به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از اداره کل روابط عمومی، پیش از ظهر امروز دکتر ابراهیم صالحی عمران رییس دانشگاه فنی و حرفه ای در کنفرانس ملی توسعه سرمایه انسانی که به عنوان بزرگترین رویداد علمی و تخصصی آموزش منابع انسانی که با حضور معاون اداری، مالی و منابع انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونین اداری و مالی و مدیریت منابع دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در سالن ابوریحان دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار شد سخنانی در خصوص مهارت آموزی، توسعه سرمایه انسانی و اشتغال ارایه کرد.

وی در ابتدای این نشست با عنوان اینکه اعتقاد دارم مبحث نیروی انسانی مسئله بسیار با اهمیت و مهمی است با طرح سوالی با عنوان اینکه چرا آموزش عالی در ایران ایجاد و توسعه پیدا کرد؟ اظهار داشت: اساساً ایجاد آموزش عالی در کشور در راستای تربیت نیرو انسانی برای کادر اداری و دولتی(State Cader) شکل گرفت و توسعه پیدا کرد.

صالحی عمران افزود: اگر به صورت تاریخی و ریشه ای مسئله پیدایش و گسترش آموزش عالی در کشوررا بررسی کنیم در می یابیم دولت ها برای تأمین نیاز منابع انسانی در ادارات دولتی به سمت ایجاد دانشگاه ها گام برداشتند چراکه تجربه غرب هم این را نشان می داد و بر همین الگو دانشگاه تهران به عنوان اولین مرکز آموزش عالی در کشور تأسیس گردید.

وی با عنوان اینکه با گذشت سالیان متمادی از شکل گیری آموزش عالی، کماکان تقاضا، توسعه و گسترش این امر در راستای استخدام نیروی انسانی برای جذب در ادارات دولتی و بدنه دولت شکل می گیرد و به یک فرهنگ غالب در کشور تبدیل شده است بیان داشت: پس از جنگ تحمیلی مجدداً شاهد گسترش فزاینده آموزش عالی در کشور بودیم چرا که برای بازسازی کشور نیاز به نیروی متخصص احساس می شد و بر مبنای همین تفکر بازهم نگاه ها به سوی سیستم های آموزشی بالاخص دانشگاه ها معطوف شد و نظریه سرمایه انسانی (HCT)زیر بنای توسعه تلقی شد و طبیعتا مراکز آموزش عالی بازهم توسعه پیدا کردند.

رییس دانشگاه فنی و حرفه ای با اشاره بر اینکه طی این سال ها دولت ها سیاست گسترش و توسعه دسترسی آموزش عالی را در پیش گرفتند و بحث آموزش عالی توده ای بر مبنای آنکه بایستی آموزش عالی در اختیار همگان قرار بگیرد شکل گرفت خاطر نشان کرد: اعتقاد دارم آموزش عالی در این برهه به تقاضای اجتماعی واگذار شد و مراکز اموزش عالی به صورت قارچ گونه در شهرهای مختلف ایجاد شد که می توان آن را سیاست گسترش انفعالی نامگذاری کرد.

وی با طرح سوال اینکه چرا آموزش عالی در سال های اخیر مورد انتقاد قرار گرفت با اشاره بر گزارش مجمع جهانی اقتصاد در باره شاخص سرمایه انسانی و گزارش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست ‌جمهوری که در سال 1396 تهیه شد عنوان کرد: در گزارش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست ‌جمهوری 100مسئله اصلی و سناریوهای پیش روی ایران بررسی شد که بیکاری سومین مسئله اساسی و جدی کشور شناخته شد.

صالحی عمران گفت: مجمع جهانی اقتصاد از سال 2013 گزارش شاخص سرمایه انسانی(HCI) را منتشر می‌کند و این رتبه‌بندی برای ۱۳۰ کشور در مقیاس صفر (بدترین) تا صد (بهترین) و در چهار زیر شاخص «ظرفیت»، «به‌کارگیری»، «توسعه» و «دانش فنی» ارائه شده است. براساس این شاخص، جهان در سال ۲۰۱۷ تنها ۶۲ درصد از سرمایه انسانی خود را توسعه داده است و ایران در فهرست «شاخص سرمایه انسانی ۲۰۱۷» با تصاحب امتیاز ۹۷/ ۵۴ در رتبه ۱۰۴ از میان ۱۳۰ کشور ایستاد.

وی با اشاره بر اینکه اقتصاد ایران در رتبه‌بندی زیرشاخص «به‌کارگیری» از میان ۱۳۰ کشور در جایگاه ۱۲۸ قرار گرفته است و در این راستا بدترین عملکرد ایران در متغیر «نرخ مشارکت نیروی کار» بین سنین ۲۵ تا ۵۴ به ثبت رسیده است که جزو متغیرهای زیرشاخص «به‌کارگیری» است افزود: بی‌شک می‌توان گفت که پاشنه آشیل ایران در شاخص سرمایه انسانی، معیار مشارکت افراد 24 تا 54 ساله (افراد در سن اشتغال و اغلب با تحصیلات دانشگاهی) در اقتصاد است.

صالحی عمران با تأکید بر آمارهایی که ارایه شد خاطر نشان کرد: ما دانشگاه ها را توسعه دادیم ولی متاسفانه نتوانسته ایم آن را به بدنه اقتصاد گره زده و با بازار کار همراه کنیم.

