به گزارش خبرنگار«خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه به مناسبت میلاد پیامبر اعظم(ص) و امام جعفر صادق(ع) طی نامه‌ای به رهبر انقلاب اسلامی پیشنهاد عفو و تخفیف مجازات تعدادی از محکومان را که در کمیسیون مربوط، واجدِ شرایط لازم تشخیص داده شده‌اند، ارائه کرد که این پیشنهاد مورد موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفت.
نهایتا خبری متفاوت فضای قضائی را تحت تاثیر قرار داد، «به‌مناسبت حلول ماه ربیع‌الاول و فرا رسیدن میلاد باسعادت حضرت ختمی‌مرتبت محمد مصطفی(ص) و امام جعفرصادق(ع) رهبر معظم انقلاب اسلامی با پیشنهاد عفو و تخفیف مجازات ۳۵۵۲ نفر از محکومان محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و تعزیرات حکومتی موافقت کردند.»
مهم ترین ویژگی نامه ارسال شده از سوی رییسی به رهبر انقلاب اسلامی درخواست عفو و بخشش تعدادی از محکومین امنیتی از جمله محکومین دانشجویی بوده است که برای نخستین بار رخ داده است و مورد موافقت رهبر حکیم انقلاب قرار گرفته است.
این‌بار دایره مشمولان برای اولین‌بار شامل محکومان امنیتی هم شد و «٣٢ نفر از افرادی که دارای محکومیت امنیتی (ازجمله تعدادی از اهالی رسانه و دانشجویی)» به‌طور کامل محکومیت‌شان یا بخش عمده آن بخشیده شد. این اتفاق بی‌سابقه آن روی سکه قوه قهریه نظام را که حالا مدتی است رویه جدیدی را در پیش گرفته به نمایش گذاشت و نه‌تنها میان خانواده محکومان که میان فعالان حقوقی، سیاسی و رسانه‌ای هم شادی و البته امید به اصلاح و تغییر را زنده کرد.
این درحالیست که از همان ابتدا تأکید همیشگی دانشجویان و تشکل های دانشجویی بر این مورد بوده که با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه باید میان عاملان اصلی این اغتشاشات یعنی پادو‌های آمریکایی و وابستگان منافقین با آن کسی که بر اثر هیجانات، احساساتی شده و حرفی می‌زند، تفاوت قائل شد، لازم است که قوه قضاییه نیز در مواجهه با دانشجویان این موضوع را مدنظر قرار دهد.
بسیج دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران چند روز پس از صدور اولین حکم قطعی این دانشجویان، در تاریخ ۱۶ تیر ماه ۱۳۹۸ نامه‌ای خطاب به ریاست قوه قضاییه، حجت الاسلام و المسلمین رئیسی، ارسال کرد که در آن به بعضی از اشکالاتی که به آن حکم وارد بود، اشاره شده بود و حمایت خود را از دانشجویان دستگیر شده اعلام داشت و خواستار آزادی آنان شدند.
با این وجود برخلاف هیاهوی رسانه ای غربی و جراید زنجیره ای داخلی در همان روزهای اول اغتشاشات بسیاری از دستگیرشدگان دانشجویی و غیر دانشجویی فقط با ابراز ندامت آزاد شده بودند.
بخشش با ابراز ندامت
در همین مورد حجت‌الاسلام موسی غضنفرآبادی درباره آخرین وضعیت پرونده متهمان اغتشاشات دی ماه سال 96 اظهار کرد: بخش عمده پرونده متهمان اغتشاشات دی 96 رسیدگی شده و تعدادی کمی باقی مانده که آنها نیز در نوبت رسیدگی قرار دارد.
رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی تهران با بیان اینکه بیشتر متهمان اغتشاشات دی 96، تحت تأثیر هیجانات و احساسات مرتکب جرم شده بودند افزود: بر همین اساس، خیلی از متهمان این پرونده‌ها، پس از ابزار ندامت و پشیمانی، تبرئه و برخی متهمان نیز محکوم شدند.
تشکیل کمیته 4 نفره
جلسه پیگیری وضعیت دانشجویانی که در ارتباط با نا آرامی های دیماه سال گذشته دستگیر شده اند، با تشکیل کمیته 4 نفره در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران برگزار شد.
بنابراین گزارش در این جلسه حجت الاسلام کرمی مسئول نهاد رهبری در دانشگاه تهران، مسئول نهاد و سرپرست دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، جمعی از اساتید و نمایندگانی از بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی دانشجویان و انجمن اسلامی دانشجویان مستقل به همراه چند تن از دانشجویانی که در رابطه با نا آرامی‌های دی ماه سال گذشته بازداشت شده‌اند، حضور داشتند.
