درباره وضعیت این روزهای معاونتهای فرهنگی؛
معاونتهای فرهنگی دانشکدهها به آخر خط رسیدند؟
معاون فرهنگی وزیر علوم میگوید: «از لحاظ ساختاری آنچه مربوط به درون دانشگاهها میشود، به تصمیمات گرفتهشده از سوی هیاتامنای هر دانشگاهی برمیگردد و اطلاعی از تصمیمات گرفتهشده در این زمینه از سوی هیاتامنای دانشگاه ندارم و نمیدانم در چه سطحی بوده است.»
به گزارش سرویس فرهنگی - اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ اواسط مهرماه بود که غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی وزیر علوم از اختصاص هفت درصد بودجه دانشگاههای کشور به مباحث فرهنگی خبر داد و اعتراف کرد علیرغم حجم بالای کارها در مقوله فرهنگی، بعد از گذشت چهار دهه هنوز سرانه فرهنگی مجزا و ردیف جداگانهای برای این حوزه در بودجه دانشگاهها تعریف نشده؛ این درحالی است که به گفته همین مقام مسئول به خاطر هیاتامنایی اداره شدن دانشگاههای کشور باید بودجههای فرهنگی علامتدار شوند، مسالهای که ظاهرا بااهمیت است و مسئولان ذیربط هنوز نتوانستهاند اقدامی در این خصوص انجام دهند.
شاهد مثال نادیده گرفتن امر فرهنگی در دانشگاهها نیز صحبتهای اخیر مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران است که تنها یک ماه بعد از صحبتهای معاون فرهنگی وزیر علوم رسانهای شد و نهتنها برای معاونان فرهنگی دانشکدههای این دانشگاه بلکه برای دانشجویانی که به کارهای فرهنگی علاقهمند هستند، ناامیدکننده بود. 22 آبانماه بود که سرسنگی، معاون فرهنگی یکی از مهمترین دانشگاههای دولتی کشور از عدم تخصیص بودجه برای انجام فعالیتهای دانشجویی– فرهنگی از ابتدای سال 98 انتقاد کرده و گفته بود: «بودجهای که دانشگاه از وزارت علوم میگیرد به این صورت نیست که بخشبخش باشد بلکه دانشگاه این بودجه را براساس نیازهای خود تقسیمبندی میکند. معمولا در دانشگاه ابتدا به مساله خوراک و خوابگاه بچهها رسیدگی میکنند و اگر بودجهای ماند، به بخش فرهنگی میرسد.»
او بخش فرهنگی را اولویت آخر بودجه دانشگاهی عنوان کرده و آن را تنها مختص محیط دانشگاهی نیز نمیداند و معتقد است: «نادیده گرفتن بخش روحی و فکری دانشجویان کار درستی نیست و این مقوله تنها مربوط به حوزه فرهنگی دانشگاهها نیست بلکه در کل جامعه وضعیت به همین روال است.» شاید تا اینجا عدم تخصیص بودجه فرهنگی در دانشگاهها طبیعی به نظر بیاید که هر ساله تکرار شده و مسئولان مختلف نیز درباره آن نظرات متفاوتی را دارند، اما باید گفت اینبار مشکل بخش فرهنگی دانشگاهها جدیتر از گذشته شده تا جایی که مسئولان دانشگاه تهران تصمیم به حذف معاونتهای فرهنگی از دانشکدههای این دانشگاه گرفتهاند. درحقیقت سرسنگی تنها دو روز بعد از اولین مصاحبهاش درباره بودجه فرهنگی سال جاری از تغییرات جدید و البته تاسفبار هیاتامنای این دانشگاه صحبت کرده بود.
