به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ همیشه برایم جالب بود که پیرمردی با آن سن و سال چطور هر وقت با او تماس می گیرم آمار و ارقام دقیق دارد و هیچگاه رد تماس نمی دهد. زمانی که خودم داوطلب بودم اصلا فکر نمی کردم قرار است حین و پس از دانشگاه نیز با او ارتباطم را حفظ کنم. او برای من که دهه هفتادی هستم تا برادرهایم که دهه 60 و 50 هستند خاطره مشترکی است که حتی بچه های دهه 80 و 90 هم از این خاطره بی نصیب نماندند. « داوطلبان مداد مشکی نرم همراه داشته باشند»، «هر داوطلب برای حضور در جلسه باید پرینت کارت شرکت در آزمون و اصل کارت ملی و یا اصل شناسنامه عکس دار به همراه داشته باشد» و «داوطلبان مداد تراش ، مدادپاک کن و یک سنجاق و یا سوزن به همراه داشته باشند» این ها برخی از جملاتی است که «حسین توکلی» سخنگو و مشاور عالی سازمان سنجش از بر بود و معمولا شب کنکور که یکی از تلخ ترین شب ها برای داوطلبان رقم می خورد در بخش های مختلف خبری پخش می شد.
او هر چند برای اهل رسانه خوش برخورد و همیشه پاسخگو بود اما برای داوطلبان معمولا نماد استرس و غول کنکور شناخته می شد و آن طور که خودش مدعی بود «پدر کنکور» نام گرفته بود.
خوش برخورد با رسانه ها
توکلی آنطور که خودش گفته فعالیتش را با روزی 18 ساعت کار در مرکز آزمون شناسی که نام قدیم سازمان سنجش بوده آغاز کرده و تاکنون حتی یک بار هم درمورد مبلغ دریافتی‌اش، چه کم چه زیاد اعتراضی نکرده است.گرچه همیشه با "صبر و حوصله" که از خصوصیات بارزش است، با رسانه ای ها گفت و گو می کرد اما بنا براظهارات اطرافیانش زحمت های زیادی در طول مدت فعالیت در این سازمان کشیده است.
حسین توکلی مشاور عالی سابق رئیس سازمان سنجش آموزش کشور که سال‌هاست توصیه‌های کنکوری را به داوطلبان گوشزد می‌کرد و شاید به همین دلیل داوطلبان با شنیدن صدا و حتی نامش به یاد استرس‌هایشان می‌افتند، البته مرد محبوب آموزش عالی، در زندگی شخصی‌اش فردی بسیار آرام و آرامش دهنده است اما به گفته خودش، صدایش افراد را حتی در سنین بالاتر به یاد لحظات نزدیک سخت کنکور می‌اندازد.
اگر از نزدیکان توکلی درباره خصوصیات او بپرسیم قطعا به صبر، متانت و آرامش او اشاره می‌کنند و یکی از جالب‌ترین خصوصیات او که اتفاقا نزد اهالی رسانه بسیار مطرح می‌شود بحث حافظه توکلی است؛ او که پدر کنکور ایران لقب گرفته، آمار آزمون‌ها را از سیر تا پیاز حفظ است و هر زمان از او سوال کنیم به سرعت پاسخ می‌دهد.
ماجرای حضور 4 دهه فعالیت در سازمان سنجش
باشگاه خبرنگاران جوان سال 94 در بهمن ماه گفت و گویی با او را منتشر کرد که بسیار جالب و خواندی بود. توکلی درباره ی نحوه پذیرفته شدن خودش در دانشگاه می گوید:« در سال 1346 موفق به اخذ مدرک دیپلم شدم. در آن زمان هر یک از دانشگاه و موسسات مختلف برای پذیرش، آزمون جدا و خاص خود را برگزار و متقاضیان و علاقمندان هر دانشگاه باید در آزمون همان دانشگاه شرکت می‌کردند و افراد مختلف می توانستند در چندین دانشگاه قبول شوند. از این رو به دلیل افت کمی، دانشگاه‌ها با کمبود ظرفیت روبه رو می‌شدند و مجبور بودند مجددا آزمونی را برگزار کنند. با قانون و شرایط آن زمان بنده در رشته روانشناسی پذیرفته شدم و برای رشته پزشکی هم ذخیره بودم. با توجه به شناخت خود از رشته روانشناسی و راهنمایی اطرافیان تصمیم گرفتم در این رشته ثبت نام و تحصیل کنم و در نهایت در سال 1350 مدرک کارشناسی گرفتم.»
او همزمان با دوران دانشجویی تصمیم می گیرد به سراغ کار نیز برود اما خودش مدعی است اصلا فکرش را نمی کرد انتخاب شغل او در جایی باشد که به آموزش عالی ختم شود و در نهایت در آنجا نیز بازنشسته شود. او می گوید:« در زمان دانشجویی به سازمان سنجش که در آن زمان مرکز آزمون شناسی نام داشت مراجعه کردم و بعد از پذیرش، عصرها به این مرکز می رفتم و سعی می کردم کارهای ابتدایی کنکور را یاد بگیرم. بعد از مدتی، مسئولیت‌های مختلف غیر از آزمون سراسری به من واگذار شد. فعالیت های من در این سازمان به گونه‌ای بود که تمامی مسئولان آن زمان رضایت داشتند و این را زمانی فهمیدم که وقتی ازدواج کردم و با همسرم قصد سفر به خارج را داشتم مسئولین مرکز اصرار داشتند که بورسیه‌ام خواهند کرد و من همچنان بمانم؛ اما در نهایت من به همراه همسرم به خارج از کشور رفتیم و بعد از دریافت مدرک دکتری روانشناسی کاربردی، در اردیبهشت ماه 1357 به ایران برگشتم و علاقه داشتم که مجدد در مرکز فوق که دیگر سازمان سنجش شده بود کار کنم.»
