خبرنامه دانشجویان ایران: رشته هنر پژوهشی و صنایع دستی آموزش عملی و مقدماتی اموری است که منجر به انجام کارهای جذاب و شکوفایی خلاقیت در این صنعت میشود. این رشته از گذشتههای بسیار دور در کشور ما از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.
به گزارش خبرنگار صنفی - آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ صنایع دستی به گروهی از صنایع اطلاق میشود که مهارت و ذوق و بینش آدمی در آن نقش به سزایی دارد. صنایعی که گاه به شکل فرش و گلیم جلوهگر میشوند و گاهی در نهایت ظرافت در منبت، معرق، گچبری و آینه کاری، سفال و سرامیک به نمایش در میآیند. اما به هر نقش و شکلی که باشند، نشانگر عشق و زیبایی و پاکیاند. صنایعی که روح خود را از هنر وام گرفته و جسمشان ارتباطی نزدیک با صنعت دارد و همین ویژگی است که تعریف صنایع دستی را به عنوان یک رشته دانشگاهی دشوار کرده است. چراکه برخی از اساتید و صاحبنظران، این رشته را از دید هنری بررسی میکنند و برخی دیگر از آن به عنوان یک صنعت یاد میکنند و در نهایت عدهای معتقدند که این رشته تلفیقی از هنر و صنعت است. اهمیت صنایع دستی به عنوان بخشی از این میراث باید درست به اندازه اهمیت آثار باستانی باشد، همان طور که برای تخت جمشید، سی و سه پل و مجموعه آثار میدان امام در اصفهان باید حساسیت به خرج داد، باید برای سفالگری، مینا کاری، گلیم بافی و خاتم سازی هم اهمیت قائل بود چرا که صنایع دستی میراثی است که فاصله میان گذشته و امروز فرهنگ و هنر ایران را از میان بر میدارد.
آزمون کارشناسی ارشد رشته مجموعه هنرهای پژوهشی و صنایع دستی شامل 8 عنوان درسی است که به شرح زیر میباشد:
درس موزه داری که از سال 93 به دفترچه اضافه شده است.
« زبان عمومی و تخصصی »
تعداد سؤالات این درس در آزمون سراسری 30 تست است. تسلط نسبی بر لغات و مطالب گرامری در حد دوره کارشناسی و آشنایی کامل با لغات و اصطلاحات تخصصی این رشته در گرایشهای گوناگون برای پاسخگویی به تستهای این درس کاملاً ضروری است.
« فرهنگ و هنر و ادبیات ایران و جهان »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد 20 تست میباشد. ضریب این درس در تمامی گرایشها به جز گرایش صنایع دستی 3 میباشد و در گرایش صنایع دستی ضریب 2 دارد. سؤالات درس فرهنگ و هنر از میان منابع متعددی طراحی میشوند برخی از منابع مهم جهت مطالعه این درس، هنر در گذر زمان تألیف هلن گاردنر،دایرة المعارف هنر تألیف رویین پاکباز، انواع ادبی تألیف دکتر سیروس شمیسا و ... میباشد. سؤالات این درس حفظی بوده و عموماً در سطح متوسط طراحی میشوند. مطالعه دقیق منابع و به خاطر سپردن جزئیات میتواند داوطلبان را در پاسخگویی به سؤالات یاری دهد. بررسی آزمونها نشان میدهد درصد بالایی از سؤالات آزمونهای اخیر به فرهنگ، هنر و ادبیات ایران اختصاص دارد. شناخت آثار ادبی، معماری، نگارگری و خوشنویسی شامل نام اثر، دوره تاریخی، خالق اثر و ویژگیهای آن اغلب مد نظر طراح قرار میگیرد.
« نقد هنری و ادبی »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 20 تست میباشد. این درس از مواد آزمون در گرایش پژوهش هنر با ضریب 4 و هنر اسلامی با ضریب 2 است و در دو گرایش دیگر این رشته ضریب صفر دارد.
سطح اغلب سؤالات درس نقد هنری ـ ادبی متوسط و دشوار ارزیابی میشود. سؤالات مطرح شده در آزمون کارشناسی ارشد از انواع حفظی، تلفیقی و مفهومی میباشند و عموماً تعداد سؤالات حفظی بیش از سؤالات تلفیقی و مفهومی است اما بررسی سؤالات آزمونهای اخیر نشان میدهد به تدریج بر تعداد سؤالاتی که متکی به قیاس و نتیجهگیری هستند افزوده میشود. برخی از منابع مهم جهت مطالعه این درس به شرح زیر است: نقد ادبی تألیف سیروس شمیسا، آشنایی با آراء متفکران درباره هنر، جلد 5 و 4 و 3 و 2 تألیف محمد مددپور، حقیقت و زیبایی تألیف بابک احمدی، تاریخ و مسائل زیباشناسی، جان هاسپرس و... به داوطلبان توصیه میشود در مطالعه درس نقد هنری سعی نمایند عمیقاً مفهوم و ماهیت هر یک از مباحث مطرح شده را درک نموده و تجزیه و تحلیل نمایند.