به گفته او در بازنگری ساختار دانشگاه قرار بر این شده تا دانشکدههای مستقل حداکثر سه معاون داشته باشد و باید این سه معاون را بهگونهای انتخاب کرد تا تمام کارهایشان به خوبی انجام شود. در این بین برخی دانشکدهها انتخاب کردند که معاونت فرهنگی داشته باشند و درمقابل برخی دیگر معاونت فرهنگی را حذف کردهاند و این مقوله به اولویت نیازهای دانشکده بر میگردد.هرچند به گفته او این کار در محیط کلی دانشگاه تهران تاثیر منفی خواهد گذاشت؛ چراکه تنها معاونان فرهنگی هستند که امکان برقراری ارتباط با دانشجویان را دارند و این معاونتها کار فرهنگی را در کف محیط دانشگاه دنبال میکنند و معاونت فرهنگی کل تنها وظیفه قانونگذاری، حمایت و نظارت را دارد، اما در عمل به نظر میرسد هیاتامنای دانشگاه تهران اعتقادی به انجام کارهای فرهنگی در محیط این دانشگاه ندارد و ترجیح میدهد همین بودجه اندک فرهنگی نیز صرف مباحث دیگر ازجمله خوراک و خوابگاه دانشجویان شود.
البته نمیتوان این مساله را نادیده گرفت که در طول سالهای گذشته معاونتهای فرهنگی دانشگاهها بهطور کلی نتوانستهاند کارنامه قابل قبولی را از خود به جای بگذارند و بیشتر برنامههایی که در این حوزه در دانشگاهها و دانشکدهها برگزار میشود، علیرغم اینکه بیشتر بار آن متوجه تشکلهای دانشجویی بوده و معاونتهای فرهنگی به خاطر ستادی بودنشان نتوانستهاند نقش مهمی را در این خصوص ایفا کنند، اما اکثرا به برگزاری جشنهایی که حواشی زیادی را نیز به همراه دارند و برپایی استندآپ کمدیها اختصاص یافته و اثرگذاری مثبتی در راستای اعتلای فرهنگی جامعه آکادمیک کشور نداشته است.با این حال نمیتوان از بحث اندک بودن بودجه فرهنگی دانشـــــــگاهها غفلت کرد؛ چــــراکه با نگاهی به بودجه سال 98 دانشگاهها، به ردیف خدمات فرهنگی و ورزشی هر دانشگاهی که میرسیم، نسبت به کل بودجه دانشگاهها مبلغ ناچیزی را شامل میشود. بودجه حوزه فرهنگی دانشگاه تهران که ذیل خدمات فرهنگی و ورزشیاش قرار گرفته، تنها 74 هزار میلیون ریال یعنی هفت میلیارد و 400 میلیون تومان است، بودجهای که به نسبت دیگر دانشگاههای مطرح کشور رقم قابلتوجهی است، چراکه این میزان در دانشگاه علموصنعت به 6 میلیارد و 300 میلیون تومان، دانشگاه امیرکبیر به سه میلیارد تومان، علامه طباطبایی پنج میلیارد و 100 میلیون تومان و خواجه نصیرالدین طوسی به دو میلیارد و 600 میلیون تومان رسیده است؛ مبلغی که قطعا تمام آن صرف امور فرهنگی نمیشود.
حذف معاونتهای فرهنگی دانشکدهها به وزارت علوم مربوط نیست!
غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی وزیر علوم در گفتوگو با «فرهیختگان» درباره حذف معاونتها از دانشکدهها میگوید: «از لحاظ ساختاری آنچه مربوط به درون دانشگاهها میشود، به تصمیمات گرفتهشده از سوی هیاتامنای هر دانشگاهی برمیگردد و اطلاعی از تصمیمات گرفتهشده در این زمینه از سوی هیاتامنای دانشگاه ندارم و نمیدانم در چه سطحی بوده است. البته پیشتر زمانی که تغییرات ساختاری در این دانشگاه داشتیم و شاهد ایجاد پردیسها بودیم، دیدیم که هرکدام از این پردیسها دارای معاونت فرهنگی هستند.»
او ادامــه مــیدهد: «درحـــــال حــــــاضــر در همه دانشکدههای کشور معاونت فرهنگی وجود ندارد و در برخی دانشکدهها با توجه به جمعیت دانشجویی این معاونت ایجاد شده است، علاوهبر آن در برخی دانشکدهها این معاونت با معاونت مالی و پشتیبانی ادغام شدهاند و همه این مسائل بستگی به تصمیم هیاتامنای دانشگاهها دارند، چراکه جزء تغییرات ساختاری دانشگاهها محسوب میشوند.»