با اینکه قبلا نیز گفتم که او در ابتدای ورودش به سازمان سنجش روزانه 18 ساعت کار می کرد و حسابی خودش را مشغول و خسته می کرد اما پس از بازگشت به کشور دوباره تصمیم می گیرد به همان جا مراجعه کند و ادامه کار دهد. او در گفت و گوی خود با باشگاه خبرنگاران جوان در پاسخ به اینکه چرا دوباره سازمان سنجش را انتخاب کردید؟ می گوید: «بعد از بازگشت به ایران به سازمان سنجش درخواست همکاری خود را مجددا اعلام نمودم و سپس پرونده من به عنوان عضو هیئت علمی مطرح شد و قرار بر این شد که در قالب استادیار پژوهشی همکاری کنم و فعالیت خود را شروع کنم. بعد از به هم خوردن برخی تشکیلات این سازمان بنا شد که من با این سمت به دانشگاه بروم اما در سازمان سنجش ماندم و هم اکنون هم از کار و فعالیتم راضی هستم.»
تحصیل فرزند توکلی در دانشگاه آزاد
او که این روزا خانه نشین شده است درباره زندگی شخصی اش به ایسنا گفته است: «من دارای سه فرزند هستم. نخستین فرزندم دختر، دومین فرزندم پسر و سومین فرزند نیز دختر است. واقعا اینکه من در سازمان سنجش دارای سمت هستم هیچ تاثیری در سرنوشت فرزندانم نداشته و ندارد. هنگامی که به خانه می‌رفتم و فرزندانم در مورد کنکور سؤال می‌کردند پاسخی که به آنها می‌دادم این بود که اخبار کنکور را از طریق رسانه‌ها دنبال کنید. زیرا باور داشتم که پدر فردی که در مناطق محروم زندگی می‌کند مشاور عالی سازمان سنجش نیست و اگر من به فرزندانم پاسخ دهم بی عدالتی رخ خواهد داد. حتی هنگامی که پسرم در مورد انتخاب رشته از من راهنمایی خواست پاسخم این بود که به دانشگاه‌ها مراجعه کند و از اساتید راهنمایی بگیرد. این در حالی بود که من ترجیح می‌دادم پسرم در رشته دیگری تحصیل کند اما هیچگاه این موضوع را به او نگفتم، پسرم رشته مکانیک را انتخاب کرد و اکنون دارای مدرک دکترا در این رشته است. من حتی در انتخاب رشته فرزندم هم دخالت نکردم. دختر بزرگ من در رشته مهندسی عمران تحصیل کرد و اکنون جزو افراد شاخصی است که در یک شرکت وابسته به دولت فعالیت می‌کند. دخترکوچکترم هم فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی است.»
سئوالات کنکور چطور طرح می شوند؟
او که به نوعی صندوق و گنجیه سازمان سنجش به حساب می آید فارغ از اینکه همراه اسمش استرس و غم های کنکور برای داوطلبان سنوات گذشته زنده می شود در گفت و گویی با یکی از رسانه ها از نحوه طراحی سئوالات کنکور اینطور می گوید: «هر سال تعدادی از داوطلبان از دشواری سؤالات کنکور گلایه دارند، به طور کلی نحوه طراحی سؤالات کنکور چگونه است و آیا واقعا سؤالات سخت هستند؟
برای طراحی سؤالات کنکور متخصصان به صورت موضوعی دعوت می‌شوند وحتی خانواده‌های طراحان سؤال نمی‌دانند این افراد برای طراحی سؤالات کنکور انتخاب شده‌اند. دلیل این امر حفظ حراست سؤالات و همچنین حفاظت از جان طراحان سؤال است. از طرف دیگر افراد در طول سال برای آزمون‌ها سؤال طراحی می‌کنند و 30 سؤالی که در نهایت برای آزمون انتخاب می‌شود ممکن است از بین 3000 سؤال انتخاب شده باشد. زمانی هم که سؤالات نهایی انتخاب می‌شوند لاک و مهر و امضاء شده و در گاوصندوق قرارمی‌گیرند. سرانجام مسئول زیربط یک سری از سؤالات را برداشته و به چاپخانه تحویل می دهد و به همین دلیل است که گاهی پیش می‌آید که برخی از سؤالات گزینه درست ندارند یا دارای دو گزینه درست هستند زیرا سؤالات نهایی توسط هیچ کس بررسی نمی‌شود. در مورد دشواری سؤالات هم باید گفت این امر نسبی است و یک سؤال ممکن است برای یک فرد دشوار و برای فرد دیگر آسان باشد اما تاکنون سطح دشواری سؤالات متعادل بوده است.سازمان سنجش بر این باوراست که اگر همه سؤالات خیلی سخت یا خیلی آسان باشند ارزشیابی مناسبی صورت نگرفته است.»
گرچه خداحافظی حسین توکلی از سازمان سنجش کمی دلتنگی به همراه می آورد چراکه او نیز مانند دیگر خاطرات زمانی به نوستالژی تبدیل خواهد شد اما آنچه که مهم است، کنکور، آزمون سراسری و این غول بی شاخ و دم است که نشان می دهد آنقدر قوی شده که حتی پدرش را پس از 40 سال فعالیت به خانه می فرستد و خودش همچنان بی رقیب در میان سود جویی صدها موسسه کنکوری جولان می دهد.
* گزارش از یزدان محمدی