خبرنامه دانشجویان ایران: کتاب «من او» داستان بلوغ فکری و دینی و معرفتی کودکی است به نام علی فتاح که فرزند يك تاجر ثروتمند است و درجنوب شهر زندگى مى‏كنند. خانواده فتاح ها به نسبت ثروتمند، دیندار و دارای قوانین خاصی برای زندگی هستند. این خانواده با بعضی خواسته های علی مخالفت می کند. او را به خاطر دوستیش با کریم سرزنش می کند که او یک بچه «گودی » است و ما بالا نشین. ولی این علی است که با جسارت تمام دوستی را به حد اعلا می رساند.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، داستان در محله خانی‌آباد شکل می‌گیرد که محل سکونت فتاح‌ها است. در این محله به جز فتاح‌ها، غلام رضا تختی و شهید نواب صفوی هم زندگی می‌کنند. "من او" تلاشی است هنرمندانه برای نشان دادن فضای تهران قدیم. از روزهای کشف حجاب و حتی بیان دوران نوجوانی شخصیت شهید نواب صفوی گرفته تا دورِان جنگ ایران و عراق. به تصویر کشیدن تهران قدیم با استفاده از کلمات در رمان «من او» بسیار زیباست. از رسم خیابانها و معابر گرفته تا تکیه کلام ها و حرف و نقل‌ها. داستانی که نویسنده‌، فقط برای تصویر کردن بخش بسیار کوتاهش، ساعت‌ها و روزها را در کوره‌پزخانه‌های جنوب تهران سر کرده. داستانی که از عشق حرف می‌زند، اما هرگز، حتی در یک جمله به ابتذال و زردپردازی نمی‌پردازد.

علی فتاح به عنوان راوى،قهرمان داستان نیز هست که ماجراهاى زندگى خود را، از كودكى تامرگ، روايت مى‏كند. على پسرکی است که نه عارف است و نه جاهل، ولی حرکات و انتخاب‌هایش بر اساس عقل و فطرتش صورت می گیرد. در كودكى، پدر خود را از دست مى‏دهد و تحت نظر پدر بزرگش حاج فتاح، بزرگ مى‏شود. حاج فتاح بزرگ، پیرمردی مذهبی و بزرگ‌زاده و نمونه زیبایی از بزرگ یک خاندان سنتی و مذهبی ایرانی است.

"من او" روایت عشق علی فتاح است، آخرین پسر بازمانده خاندان سرشناس فتاح و مهتاب، دختر نوکر خانه زاد این خانواده. عشقی که ما در خط سیر داستان می بینیم، عشقی است پاک ولی خام که در کوره زمان و با دست "درویش مصطفی" آبدیده می شود. درویشی که جملات قصارش در تمام داستان آیینه و حکمت اتفاقاتی است که دارد می افتد و یا خواهد افتاد. درویشی که پیش نماز مسجد قندی است؛ و در بقیه ساعات روز نانوای محل است و نان طیب دست خلق الله می‌دهد.

علی فتاح، در نوجوانى به مهتاب، همبازى دوره كودكى خود، دل مى‏بندد. ولى اين علاقه به ازدواج‏نمى‏انجامد. عشق علي فتاح به مهتاب تا پنجاه سال بعد امتداد مي‌يابد و در نهايت به وصالي عجيب منتهي مي‌شود. عشق در «من او» در حقيقت تفسيري از اين حديث معروف است كه «من عَشَق فَعَف‌َّ ثم‌ّ مات‌َ مات‌َ شهيداً.»
 
موقعیت داستان هم از قضیه کشف حجاب ایجاد می‌شود. کشف حجاب است که مسیر زندگی مریم، خواهر علی را تغییر می‌دهد و سفر او را به اتفاق مهتاب به فرانسه باعث می شود. خواهر على در فرانسه با يك مبارز الجزايرى به نام ابوراصف ازدواج مى‏كند. اين مبارز ترور مى‏شود و او و مهتاب به ايران برمى‏گردند و وصال مهتاب و علی در روی زمین صورت نمی‌گیرد. مهتاب به همراه خواهر علی در موشک‌باران عراقی‌ها شهید می‌شود و علی هم بر اساس روایت "من عشق فعف ثم مات مات شهیدا" به شهدا می پیوندد.

