودند.

در این فضا ما یک تناقض و دوگانگی که یک نگاه که معتقد براین است، ماهیت جریان دانشجویی بر آرمان خواهی است و نگاه دیگر که انجمن اسلامی را جایگاهی می‌بیند برای ورود به عرصه قدرت را مشاهده کنیم.

وقتی شما به مسئله‌ای نگاه آرمان خواهانه دارید گاهی حاضر هستید هزینه پرداخت کنید تا به اهداف و آرمان خود دست پیدا کنید، ولی زمانی که این بستر را برای ورود به عرصه قدرت در نظر می‌گیرید دیگر حاضر به پرداخت هزینه نیستید و الویت اول شما نفع و فائده است.

وقتی این نگرش در انجمن‌های اسلامی تغییر کرد استقلال این جریان دانشجویی زیر سوال می‌رود؛ استقلال جریان دانشجویی به معنای جدایی از فضای سیاسی و بی تفاوتی به نسبت تحولات سیاسی و اجتماعی نیست بلکه استقلال یعنی حفظ هویت جریان دانشجویی بر آرمان خواهی است و وقتی این آرمان خواهی نباشد و استقلال از بین برود و رویکرد به سمت کسب منافع حرکت کند، از صورت بند‌ی‌های دنیای سیاست حداکثر تاثیر را می‌پذیرد و اگر یک جریان سیاسی یک حرفی بر خلاف آرمان‌ها بزند آن وقت شما به این دلیل که شاخه دانشجویی آن حزب هستید نه تنها اعتراض نمی‌کنید بلکه امکان ضریب دادن به آن هم توسط شما وجود دارد.

همین تغییر هویت از آرمان خواهی به منفعت طلبی و سیاست زدگی در آخر منجر به این شد که انجمن‌های اسلامی از لحاظ گفتمانی هم به شدت تاثیر و دچار تغییر و تحولاتی شدند و ادبیات، رویکرد، گفتمان، نگاه به مسائل و نسبت این تشکل به کلی تغییر کرد و این معلول همین وابستگی به عرصه قدرت بود.

پس استقلال جریان دانشجویی به معنای بی تفاوتی و عدم اثر گذرای نیست بلکه حفظ هویت آرمان خواهانه این تشکل و جریان دانشجویی است و نقطه مقابل آن که مسئله اش سر این است که نفعی حاصل شود و به مقصود خود که ورود به عرصه قدرت است نزدیک‌تر شود و این نقطه تمایز در آن دوره بین تشکل‌ها بوده‌است.

در آن بازه زمانی دهه هفتاد یک سری از دفاتر، دفتر تحکیم وحدت اعلام استقلال کردند و از این اتحادیه جدا شدند و علت اصلی آن‌ها هم بنا بر همان مسائلی که گفته شد بر مبنا گفتمان متفاوت حاکم بر این دو نگاه در جریان دانشجویی بود که این دفاتر از دفتر تحکیم وحدت را بر این داشت که استقلال خود را اعلام کنند و اتحادیه‌ای جدید بنا کنند.

منبع: دانشجو