حجت‌الاسلام کرمی مسئول نهاد رهبری دانشگاه تهران در این جلسه گفت: جلسات و گفتگو های این چنینی باید قبل از اعتراضات شکل می‌گرفت.
وی از برخی از تشکل‌های دانشجویی همچون بسیج دانشجویی به علت موضع گیری نسبت به اتفاقات اخیر ، طرح منطقی مطالبات و اقدام در چارچوب قانون تشکر کرد.
محمد افکانه مدیرکل سیاسی وقت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران در رابطه با این جلسه به فارس گفت: این جلسه برای بررسی اتفاقات اخیر در دانشکده علوم اجتماعی به میزبانی نهاد رهبری در دانشگاه برگزار شد.
افکانه ادامه داد: یوسف اباذری استاد دانشکده علوم اجتماعی در این جلسه با اشاره به پولی‌شدن 87 درصد از دانشگاه‌های کشور گفت: اگر قرار بر دستگیری باشد، در ابتدا باید اساتید دستگیر شوند؛ چراکه اساتید به دانشجویان آموزش می‌دهند.
وی افزود: در جلسه همچنین دو تن از دانشجویانی که در جریان اتفاقات اخیر دانشکده علوم اجتماعی متهم شده و برایشان حکم صادر شده بود، از اقدامات خود ابراز ندامت کردند و از سوی دیگر امتی نماینده دانشجویان نیز عنوان کرد که حکم‌ها در شب امتحان صادر شده و آنها نگران دستگیری دانشجویان هستند.
افکانه گفت: کمیته‌ای برای پیگیری وضعیت دانشجویان تشکیل شد که در آن آقایان نادری، امتی، اعتمادی‌فرد و بنده عضو آن هستیم و قرار بر این شد که این کمیته نظر خود را درباره دانشجویانی که برایشان حکم صادر شده، به قوه قضائیه ارائه دهند.
وی تصریح کرد: در این جلسه مقرر شد تجمع دانشکده تمام و امتحانات نیز در زمان مقرر خود برگزار شود و ما نیز از همه ظرفیت‌های قانونی برای پیگیری احکام دانشجویان بهره خواهیم گرفت.
پیگیری های حجت الاسلام و المسلمین رستمی
حجت‌الاسلام والمسلمین رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها درباره وضعیت جدید پرونده‌های دانشجویان بازداشتی گفت: با پیگیری‌های انجام شده از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و نظر مساعد مسئولان قضایی مشکل چند نفر از این دانشجویان در حال رفع شدن است.
حجت‌الاسلام رستمی پیش از این گفته بود که موضوع دانشجویان بازداشتی با رئیس وقت قوه قضائیه مطرح شده و آیت الله لاریجانی با نگاهی مثبت و پدرانه با این مساله مواجه شدند.
وی همچنین از رافت و رحمت دستگاه قضایی و اغماض حداکثری در مورد رسیدگی به پرونده دانشجویان بازداشتی گفت و افزود: همه دستگاه‌های مرتبط با رویکرد حل مشکلات دانشجویان و کاستن از آسیب‌های وارده به این عزیزان به ماجرا ورود کرده اند.
حجت‌الاسلام رستمی همچنین از مجموعه‌های دانشجویی و دانشجویان خواسته بود با صبر و متانت به حل بهتر مسائل کمک کنند.
رویکرد امیدبخش قوه قضائیه
قوه قضائیه در مسیر بسط عدالت اجتماعی و قضایی اقدام مهم دیگری هم داشته که از قضا دقیقا همان نقطه‌ای است که سال‌های‌سال مورد سوءاستفاده دشمنان و معاندان کشور بوده است. سیدابراهیم رئیسی با ورود به قوه قضائیه تلاش کرده ماجرای تفکیک جرم امنیتی از جرم سیاسی را یک‌بار برای همیشه حل کند تا دیگر کسانی که به دلایل مختلف یک جرم سیاسی مرتکب شده بودند اما با شناسایی جرم آنها تحت‌عنوان جرم امنیتی با محکومیت‌های بسیار سنگینی مواجه می‌شدند، پایان یابد. قبلا در همین‌جا نوشته بودیم هیچ دلیلی وجود ندارد که اعتراض یک دانشجوی کم‌تجربه بی‌دقت ترم‌اولی شهرستانی که تازه از دبیرستان راهی دانشگاهی مانند دانشگاه تهران یا امیرکبیر شده هرچقدر هم که تند باشد، به‌عنوان اقدام علیه امنیت ملی شناخته شود و محکومیت سنگینی شامل حالش شود.