«من او» رماني است كه همه چيز در خود دارد، از عشق گرفته تا تاريخ و سياست و جنگ و مرگ و زندگي و طنز و دين‌. به همين دليل‌، نمي‌توان به سادگي آن را در ذيل يكي از سبكهاي ادبي تعريف كرد. يكي از تم‌هاي اصلي اين كتاب‌، عشق است‌، عشقي عفيف كه همچون عشق هاي متعالي سنت ادبي فارسي‌، اگرچه لزوماً به وصال منتهي نمي‌شود، عاشق و معشوق را بزرگ مي‌كند و به كمال مي‌رساند.

فصل بندی کتاب هم از ظرائفی است که نمی‌توان به راحتی از کنارش گذشت. «من او» در بیست و سه فصل به فصلهاي «من‌» و «او» تقسيم شده است‌: يك‌ِ من‌، يك‌ِ او، دوي من‌، دوي او... الي آخر. در بیست و دو فصل اول، یک در میان فصول را از زبان سوم شخص (دانای کل) و بعد همان واقعه را از زبان علی فتاح می خوانیم تا فصل آخر که امیرخانی، فتاح را وارد دنیای ما می کند و آخرین داستان نقل می شود.

خلاقيت شگفت‌انگيز اميرخاني در «من او» جلوه‌هاي متنوعي دارد. جدا از قضيه آجرهاي خانه درويش مصطفا و داستان هفت كور و اتفاقاتي كه در پاريس مي‌افتد، بايد به فصل 9 اشاره كرد كه تماماً سفيد است و فصل 10 كه تكرار يك جمله است‌، با تغييرات جزئي‌.

در جایی از کتاب از زبان «او» می خوانیم: "بچه بودیم می گفتند یا سواد یا روسری، پیر بودیم می گفتند یا روسری یا توسری."در قسمتی دیگر زمانی که حاج فتاح در مورد اهمیت داشتن حجاب با نوه اش مریم صحبت می کند می خوانیم: "رو بر گرفتن برای این است که خدا گفته. خدا هم مثل رفیق آدمه، لوطی گری می گوید، باید انجام داد، حکمتش را ول کن، وقتی رفیق آدم چیزی از آدم خواست، لطفش این است که بی حکمت و پرس و جو بدهی." از زبان کریم هم می خوانیم: غم تکانی مثل خانه تکانی است. خانه فقط تمیز می شه. همین. غم تکانی هم مثل همینه. فقط غم هات مرتب می شن. همین. نمی شه دور ریخت. اما تو غم کِشی کردی. مثل اسباب کشی. یعنی اضاف کردی." یا درویش مصطفا می گوید: "تنها بنایی که اگر بلرزد محکم تر می شود دل است! دل آدمی زاد. باید مثل انار چلاندش تا شیره اش در بیاید..."

بر خلاف اغلب داستان هایی که می خوانیم، سیرِ زمانیِ روایتِ این اثر خطّی نیست. یعنی وقایع در این داستان به ترتیب وقوع روایت نشده و شما گاه از یک زمان و مکان به صورت ناآگاهانه به زمان و مکان دیگر می روید.

چیزی که مخاطب را هم راه داستان می سازد فقط کنجکاوی نسبت به پایان داستان نیست بلکه نوع ادبیات و فضاسازی ها و تصویرسازی نویسنده چنان است که تمایل مخاطب را برای خواندن مکرر کتاب برمی انگیزد. شخصیت های داستان چه دور و چه نزدیک، ملموس و باورپذیر توصیف شده اند چه «درویش مصطفی» که ناغافل از هرجای داستان سر برمی کند و چه «هفت کور»ی که اگرچه کور هستند دیده هایی بینا دارند. چه «علی» و «مهتاب» یا «کریم ریقو» و «ذال محمد» و «ضعیف کش» و «من» و «او»...

فصل «نه او» کتاب تماما سفید است. این برای خواننده جالب می آید که نکند کتابی که خریده است نقصی داشته باشد اما در ابتدای فصل بعد امیرخانی می نویسد:

"فکر کرده ای فصلِ قبل -که سفید بود- از دست مان در رفته است. نه؟! یا فی المثل این کتابی که شما خریده ای، این چند صفحه اش نگرفته است؟! نه؟! بعد هم حتم می نشینی کنارِ رفقا و فک و فامیل، اهن و تلپ می کنی که بله... صنعتِ نشر عقب مانده است، این فیل و زینک هایی که به خاطر ارزانی از بلوک شرق وارد می کنند، نامرغوب است!... کتاب خریده ایم به پولِ خونِ پدرمان، آن وقت حروف چین موقعِ کار دقت نکرده است و صفحه اش خط انداخته و سوزنش دور برداشته و یک مطلب را چندین بار تکرار کرده است...
اولا! یعنی پول خون پدرت، بالکل، به قیمت پشت جلد این کتاب است؟! این قدر ارزان؟ اگر این جوری است که یکی دو استکان لب پُر هم برای ما بریز! خودت هم بزن روشن می شوی! اصلا پول خون پدر یعنی چه؟ شده ای کأنه برادر بزرگه ی برادران کارامازوف که ابوی اش را نفله کرد! دستت درست...!"

