به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ روز یکشنبه، 5 اسفند ماه میزگرد بررسی طرح افزایش حداقل سن ازدواج با عنوان «کودک همسری یا کودک انگاری» به همت انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در سالن آمفی تئتر دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه با حضور پدرام کاویان، پژوهش‌گر و جامعه‌شناس و فاطمه جعفری‌سراج، مدرس دانشگاه برگزار شد.

کاویان: قسمتی از جامعه با سبک زندگی مدرن همتراز نیست
پدرام کاویان در آغاز این نشست گفت: در فضای فعلی جامعه ما که در حال گذار از سنتی به سمت مدرن شدن است،گاهی شاهد تحولات با سرعت‌بالا و گاهی شاهد تحولات با سرعت کم روبه‌رو هستیم. این تحولاتی که با سرعت زیاد در جامعه ما واقع‌شده‌اند، همانند ۱۵ سال پیش که در بعضی از خانواده‌ها تلفن وجود نداشت و برای بهره‌مندی از این تکنولوژی می‌بایست از راه‌های سنتی استفاده می‌کردند، اما امروزه سرعت ارتباطات برای یکایک اعضا خانواده به چند ثانیه رسیده است و هر زمان که انسان اراده می‌کند با یک فرد دیگر در یک شهر دیگر ارتباط برقرار می‌کند، که این ارتباط با یک بستر مدرن برقرار می‌شود.

وی ادامه داد: اما سرعت برخی از این تحولات در جامعه بسیار کند است و همین ازدواج‌ها که در جامعه امروز به سمتی درحرکت است که این پدیده را به‌نوعی غیرمتعارف و ننگ تلقی می‌کند؛ این در حالی است که در نسل قبلی ما، ازدواج با شرایط خاص مرسوم بود همان‌طور که مادران و پدران ما به همان شیوه ازدواج کرده‌اند.

این جامعه‌شناس افزود: این مدرن شدن با یک سرعت خاص و درهمه نقاط کشور یکسان نیست و در همین تهران جوامع خرد که سرعت مدرن شدن آن‌ها بسیار پایین است و به آن شکلی که قشر مقابل به لحاظ  مختلف مدرن شده است باهم تفاوت زیادی دارند و اصطلاحاً در یک سبک زندگی متفاوت از هم زندگی می‌کنند.

وی اظهار داشت: برخی از نقطه نظرات این دو قشر برای هم متفاوت و تعجب‌برانگیزاست، برای نمونه در این امر ازدواج یکی از این گزینه‌ها است که در این تفاوت می‌شود دید که یک دختر ۱۲ساله به عقد یک پسر۱۶ساله درآمده است.

کاویان گفت: در سال ۹۶ آمارها این‌گونه حکایت دارد که ۳ مورد ازدواج دختران ۹ ساله و ۲۷ مورد ازدواج دختران ۱۰ ساله و ۲۶۵مورد ۱۱ ساله و۱هزارو ۲۴۳ مورد ۱۲ ساله و ۱۲ هزار ۷۴۴ مورد ۱۳ ساله که در عددهای بالاتر آمار نیز افزایش پیدا می‌کند ، ازدواج ثبت‌شده است.

وی تصریح کرد: وقتی با یک جامعه خرد طرف هستیم که سبک زندگی آن با مدرن شدن جامعه هم‌تراز نیست سؤالی مطرح می‌شود که آیا وقتی دو طرف مقابل هم‌تراز باهم مدرن شده‌اند می‌توانند سازگاری مناسبی باهم داشته باشند؛ تبعات اجتماعی هر موضوعی بایستی هرچه بیشتر موردتوجه قرار بگیرد.

جعفری سراج: مشکل فرهنگی را باید با فرهنگ حل کرد نه قانون
در ادامه این نشست فاطمه جعفری سراج گفت: با ورود به سبک زندگی یک جامعه خرد بهترین رفتارهای مدرن بی‌شک تبعات زیادی خواهد داشت اگر ازمنظر حقوقی به موضوع کودک همسری یا کودک مادری که احساسات را برمی‌انگیزد نگاه کنیم، حقوقدانان بحث احساس را موردتوجه قرار نمی‌دهند بلکه بحث آسیب‌خوردگی و آسیب‌پذیری را تحت شعاع قانون قرار می‌دهند و به آن بیشتر توجه می‌کنند.

