کارشناس مسائل شرق آسیا افزود: رویکرد اول در این موازنه، توجه و تمرکز بر همسایگان جمهوری اسلامی است. باید تمرکزمان را به خاطر اشتراکات فرهنگی و اقتصادی روی همسایگان خود ببریم و نیاز است که مجلس وارد کار شود. موضوع دوم، تعامل با اقتصادهای نوظهور است، یعنی همان نگاه به شرق و کشورهایی مثل چین و روسیه و مالزی و حتی کشورهایی مثل برزیل و افریقای جنوبی و ... . نکته اینجاست که این کشورها عموماً تحت تأثیر تحریمهای آمریکا هم قرار ندارند. گام و ایده سوم، توسعه اقتصادی محور مقاومت است. محور مقاومت معمولاً حول محور امنیت شکلگرفته اما اکنون این موضوع فراتر از امنیت هم معنا میشود. از دیدگاه من بزرگترین کار حاج قاسم سلیمانی تأثیر افتتاح مرز بوکمال-قائم بود که ظرفیت حرکت روزانه ۳۰۰ کامیون کالا بین سوریه و عراق را فراهم کرد. افزون بر این، ایجاد یک کریدور اقتصادی از خلیجفارس تا مدیترانه یک فرصت بزرگ است. فکر میکنم مجلس باید کمک کند که این رویکرد متوازن تقویت شود. خود مجلس هم باید از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی در قالب بینالمجالس اسلامی و جهانی و گروههای دوستی بهره ببرد.
حسین حاجیلو نیز در ادامه گفت: فهرست عدالتخواهان اولین بار است که در انتخابات شکلگرفته و از هر دو طرف و بهویژه دوستان اصولگرا فشارهای زیادی واردشده است. ما در پویش عدالتخواهان بر این اعتقادیم که کشور ما نه دوقطبی که تکقطبی است. ما تفاوتی بین آقای حداد عادل و عارف در حوزههای مختلف و ازجمله سیاست خارجی نمیبینم. بهاینترتیب ما کشور را در حالت عدم قطعیت و بلاتکلیفی قرار دادهایم و این برای همه عرصههای کشور سم است. از سوی دیگر، سیاستهای تحریمی آمریکا هم به این فضا دامن میزد. بعد از خروج آمریکا نیز بحث اینستکس مطرح شد که آنجا هم نزدیک به دو سال است که دیپلماتهای ما درگیر هستند. در اف ای تی اف هم همینطور هست. اصولاً سیاست آمریکا تداوم همین بلاتکلیفی است. جریان اصولگرایی و جریان اصلاحطلبی در این ماجرا تقریباً تفاهم دارند و طبق اظهارات خودشان و نوشتههایشان موافق این فضای بلاتکلیفی هستند.
حاجیلو در پاسخ به این پرسش که چه ضمانتی وجود دارد که پس از وورد به مجلس، نظرات شما عوض نشود گفت: باید به کارنامه و گذشته افراد نگاه کرد. شما ببینید مواضع آقای لاریجانی در سال ۸۴ چقدر انقلابی است اما از مجلسی که ایشان در رأس آن هستند برجام و افایتیاف درمیآید. من فکر میکنم برخی چهرههای مطرح اصولگرا هم اگر به مجلس بروند و رئیس مجلس شوند یک لاریجانی دیگر میشوند! مسئله کشور ما برنامه نیست بلکه شیوه اجرایان است. مسئله این است که منافع و ارادههای سیاسی هست که اجازه نمیدهد این برنامهها اصلاح شود. همه، تقریباً برنامهها و بایدها نبایدها را میدانند. درباره ضمانت هم باید بگویم اگر نظارت مردمی و شفافیت و نظارت رسانهها نباشند، هیچ ضمانتی نیست که افراد وارد مجلس شوند و مواضعشان عوض نشود.
حاجیلو افزود: ما واقعگرا هستیم و امیدواری ما در شرایط فعلی هم بر پایه واقعیات است. نباید از خودمان انتظارات عجیب و غریبی داشته باشیم. در شرایطی که بایکوت خبری هستیم و با برخی چهرهای اصلی ما برخورد میشود و با هزینه شخصی خودمان تبلیغات محدودی داریم، همچنان مسیر را ادامه میدهیم. مسئله من با آقای عمویی این است که وقتی شما زیرمجموعه یک گروه سیاسی قرار میگیرید، هویت خود را با آن افراد تعریف کردهاید. ایشان حرفهای بسیاری خوبی میزنند و من واقعاً با آن موافقم اما اگر شما وارد مجلس شوید وامدار کسانی خواهید شد که زیر پرچمش رفتهاید.
حاجیلو درباره توافق هستهای گفت: «اعتقاد دارم که کاملاً باید از برجام خارج شویم. آنچه تابهحال از طرف ما برای مقابله با اقدام امریکا در خصوص خروج از برجام اتفاق افتاده شبیه شوخی بوده و پیام محکمی بهطرف مقابل نداده است. ازآنجاکه دولت، همه تخممرغها را در سبد برجام گذاشته، این اتفاق برای دولت حیثیت سیاسی ایجاد کرده و از این نظر برای دولت مهم است. برهم زدن این ترتیبات، یک اراده جدی میخواهد که دولت و دوستان اصولگرا فاقد آن هستند.
عمویی، سردبیر سابق روزنامه تهران تایمز تأکید کرد: من شرایط سیاست خارجی را روبه عقب نمیبینم، بلکه وضعیت جمهوری اسلامی روبهجلوست. بله، فقدان شهید سلیمانی یک نقصان است. شهادت ایشان یک غم بزرگ بود اما فرصتهایی وسیعی پیش روی جمهوری اسلامی ایران قرار داد، بنابراین دستاوردها زیاد است. برجام در این مقطع، یک واقعیت موجد است. طرف مقابل به تعهدات عمل نکرده و ما همه گفتیم دیگر پایبند نخواهیم بود. در کاهش تعهدات بازهم برگ برندهها دست ماست. دیپلماسی به دنبال ابزارهای برای کسب امتیاز است. اختیار دست ماست و تصمیم در برنامه هستهای ما لزوماً به برجام مرتبط نیست. الآن این اختیار را خودمان داریم. این دیگر تصمیم عقلای کشور است که چه تصمیمی بگیرند.
عمویی با بیان اینکه همه مذاکرات ما در حوزه دیپلماتیک از جنس برنامههای هستهای نیست تأکید کرد: در برنامه دیپلماسی شورای ائتلاف نگاه اقتصادی و قوی شدن بر پایه فرصتهای اقتصاد منطقهای و بینالملل هم مدنظر است. در این صورت، فرصتهایی به وجود میآیند که ساختار سیاست خارجی را قوی میکند و دست مذاکرهکنندگان را هم پر میکند. همه ابزارهای ما نباید در برجام و برنامه هستهای محدود شود. در پایان باید بگویم فارغ از بحث نتیجه انتخابات، تمام تلاش ما باید این باشد که مشارکت مردمی در انتخابات بالا برود.