وی با عنوان اینکه نقدهای زیادی به سبک توسعه منابع انسانی و گسترش آموزش عالی در کشور وارد است اظهار داشت: در همین زمینه می توان به آمار  حدود 50 درصدی کارآموزان مراکز آموزش های فنی و حرفه ای درسازمان آموزش فنی و حرفه ای دانش آموختگان دانشگاهی هستند اشاره کرد

رییس دانشگاه فنی و حرفه ای بیان داشت: طبق آمارهای بانک جهانی که در سال 1995 آماده شد بطور نسبی سرمایه انسانی یک جامعه زمانی گرایش به بی فایده شدن دارد که مهارتهایی اموخته شده با فرصت های بازار کار هماهنگ نباشد و آموزش عالی به بهای از دست رفتن آموزش ابتدایی و متوسطه حمایت شده و مورد توجه قرار گیرد.

وی در پاسخ به سوالات چرا بین آموزش و اشتغال در ایران ارتباط چندانی وجود ندارد و چه باید کرد؟ راهکارهای برون رفت از این انتقادات چه هستند؟ چه راهکارهایی برای رسیدن به کارافرینی و اشتغال وجود دارد؟ گفت: بنده معتقدم راهکاری های برون رفت از شرایط فعلی، یک بخش در خارج از نظام آموزشی است از جمله، نظام فرهنگی واجتماعی، تولید ناخالص ملی و رشد اقتصادی است و بخش دیگر شناخت نظام تولید، بازار کار و اشتغال و اصلاحات آموزشی ایجاد پیوند میان بازار کار و آموزش است.

صالحی عمران تأکید کرد: برنامه های اموزشی ودرسی در آموزش عالی مبتنی بر اطلاعات بازار کار و ایجاد صلاحیت ها نیست و تعداد مشاغلی که در دانشگاهها آموزش داده می شود خیلی کم است.

وی گفت: بازار کار نسبتاً قابل پیش بینی، تولید انبوه ومشتری مداری، اهمیت بومی گرایی، بازارهای محافظت شده ملی، انتخاب مصرف کننده، کثرت گرایی و رقابت جهانی از ویژگی های نظام تولید است.

صالحی عمران به توسعه منابع انسانی در نظام فوردیستی اشاره کرد و بیان داشت: افراد در پارادایم کاری فوردیسمی شغل معین و ثابتی داشتند و به دلیل ثبات بازارکار عرضه و محتوی اموزشی در زمان طولانی ثابت بود و نیروی انسانی به لحاظ ماهیت مشاغل از مهارتهای سطح پایینی برخوردار بودند بنابراین کارگران تنها در انجام یک شغل مهارت کسب می کردند و به همین خاطر نیاز چندانی به کارآموزی احساس نمی شد لذا نتیجه آن می شود دانشگاهی که غیر کارآفرین است.

این مقام مسوول در توضیح توسعه منابع انسانی در قالب نظام پست فوردیسم با اشاره بر اینکه در نظام فرافوردیسم نیاز به شایستگی نیروی انسانی  و نیروی کار ماهر به دلیل تغییرات سریع تکنولوژیکی و تحولات اقتصادی مرتباً در حال افزایش است تأکید کرد: از این رو ضرورت هماهنگی مستمر بین نظام آموزشی و بازار کار بیش از پیش محسوس است. به همین خاطر یکی از وظایف اساسی نظام آموزش عالی فراهم کردن شرایطی است که در آن نیروهای تحصیلکرده بتوانند از دانش و تواناییهایی برخوردار شوند که با نیازهای متغیر و نوین اقتصادی و صنعتی متناسب باشد .

وی خطاب به حاضرین با تأکید بر اعتلا و ارتقای آموزش های عالی فنی و حرفه ای و مهارتی با عنوان اینکه 80 تا 90 % جوانان در اروپا، امریکا، ژاپن و کشورهای جنوب شرقی آسیا  آموزش های مهارتی را انتخاب می کنند بیان داشت: بنده معتقدم چالش پیش روی آموزش عالی کشور این است که بخش های رسمی آموزش در ایران رو به افزایش ولی بخش های غیر رسمی آموزش مهارت رو به کاهش است و رویکرد نامناسب عمومی و استقبال خارج استاندارد جهانی از تحصیلات اکادمیک دانشگاهی همراه می باشد بنابراین باید به این باور برسیم که با افزایش سطوح مدارک دانشگاه کار آفرین نخواهد شد.

صالحی عمران ادامه داد یکی از مسائل نظام های آموزش عالی این است که چگونه گستره شایستگی ها ومهارتهای مربوط به کار را تشخیص دهند و در برنامه‌های آموزشی ودرسی ارائه کنند تا بدین‌ترتیب زمینه‌ای مناسب برای اشتغال و کارافرینی فراهم آورند که شایستگی های کلیدی، مهارتهای اشتغال پذیری، مهارتهای اساسی از راهکارهای اصلاحات آموزشی در توسعه منابع انسانی قلمداد می شود.

رییس دانشگاه فنی و حرفه ای افزود: توجه به نیازهای آموزشی بنگاههای کوچک(SME) و متوسط اقتصادی در کشور می تواند فرصت های اشتغال بیشتری فراهم نماید.

وی در پایان از صداقت، انصاف، رازداری، شرافت، درست کاری، شفافیت، عدالت، امانتداری، پاسخ گویی، بیطرفی، قابلیت اعتماد به عنوان شایستگی های مربوط به سرمایه اخلاقی یاد کرد و نتیجه گیری کرد: اصلاح تصورات فرهنگی ذینفعان از آموزش عالی، شناخت نظام تولید، بازار کار و اشتغال، ظرفیت های جدید، مطالعه آینده کار در ایران و اصلاحات آموزشی ( ایجاد پیوند میان بازار کار و آموزش) و مهارت اموزی و صلاحیت محور کردن آموزش عالی از جمله فعالیت هایی است که می توان در زمینه توسعه کمی و کیفی سرمایه انسانی انجام داد.