1- اسم و قامیل
کلاسیک ترین بازی جمعی مکتوب که منشا آن مشخص نیست! تعداد نفرات بازی نامحدود است. فقط به قلم و کاغذ نیاز دارید تا صفحه را برای اسم، فامیل، شهر، کشور، غذا، اشیا و ... ستون بندی کنید. به نوبت هر کسی یک حرف را اعلام می کند و خودش و بقیه شروع می کنند کلمه های مرتبطی را که با آن حرف خاص شروع می شود، زیر ستون ها می نویسند. حضور ذهن و سرعت عمل فاکتورهای برتری در این بازی هستند. اولین نفری که تمام ستون ها را پر کرد، برگه اش را بالا می گیرد و «استوپ» کشیده و بلندی می گوید و شروع می کند به کولی بازی که «اصغر ننویس، من استوپ گفتم!». شیوه امتیازدهی هم این شکلی است که به جواب های صحیح ۵ امتیاز تعلق می گیرد و اگر کسی برای یکی از ستون ها اسمی منحصر بفرد را نوشته باشد که بقیه آن را خالی گذاشته باشند، ۱۰ امتیاز نوش جان می کند. فقط عنایت داشته باشید با گذشت هزار سال از تاریخچه بازی، به کار بردن ژله پلاستیکی برای اشیا و ریواس پلو برای غذا نه تنها امتیاز مثبت ندارد، بلکه این قرون وسطایی ها را باید با امتیاز منفی جریمه کرد.
این قالب، سنتی ترین شکل برگزاری بازی است اما اگر می خواهید کمی هیجان و اطلاعات به روزتر را قاطی بازی کنید، می توانید بازی را مثلا در ژانر سینما برگزار کنید و سرستون هایتان را اسم فیلم، کارگردان، بازیگر و ... بگذارید. اسم فامیل سرعتی هم یکی از آپشن های موجود است.
2- دوز
یکی از پرطرفدارترین بازی های خانگی دو نفره بازی دوز می باشد که برای انجام آن فقط یک کاغذ و قلم لازم دارد. برای انجام آن در یک صفحه جدولی 3 در 3 می کشید و هر یک از طرفین یکی از علامت های ضربدر یا دایره را برای خودشان انتخاب و تلاش می کنند یکی از ردیف های افقی، عمودی یا قطری را از آن خودشان کنند. این بازی یکی از سرگرم کننده ترین بازی ها بخصوص برای بازی با بچه ها می باشد که حتما شیفته ی آن می شوند.
این بازی را می‌توان با طرح دیگری که ساده‌تر است و هر بازیکن سه مهره دارد و به آن دوز سه تایی می‌گویند بازی کرد؛ ولی دوز بازی دوازده تایی پیچیده‌تر است و فکر بیشتری نیاز دارد.
انواع دیگر این بازی عبارتند از: دوز شش تایی، دوز نه تایی و دوز یازده تاییدر زمانهای قدیم به جای مهره از تعدادی سنگ به رنگهای سیاه و سفید هم استفاده می‌شد.
3- دبلنا
هنوز کسی نمی داند اسم دقیقش «دبرنا» است یا «دبلنا» اما با این وجود در شکل برگزاری اش اختلافی بین علمای فن نیست؛ هر کسی چهارتا کارت چهارخانه دارد که توی بعضی خانه هایش اعدادی از یک تا نوشته شده. کیسه سفیدی هم هست که تویش مهره هایی در همین بازه وجود دارند.
در هر دور از بازی، به هر کس چند کارت می رسد و یک نفر کیسه را دستش می گیرد و شروع می کند به هم زدن مهره ها. بعد مثلا سه تا مهره را بیرون می کشد و عددش را می خواند. اگر شماره مهره با شماره یکی از خانه های کسی یکی باشد، مهر به او داده می شود تا روی همان خانه بگذارد. بقیه هم اگر این شماره را داشته باشند، باید با نخودی، لوبیایی چیزی پرش کنند. هر کسی خانه هایش را پر کند، این دست را برده. بعدش کیسه دست به دست می چرخد و همین چرخه ادامه پیدا می کند. همانطور که ملاحظه می فرمایید، دبلنا از معدود بازی هایی است که جرزنی در آن کاری را پیش نمی برد و همه چیز به شانس و اقبال شما برمی گردد. به خاطر هنیم جماعت کثیری هستند که به اصل فلسفه بازی بودن آن شک دارند و از خودشان می پرسند مگر بازی بی کلک و جرزنی هم وجوددارد؟
4- مار و پله
کلاسیک ترین بازی کودکانه، تعداد نفرات محدودیت ندارد. فقط هر کسی باید مهره ای با رنگ جداگانه داشته باشد تا در صفحه بازی مشخص باشد. صفحه بازی معمولا صد خانه دارد که رنگی رنگی هستند و پر است از نردبان و مار. هر کسی به ترتیب و نوبت تاس می ریزد و به اندازه عددی که گیرش می آید، خانه های جدول را جلو می رود. طبق قانون، اگر شش بیاورد یک دور دیگر هم فرصت تاس ریزی دارد. آن جلوها هم یا یک نردبان انتظارش را می کشید یا نیش یک مار. اگر نردبان باشد، چند پله ای را ترقی می کند و اگر به تور یک مار بخورد، باید راه رفته را برگردد و از چند ردیف پایین تر به بازی ادامه بدهد. لابد در جریان هستید که آن طرف ورق هم، زمین بازی منچ است.
