به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از آنا؛ بر اساس قوانین و بخشنامه های مصوب وزارت علوم، دانشجویان افغانستانی نیز مانند همه دانشجویان خارجی همواره موظف به پرداخت شهریه دانشگاه به دلار هستند و فرقی ندارد که دانشجو مهاجر افغانستانی یا زاده ایران باشد، حتی فرقی ندارد که دانشگاه دولتی باشد یا غیردولتی.
در سال ۱۳۹۶ یک دانشجوی افغانستانی دارای رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد، به دلیل مشکلات مالی از ادامه تحصیل انصراف داد. بعد از موج خبری که در پی انصراف تحصیلی این دانشجوی افغانستانی ایجاد شد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در بخش‌نامه‌ای اعلام کرد دانشجویان افغانستانی حائز رتبه زیر ۱۰۰ کنکور کارشناسی ارشد از پرداخت شهریه معاف هستند.
تغییر ناگهانی آیین‌نامه معافیت از شهریه
این قانون تا سال ۹۷ اجرا شد و دانشجویان افغانستانی موفق به کسب رتبه‌های عالی در کنکور ارشد شدند. تا این که آیین‌نامه معافیت شهریه دانشجویان افغانستانی وزارت علوم به طور ناگهانی ملغی شد و دانشجویان افغانستانی با رتبه‌های تک رقمی و دو رقمی کنکور کارشناسی ارشد ۹۸ به مشکل برخوردند.
تصمیم وزارت علوم به تغییر آیین‌نامه معافیت شهریه دانشجویان افغانستانی پس از شرکت در آزمون، قبولی و حتی ثبت‌نام دانشجویان در دانشگاه‌ها گرفته شد، در پی این تصمیم ناگهانی ۳۹ نفر از دانشجویان افغانستانی در نامه سرگشاده‌ای اعتراض خود را به تغییرات جدید وزارت علوم و مشکلات ناشی از آن ابراز کردند.
این ۳۹ دانشجو همگی موفق به کسب رتبه‌های زیر ۱۰۰ در کنکور کارشناسی ارشد ۹۸ شده‌اند اما با توجه به تغییرات ناگهانی معافیت شهریه و عدم توانایی مالی تصمیم به انصراف تحصیلی دسته‌جمعی گرفته‌اند.
براساس این نامه سرگشاده، درخواست بورسیه دانشجویان در ابتدا پذیرفته می‌شد اما این روند به بهانه تغییر مکانیسم، امکان درخواست بورسیه از وزارت علوم برای ایشان از بین رفت و اعلام شد برای درخواست بورسیه باید از طریق دانشگاه‌ها اقدام کرد، اما پس از مراجعه دانشجویان به دانشگاه‌ها مشخص شد که چنین دستورالعمل و روندی وجود خارجی ندارد.
بدقولی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به دانشجویان افغانستانی
در این میان اعلام شد که احتمالا معافیت شهریه دانشگاه تنها برای رتبه‌های یک تا سه دانشجویان افغانستانی اجرا خواهد شد و رتبه‌های بعدی موظف به پرداخت شهریه هستند. از سوی دیگر با مراجعه دانشجویان افغانستانی به سازمان امور دانشجویان کاشف به عمل آمد که حتی در این مورد نیز بخش‌نامه‌ای وجود ندارد.
دانشجویان افغانستانی خواستار دیدار با عبدالحمید علیزاده، مدیرکل دانشجویان غیرایرانی وزارت علوم، شدند اما وی به درخواست‌های دیدار پاسخی نداد. دانشجویان افغانستانی در نهایت موفق شدند با خانمی صحبت کنند که خود را مسئول دفتر علیزاده معرفی کرد. این خانم مدعی شد که هیچ‌گاه بورسیه‌ای وجود نداشته و اگر هم بوده تنها برای رتبه‌های یک تا سه در نظر گرفته می‌شده است.
علیرغم ادعا های صورت گرفته در مورد رتبه های یک تا سه، در کمال تعجب به دو نفر از دانشجویان افغانستانی حائز این رتبه ها در کنکور کارشناسی ارشد ۹۸، اعلام شده که باید شهریه ترم اول را پرداخت کنند. تغییر موضع وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان نه‌تنها باعث ناامیدی دانشجویان افغانستانی شده بلکه مسیر زندگی آنها را نیز به شدت دچار تنش و خلل کرده است. به گفته این دانشجویان افغانستانی، در شرایط فعلی چاره‌ای به جز انصراف دسته‌جمعی از تحصیل وجود ندارد.
جدول زیر در بردارنده اسامی، رتبه ها و دانشگاه پذیرش شده این دانشجویان معترض است:
تبعیض در تربیت نیروی انسانی تخصصی
رتبه‌های بالای دانشجویان افغانستانی در کنکور کارشناسی ارشد نشان از پتانسیل و دانش بالای آنها می‌دهد. این دانشجویان عضوی از خانواده بزرگ نیروی انسانی ایران هستند و انصراف دسته‌جمعی آنها آثار تلخ اجتماعی خواهد داشت. با توجه به اینکه بیشتر دانشجویان افغانستانی حائز رتبه‌های زیر ۱۰۰ متولد ایران هستند؛ سوال اصلی اینجاست که چرا در شرایطی که تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر از اولویت‌های بالای هر کشوری به شمار می‌رود، وزارت علوم مانع از شکوفایی استعدادهای جوانان در کشور می‌شود؟
گفتنی است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص شهریه دانشجویان افغانستانی مقطع کارشناسی نیز تعیین تکلیف نکرده و این دانشجویان همانند متقاضیان ارشد، در شرایط معیشتی فعلی مجبور به پرداخت شهریه به دلار هستند.