شما در این رمان با انواع مختلف لحن ها مواجه می شود. لحن علی همیشه حتی در انتهای رمان کودکانه, مظلومانه و جسورانه است. با حالاتی که او را دل نشین تر می کند. کریم لحنی بی پروا  و تند ولی با مرام و معرفت دارد. کریم اسطوره انسان شدن است. کریم تحولات روحی اش بسیار نیست ولی یکباره متحول می شود و در راه دین به شهادت می رسد. کریمی که معلوم نیست در طول عمرش چند بار نماز خوانده بود. البته باید بگویم کریم هم عشق فانی داشت ولی این عشق فانی با به شهادت رسیدنش، اورا به عشق باقی رساند.

زبان درویش مصطفی از اسمش پیداست. اوست که در پشت پرده است و تمام رمان را بلند بلند از حفظ می خواند. می داند که چه می شود و همان شد. او هربار جمله « یا علی مددی» را برای کسی می گوید که انسان در پایان رمان می فهمد که انگارتمام زندگی شخص مخاطب را می داند. عارفانه صحبت می کند و در پرده سخن می گوید.  صحبتش غریبه نیست و بردل می نشیند. ابوراصف حماسی صحبت می کند . شخصیتش هم حماسی است. مریم را هم با همین لحن عاشق خودش می کند . جانش را مهریه مریم می کند و زود تر از موعد و بدون در خواست مریم مهریه را ادا می کند. او با مریم کاری می کند که مریم قلب ابوراصف را بعد از شهادتش می خورد به نحوی که فرزند آن ها که هلیا نام دارد در هنگام تولد دو قلب دارد. ابوراصف در راه آزادی الجزیره به شهادت رسیده مانند سید مجتبی نواب صفوی. لحن شهید نواب صفوی هم کاملا مذهبی, آرامش دهنده و التیام بخش است. او در زمان کودکی رفیق صمیمی کریم وعلی بود و در نهایت کریم جانش را در راه او در طبق اخلاص گذاشت و تکه تکه شد.

این رمان معجونی از نماد هاست. علی نماد استقامت و تقوا. کریم نماد تحول. مهتاب نماد زیبایی. مریم نماد آشفتگی ظاهر و پیچیدگی باطن. درویش مصطفی نماد مسلّم دین(که توسط بعضی مسخره می شود ). باب جون می تواند نماد انسانی میانه رو باشد. اسکندر هم نماد اخلاص است که در خدمت باب جون جلوه می کند.

اين سخن حقى است كه اگر ما بخواهيم ادبيات داستانى ما در دنيامورد اعتنا واقع شود بايد به ريشه‏ها برگرديم و از مضامين گنجينه‏ادبيات كهن مدد بگيريم.  اتفاقاً تاكنون تلاش كرده‏اند اما موفقيت‏چشمگيرى نيافته‏اند. از اين بابت رمان «من او» جهش بزرگى است به‏سوى اين هدف بزرگ. مضمون اصلى اين رمان عشق است اما نه‏عشق به معناى رايج امروزى آن بلكه عشق به همان معنا كه بزرگان‏ادب و هنر ما در آثارشان مايه گرفته‏اند.

یکی از جذابیت‌های "من او" رسم الخط ویژه آن است. ویژگی خاصی که در آثار موفق بعدی امیرخانی تکرار می شود. با این شیوه نگارش، خواننده ــ به عمد ــ به معانی دیگری هم از یک کلمه کاملا معمولی توجه می‌کند. انگار امیرخانی می‌خواهد ذهن خواننده‌اش را وادارد تا این کار را با کلمات روزمره‌اش بکند وبه معانی عمیق تری برسد.
 
این کتاب 432 صفحه ای توسط مركز آفرينش‏هاى ادبى تدوین و با قیمت 5900 منتشر شده است.

گفتنی است این کتاب جزء سه کتاب برگزیده منتقدان مطبوعات سال 1378 قرار گرفته و در جشنواره مهر از این کتاب تقدیر ویژه به عمل آمده است.