« فلسفه غرب و زیباییشناسی »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 20 تست میباشد. این درس فقط از مواد آزمون گرایش فلسفه هنر(ضریب3) میباشد و برای گرایشهای دیگر این رشته نیازی به پاسخگویی به سؤالات این درس نیست. از منابع مهم جهت مطالعه این درس میتوان به تاریخ فلسفه در اروپا، جلد اول تألیف آلبرت آوی، تاریخ مختصر فلسفه در اروپا، جلد اول و دوم تألیف آلبرت آوی، پنجاه متفکر بزرگ معاصر تألیف جان لچت، حقیقت و زیبایی تألیف بابک احمدی و... اشاره کرد. داوطلبان باید برای پاسخگویی بهتر به سؤالات این درس عمیقتر و مفهومیتر به مطالعه بپردازند.
« اصول فلسفه و عرفان اسلامی »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 20 سوال میباشد و سؤالات عموماً جنبه حفظی دارند. این درس از مواد آزمون دو گرایش فلسفه هنر و هنر اسلامی است و ضریب آن برای هر دو گرایش 1 میباشد.کلیات عرفان اسلامی تألیف همایون همتی، فلسفه عرفان تألیف دکتر سید یحیی یثربی، تاریخ فلسفه در ایران و جهان اسلام تألیف دکتر علی اصغر حلبی و... از منابع مهم جهت مطالعه این درس میباشد.
« شناخت مواد و مصالح »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 20 تست میباشد. در دو گرایش پژوهش هنر و فلسفه هنر به دلیل اینکه ضریب این درس صفر است نیازی به پاسخگویی به سؤالات نمیباشد. شناخت مواد و مصالح در گرایش صنایع دستی ضریب 3 و در گرایش هنر اسلامی ضریب 2 دارد. از منابع مهم جهت مطالعه این درس کتابهای مصالح شناسی سنتی تألیف حسین زمرشیدی، مصالح ساختمانی (آژند، اندود، آمون در بناهای کهن ایران) تألیف زهره بزرگمهری، خواص مواد به همراه فصل جدید صنایع دستی تألیف افشین میرحسینی، فن و هنر سفالگری تألیف فائق توحیدی و... میباشد.
« هنرهای دستی و سیر تحول آن در ایران و جهان »
تعداد سؤالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سراسری 20 تست میباشد و سؤالات حفظی است. در دو گرایش پژوهش هنر و فلسفه هنر به دلیل نداشتن ضریب نیازی به پاسخگویی به سؤالات این درس نمیباشد. ضریب این درس در گرایش صنایع دستی 4 و در گرایش هنر اسلامی 2 است. این درس با توجه به ضریب بالایی که در گرایش صنایع دستی دارد از اهمیت بالایی در آزمون کارشناسی ارشد برخوردار است. از منابع مهم جهت مطالعه این درس برای آمادگی در آزمون کارشناسی ارشد می توان به کتابهای تألیفی آقای حسین یاوری اشاره کرد (آشنایی با هنرهای ایرانی، آشنایی با چوب و هنرهای مرتبط با آن، شیشه گری دستی در ایران و... ) از دیگر منابع مهم جهت مطالعه این درس میتوان به کتابهای زیر اشاره کرد:
صنایع دستی کهن ایران تألیف هانس.ای.وولف، سیروس ابراهیم زاده، منبت کاری تألیف حمید طوجی، هفت هزار سال هنر فلزکاری ایران تألیف محمد تقی احسانی، و... .