یا اعتراض یک کارگر بعضا کم‌سواد رنجور از تعطیلی کارخانه یا کارگاهی که در آن مشغول بوده و حالا در این وضعیت سخت اقتصادی شرمنده زن و بچه‌اش شده، شامل اتهامات سنگین با محکومیت‌های چندین‌ساله شود و نه‌تنها مشکلی از کشور و مردم دوا نشود که یک چالش به معضلی بزرگ و عمیق هم توسعه یابد و هم آن فرد از حاکمیت ناامید شده و هم فرصت سوءاستفاده برای رسانه‌های معاند ایجاد شود. اما حالا با تلاش مسئولان قضایی کشور در دوره جدید ظاهرا قرار است کل سفره این نوع برخوردهای اشتباه برچیده شود و احتمالا ماجرا برای همیشه پایان یابد.
اواسط مهرماه بود که قاضی سراج، رئیس سابق سازمان بازرسی و نماینده تام‌الاختیار رئیس قوه قضائیه در تعیین اعضای هیات‌منصفه سراسر کشور اعلام کرد با تاکید سیدابراهیم رئیسی علاوه‌بر جرایم مطبوعاتی، هیات‌منصفه رسیدگی به جرائم سیاسی را نیز برعهده خواهد داشت، دستوری که ناگهان موجی از شادی میان دلسوزان کشور به راه انداخت و حالا با اقدام مهم رئیس قوه قضائیه در مدنظر قرار دادن محکومان قبلی برای عفو و کاهش محکومیت، دستگاه قضا یک گام بزرگ برای رسیدن به این هدف برداشته است.
سکوت رسانه های معاند
محمدمهدی اسماعیلی در ادامه توضیح داد: «دانشجویانی که در آشوب‌های دیماه 96 بازداشت شده بودند و فرآیند قضایی آنها به اتمام رسیده بود یعنی احکام بدوی و قطعی در تجدیدنظر صادر شده بود و اینها باید به زندان می‌رفتند مشمول عفو اخیر شده‌اند. تعداد آنها هم حدود 15-14 نفر بود، از این‌رو به‌نظر می‌رسد تقریبا عمده دانشجویانی که دچار محکومیت قطعی شدند در این عفو قرار گرفتند. این فضای مثبتی است. دانشجویان 20-19 ساله‌ای که آن زمان دچار خطایی شدند و طبق قانون باید مجازات می‌شدند، حالا با پیشنهاد رئیس قوه و درواقع قبول رهبر معظم انقلاب می‌توانند به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهند و به‌نظرم این اتفاق مبارکی است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه این اقدام «سعه‌صدر و گذشت نظام را نشان می‌دهد»، افزود: «در عین حال رویه قبلی می‌توانست مدت‌ها در رسانه‌ها و فعالان سیاسی خارجی مورد استفاده قرار گرفته و چالشی برای کشور داشته باشد، حالا چنین موضوعاتی از بین می‌رود. در گذشته شاهد بودیم که دستگیری یک دانشجو به هر دلیلی، چقدر مورد استفاده جریان‌های خارجی و رسانه‌هایشان قرار می‌گرفت ولی حالا از پنجشنبه‌شب تاکنون شاهدیم که اکثر رسانه‌های بیگانه این خبر را نادیده گرفته‌اند.»
پیام حجت الاسلام رستمی به رئیس قوه قضائیه
حجت الاسلام رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها با صدور پیامی از حجت الاسلام رئیسی رئیس قوه قضائیه در پیگیری عفو و تخفیف احکام برخی دانشجویان تشکر و قدردانی کرد. در بخشی از این پیام آمده است: اقدام حضرت عالی در خصوص تلاش برای عفو و تخفیف حکم تعدادی از دانشجویان - که با اعتماد رهبر فرزانه انقلاب به پیشنهاد شما عملی شد- باردیگر رافت اسلامی و عقلانیت انقلابی نظام را به منصه ظهور گذارد.
متن کامل پیام حجت الاسلام رستمی به رئیس قوه قضائیه را اینجا بخوانید.
اغتشاشات دی ماه 96 با بی تدبیری مسئولین مربوطه و شقاوت معاندین به فضای دانشگاه رسید و برخی دانشجویان به دلیل عدم آگاهی و بینش صحیح وارد میدان بازی شده و بازی خوردند، البته نقش برخی اساتید مغرض دانشگاه در این مورد نباید نادیده گرفته شود، اساتیدی که دانشجویان را تحریک کردند اما در شرایط سخت دانشجوها آن ها را تنها گذاشتند، روزهایی از بازداشت دانشجویان که فقط تشکل هایی دانشجویی انقلابی و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری پیگیر وضعیت و در نهایت آزادی این دانشجویان شدند، شاید این اتفاق درس مهمی باشد برای دانشجویان تا در فضای اتفاقات متفاوت دوست و پشتیبان واقعی خود را از معاندین فرصت طلب تشخیص بدهند.
*گزارش از حمزه دستیار