غفاری درباره بودجه فرهنگی دانشگاهها معتقد است: «بودجهای که در اختیار دانشگاهها قرار میگیرد با توجه به نگاه هیاتامنا و هیاترئیسه دانشگاهها به مجموعههای فرهنگی اختصاص پیدا میکند و در این میان نقش معاونان فرهنگی و تلاش آنها برای دریافت بودجهها بسیار حائز اهمیت است.» این نشاندهنده بلاتکلیفی در اختصاص بودجههای فرهنگی و نبود سازوکار مشخصی برای این مهم است، درحقیقت هرچه معاونان فرهنگی دانشکده و در گستره بزرگتر دانشگاه از نفوذ بیشتری در هیاتامنا برخوردار باشد، میتواند بودجه بیشتری را برای انجام امور فرهنگی دریافت کند.
معاونتهای فرهنگی دانشکدههای دیگر به سرنوشت دانشگاه تهران دچار میشوند؟
یکی از مهمترین نکاتی که در حذف معاونتهای فرهنگی دانشکدههای دانشگاه تهران مورد غفلت قرار گرفته است، احتمال سرایت این تصمیم به دیگر دانشگاههای کشور خواهد بود، مسالهای که مشابه آن را در بحث سنوات دانشجویی که سال گذشته سروصدای زیادی در فضای آکادمیک کشور ایجاد کرد، شاهد بودیم و به نظر میرسد اینبار قرار است حذف فعالیتهای فرهنگی به صورت دومینووار از دانشگاهی به دانشگاه دیگر برسد و در این میان مسئولان وزارت علوم تنها نقش نظارهگر را داشته باشند. البته این اولینبار نیست که مسئولان این وزارتخانه که در عمل، اصلیترین بازوی اجرایی در حوزه آموزش عالی کشور به شمار میروند، تنها در گوشهای ایستاده و ترجیح میدهند تماشاگر اتفاقاتی در دانشگاهها باشند که در درازمدت اثرات سوئی را در محیطهای علمی خواهد گذاشت؛ چراکه در مقوله سنوات نیز که در مدت کوتاهی بسیاری از دانشگاههای کشور ازجمله شهید بهشتی، صنعتیشریف، فردوسی مشهد، علامه طباطبایی، تربیتمدرس و... را درگیر کرده بود، ترجیح دادند به جای حمایت از دانشجویان، توپ را در زمین هیاتامنای دانشگاهها بیندازند.
در همان سال شریعتی نیاسر، معاون سابق آموزشی وزیر علوم در اینباره گفته بود: «ملاک دریافت سنوات از دانشجویان آییننامه آموزشی است و هیاتامنای دانشگاهها براساس آییننامه تعرفه تعیین میکنند.» و مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان نیز این مقوله را تایید و عنوان کرده بود: «در موضوع سنوات، کاملا تابع تصمیمات آموزشی دانشگاهها هستیم و طولانی شدنهای اجباری دوران تحصیل، مشمول سنوات نمیشود.» حالا به نظر میرسد وزارت علومیها درباره مباحث فرهنگی دانشگاهها نیز همین روند را در پیش گرفتهاند و ترجیح میدهند عملکرد ضعیف خود در حوزه نظارتی را با آوردن دلایلی چون تصمیم هیاتامنای دانشگاههاست، به ساختار درونی دانشگاهها برمیگردد، معاونان فرهنگی برای دریافت بودجههای فرهنگی تلاش کنند و...، توجیه کنند، مقولهای که قطعا در آینده تبعات آن در وهله اول به جامعه دانشجویی و بعد به کلیت جامعه باز خواهد گشت. این درحالی است که در برههای دانشگاهها به خاطر انقلاب فرهنگی تعطیل شده بودند و حالا به نظر میرسد فرهنگ در دانشگاهها به سمت تعطیلی کشیده میشود! و در این میان نیز مسئولان روزه سکوت گرفته و نهتنها از تعطیلی معاونتهای فرهنگی در بزرگترین دانشگاه دولتی کشور انتقاد نمیکنند بلکه حتی حاضر نیستند سازوکار درستی را برای اختصاص بودجههای فرهنگی به معاونان این حوزه ایجاد کنند.
منبع: فرهیختگان