وی ادامه داد: طرح ممنوعیت افزایش سن ازدواج که در مجلس شورای اسلامی رد شد و قرار است مجدداً وارد مجلس شود این در دو واژه کودک‌همسری و کودک‌مادری استفاده‌شده است تا قانونی را وضع کنند و ازدواج زیر ۱۸ سال ممنوع شود.

این مدرس دانشگاه با اشاره به این‌که ازلحاظ قانونی برای جرم باید یک مجازات تعریف‌شده باشد گفت: به‌ناچار با وضع این قانون مجازات نیز باید برای آن تعیین شود که با کالبدشکافی این بحث که سن ۱۸ سالگی مرز این موضوع تعریف‌شده است، اگر این طرح برگرفته از اسناد باشد که در کنوانسیون حقوق کودک و برگرفته از حقوق بشر است، سن زیر ۱۸ سال را سن کودکی می‌داند درحالی‌که  در ماده۱ این کنوانسیون اشاره‌شده است که مگر در کشو‌رهایی که زیر ۱۸ سال بلوغ داشته باشند و این در حالی است که‌موج سواران بر این طرح به این نکته اصلاً توجه ندارند.

سراج ادامه داد: بنابراین خود این کنوانسیون یک گزینه استثنا نیز برای این نظریه دارد اما اگر با استناد به این ماده آجرچینی کرده و ساختمانی بسازیم و بخواهیم مبنی بر طرح ممنوعیت زیر ۱۸ سال برای ازدواج را اعمال نماییم باید توجه داشته باشیم که این از پایه و اساس ایراد دارد اما اگر بخواهیم از مبنای روانشناسی نگاه کنیم دو روانشناس مطرح اریک اریکسون  و ژان پیاژه  سن ۱۸ ساله را سن کودکی نمی‌دانند بلکه اریک اریکسون ۸ مرحله رشد را برای کودک قائل می‌داند. وی معتقد است کودک با گذر از هر مرحله که سن ۹ به بالا را سن نوجوانی می‌داند و به اینکه اگر کودک درهرمرحله به مرحله دیگری به‌صورت نابسامان پرورش بیاید دچار بحران هویتی خواهد شد.

وی گفت: این دو روان‌شناس سن ۱۸ سالگی را دوران نوجوانی می‌دانند و معتقدند حریت و آزادی فردی را حق طبیعی بشر است. با فرض این‌که با مبنای غلط این طرح، ۱۸ سالگی را کودک تلقی کنیم فرد حق استفاده از حیاط طبیعی و لذت‌جویی را نخواهد داشت و ازمنظر فرهنگی اگر نگاه کنیم درهمِ شهرستان‌ها و استان‌هایی که قراراست زیر بار این طرح بروند، بلوغ سنی آن‌ها یکسان نیست. در این منظر فرهنگی شهرهای کوهپایه‌ای در معرض رشد سریع دختران و پسران قرارگرفته‌اند و افراد سریع‌تر به نیاز جنسی برسد و در همین شرایط حقوق دختران چه می‌شود و به لحاظ روحی آسیب‌های جدی وارد می‌شود.

این مدرس دانشگاه اظهار کرد: دو کلمه کودک همسری و کودک مادری دو واژه مشفقانه‌ای است که‌موج سواران در این طرح احساسات می‌‌خواهند این طرح را تصویب نمایند این طرح غلط درست باشد و این قانون تصویب شود آیا حقوقی که در کنار این قانون اتفاق خواهد افتاد را چه کسی پاسخگو خواهد بود آیا این طرح که ازنظر فرهنگی هم مشکل‌ساز است باید با قانون حل شود یا باید با خود فرهنگ‌سازی به نتیجه برسد با کنار هم قرار دادن آمارها شاهد خواهیم بود آمار کسانی که بالا است به سن شان بالا است و ازدواج‌نکرده‌اند نیز قابل‌توجه است آیا قانونی برای رسیدگی به این وضعیت آمار وجود دارد یا نه برخی از مواردی که به آن‌ها دامن زده می‌شود از چند واژه احساسی نشأت می‌گیرد که نمی‌توان آن‌ها را با قانون حل کرد باید یک اهتمام فرهنگی وجود داشته باشد که این مشکل را اصلاح نماید.