6- نقطه بازی
نقطه‌بازی یک بازی است که به شکل سنّتی با شرکت حداقل دو بازیکن، روی کاغذ انجام می‌شود. امروزه شکل‌های رایانه‌ای و آنلاین این بازی هم ساخته شده‌است. در این بازی دو بازیکن روی یک شبکهٔ مستطیلی از نقاط بازی می‌کنند. هر بازیکن در نوبت خود دو نقطهٔ مجاور را با خطی عمودی یا افقی به هم متصل می‌کند. بازیکنی که چهارمین ضلع مربعی را رسم می‌کند، صاحب این مربع خواهد بود و باید خط دیگری به عنوان جایزهٔ اجباری رسم کند. بازی با پر شدن صفحه تمام می‌شود و برنده کسی است که صاحب خانه‌های بیش تری باشد.
7- شاه، دزد، وزیر
بازی برای ادب کردن مجرم ها. این بازی معمولا با چهار نفر انجام می شود. ابتدا تکه های همشکل و کوچکی از کاغذ تهیه می شود و روی هر کدام کلمات شاه، وزیر، جلاد و دزد نوشته می شود. کاغذها به شکل یکسان تا می شود تا کسی از داخل آن خبردار نشود. بعد هر یک از بازیکنان کاغذی را برمی دارند. وقتی همه کاغذها را برداشتند و از سمت خودشان خبردار شدند، شاه رو به دیگران می گوید: «وزیر من کیست؟» اینجا وزیر با نشان دادن کاغذ، خودش را به شاه معرفی می کند. شاه می گوید: «دزد را از میان این دو پیدا کن.»
صحنه حساس و خانمان برانداز بازی اینجاست. بالاخره وزیر یک نفر را به عنوان دزد معرفی می کند که دو حالت دارد؛ اگر حدس وزیر درست بود که شاه فرمان شکنجه ای را به جلاد صادر می کند و جلاد هم دزد بخت برگشته را شکنجه می کند اما اگر حدس وزیر اشتباه بود و جلاد را اشتباها به جای دزد معرفی کرده بود معمولا بلافاصله پس از حدس وزیر و معرفی او، می گوید «به جلاد توهین کردی؟!» و بعدش دوباره شاه شکنجه ای را به جلاد می گوید تا جلاد، وزیر بخت برگشته را تنبیه کند. شکنج ها معمولا دردآور است که از مشهورترین هایش سبیل آتشین یا بشین و پاشو است.
8- گل یا پوچ
گل یا پوچ یک بازی دسته جمعی است که دونفره هم انجام می‌شود. دراین بازی یک شی گرد کوچک مانند نخود، کاغذ، سنگ ریزه یا هر چیز کوچک مشابه را داخل یکی از دستان قرار داده به طوری که افراد دیگر آن را نبینند، سپس افراد مقابل باید به اصطلاح گل را پیدا کنند.
افراد به دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند. دو سرگروه شرایط بازی را از قبیل حد نصاب امتیاز و تعداد امتیازات، امتیاز درست حدس زدن و گرفتن گل را، مطرح می‌کنند. (به‌طور مثال درست حدس زدن و گرفتن گل ۲ امتیاز و حد نصاب برنده‌شدن هم ۲۱ باشد) برای شروع یکی از سرگروه‌ها دکمه یا ساچمه‌ای کوچک که در بازی (گل) نامیده می‌شود را برداشته و به سرگروه دیگر پیشنهاد می‌کند که گل را در مقابل چند امتیاز می‌خواهی (یعنی گل را می‌فروشد).
بنا بر معامله دو سرگروه در نهایت یکی از گروه‌ها، در شروع بازی چند امتیاز دارد و گروه دیگر گل را دارد و می‌تواند با آن امتیاز بگیرد. سرگروه صاحب گل، ابتدا باید گل را به گروه مقابل نشان دهد و سپس آن را به‌طور پنهانی به یکی از دست‌ها می‌سپارد، سپس همه مشت گره کردهٔ خود را در مقابل دید گروه مقابل قرار می‌دهند.
نفرات گروه دوم با کنجکاوی و دقت و هوشیاری از حرکت دست سرگروه و نفرات، نگاه‌ها و حالت چهره‌ها حدس می‌زنند و به سرگروه می‌گویند، سرگروه بنا بر حدس خود و یاران، دست‌های مشکوک را کنار گذاشته و بقیه را یکی یکی با گفتن واژه (پوچ یا خالی) کنار می‌گذارد و به این ترتیب به گل نزدیک تر می‌شوند، چنانچه درست حدس زده و گل را پیدا کنند به همراه کسب امتیاز صاحب گل شده و در دور بعدی، آنها گل را مخفی خواهندکرد و چنانچه نتوانند، باز گروه مقابل با کسب امتیاز گل را پیش خود نگه‌داشته و میان دست‌ها پخش خواهند کرد.
در ابتدای بازی اگر حدس قوی باشد که به یقین مبدل می‌شود، سرگروه می‌تواند با یکسره گرفتن گل ۵ امتیاز بگیرد.( بنا به قردادی که دارند )
در خاتمه برنده بازی، گروهی است که تعداد امتیازاتش زودتر به ۲۱ برسد.
9- شطرنج
شطرنج یک بازی دونفره است که بر روی صفحه شطرنج و با استفاده از مهره‌های طرنج (شاه، وزیر، رخ، فیل، اسب و سرباز) انجام می‌شود. هر یک از مهره‌های شطرنج به شکل مخصوصی حرکت می‌کنند و قادر به زدن مهره‌های حریف نیز هستند.
هدف این بازی مات کردنِ حریف است؛ یعنی ایجاد وضعیتی که شاه حریف هیچ راهی برای فرار نداشته باشد. همچنین بازی درصورت تسلیم اختیاریِ یکی از بازیکنان نیز به پایان می‌رسد؛ این اتفاق معمولاً وقتی می‌افتد که شکست اجتناب‌ناپذیر به‌نظر برسد. بازی شطرنج همچنین در چندین حالت ممکن است با تساوی ختم شود.