زبان (عمومی و تخصصی):
1ـ کتابهای مدرسان شریف 2ـ لغت 504
فرهنگ هنر و ادبیات ایران و جهان
1ـ تاریخ تمدن، جلد اول، مشرق زمین گاهوارهی تمدن، ویل دورانت
2ـ درباره ادبیات و نقد ادبی، خسرو فرشیدورد
4ـ انواع ادبی، دکتر سیروس شمیسا
5ـ تاریخ ادبیات ایران، صادق رضازاده
6ـ انواع ادبی محمود عبادیان
7ـ مکتبهای ادبی، جلد 1 و 2، رضا سیدحسینی
8ـ خط و زبان در گذر فرهنگ ایران، مصطفی فرزام
9ـ هنر در گذر زمان، هلن گاردنر
10ـ خلاصه تاریخ هنر، پرویز مرزبان
11ـ تاریخ هنر، ارنست گامبریج
12ـ دایرة المعارف هنر، رویین پاکباز
13ـ خوشنویسی در ایران، لیلی براتزاده
نقد هنری و ادبی:
1ـ حقیقت و زیبایی، بابک احمدی
2ـ فن شعر ارسطو، ترجمه: زرین کوب
3ـ نقد ادبی، سیروس شمیسا 5ـ آشنایی با آراء متفکران درباره هنر، جلد 5، 4، 3 و 2 محمد مددپور
4ـ پنجاه متفکر بزرگ معاصر، جان لچت
5ـ سیر حکمت در اروپا، محمد علی فروغی
6ـ آشنایی با نقد ادبی، زرین کوب
7ـ تاریخ و مسائل زیباشناسی، جان هاسپرس
8ـ مبانی نقد ادبی، ویلفرد گرین
فلسفه غرب و زیباشناسی:
1ـ حقیقت و زیبایی، بابک احمدی
2ـ فن شعر ارسطو، زرینکوب
3ـ تاریخ فلسفه در اروپا، جلد اول، آلبرت آوی
4ـ تاریخ مختصر فلسفه در اروپا، جلد اول و دوم، آلبرت آوی
5ـ پنجاه متفکر بزرگ معاصر، جان لچت
6ـ سیر حکمت در اروپا، محمدعلی فروغی
7ـ آشنایی با آراء متفکران درباره هنر، جلد پنجم، محمد مددپور
8ـ آشنایی با فلسفه غرب
9ـ تاریخ و مسائل زیباشناسی، جان هاسپرس
شناخت مواد و مصالح:
1ـ آشنایی با چوب و هنرهای مرتبط با آن، حسین یاوری
2ـ شیشه ایرانی، شینجی فوکائی
3ـ سفال و سرامیک سازی، حسین یاوری
4ـ خواص مواد، مریم افسری
5ـ گزیده خواص مواد، آرش امیریه
6ـ خواص مواد، داریوش امیری کاشانه
7ـ تاریخ هنر، فرهاد گشایش
8ـ هفت هزار سال هنر سفالگری در ایران، محمدتقی احسانی
اصول فلسفه و عرفان اسلامی:
1ـ تاریخ فلسفه در ایران و جهان اسلام، دکتر علی اصغر حلبی
2ـ فلسفه عرفان، دکتر سید یحیی یثربی
3ـ خیال و مثال و جمال در عرفان اسلامی، دکتر علی شیخالاسلامی
4ـ کلیات عرفان اسلامی، همایون همتی
5ـ عرفان نظری، دکتر سید یحیی یثربی
6ـ تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، حنا الفاخری
7- تاریخ فلسفه اسلامی، هانری کوربن
8ـ حکمت هنر و زیبایی در اسلام، دکتر شهرام پازوکی
9ـ ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، غلامحسین ابراهیمی جلد 2 و3 11ـ تاریخ فلاسفه ایرانی، دکتر علیاصغر حلبی
هنرهای دستی و سیر تحول آن در ایران و جهان:
1ـ خلاصه تاریخ هنر، پرویز مرزبان
2ـ هنر در گذر زمان، هلن گاردنر
3ـ خط و زبان در گذر فرهنگ ایران، مصطفی فرزام
4ـ دایرة المعارف هنر، رویین پاکباز
5ـ نگرشی بر صنایع دستی در جهان، حسین یاوری
6ـ نقاشی ایرانی، بازل گری
7ـ فرش ایران، محمد جواد نصیری
8ـ آشنایی با هنرهای سنتی، حسین یاوری
9ـ سفال و سرامیکسازی، حسین یاوری
10ـ شیشهگری دستی در ایران، حسین یاوری
11ـ واژهنامه توصیفی خاتمسازی، نسرین طباطبائی
12ـ آشنایی با چوب و هنرهای مرتبط با آن، حسین یاوری
13ـ منبتکاری، حمید طوجی
14ـ هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران، محمدتقی احسانی
15ـ هنر خاتمسازی در ایران، دلشاد طهوری
16ـ هندسه نقوش، مرجان کشاورزی
17ـ نقاشی روی گچ، هادی سیف
18ـ تاریخ نگارگری در ایران، شریفزاده
19ـ آشنایی با مینیاتورهای ایران، آرتور پوپ
20ـ خوشنویسی در ایران، لیلی براتزاده
21ـ کتابآرایی در تمدن اسلامی، هروی
22ـ تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی (نگارگری) زهرا رهنورد
23ـ تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی (کتابآرایی) زهرا رهنورد
24ـ آثار هنری ایران، یحیی ذکاء
25ـ سیری در صنایع دستی ایران، جی گک
26ـ صنایع دستی کهن ایران، هانس وولف
27ـ صحافی و جلدهای اسلامی، هالدین
28ـ مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غرب، دکتر پریسا شادقزوینی