به گزارش خبرنگار صنفی – آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ با توجه به حجم زیاد مجلات علمی، جهت یافتن مجله مناسب جهت چاپ یک مقاله و یا برای انتخاب یک مجله تخصصی جهت مطالعه و استفاده از مقالات آن، می‌توان مجلات علمی را از جهات مختلفی تقسیم‌بندی کرد.
یک تقسیم‌بندی مجلات بر مبنای دسترسی به مقالات آنها است. تقسیم‌بندی دیگر بر مبنای اعتبار مجله‌هاست که بر اساس معیارهای مختلفی صورت می‌گیرد. همچنین مجلات را می‌توان بر مبنای رشته‌های تخصصی تقسیم‌بندی کرد. تقسیم‌بندی مجلات به گروه‌های مختلف به ما کمک می‌کند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن مجله مناسب و متناسب با هدفمان را انتخاب کنیم.
*** انواع مجلات از نظر هزینه
به طور کلی مجلات علمی از لحاظ هزینه به دو دسته کلی مجلات دسترسی محدود و دسترسی آزاد تقسیم می شوند.
مجلات دسترسی آزاد(open access)
گروهی از مجلات که تعداد آنها(نسبت به مجلات محدود) کمتر است، مجلات دسترسی آزاد یا Open Access هستند. تصور عمومی این است که این مجلات از اعتبار کمی برخوردارند که این تلقی چندان صحیح نیست. هدف این مجلات در دسترس قرار دادن علم برای همه مردم است.
مجلات دسترسی آزاد به دو دسته تقسیم می‌شوند:
*** مجلاتی که کاملا رایگان هستند. این مجلات هیچ وجهی را از نویسنده، جهت انتشار مقاله دریافت نمی‌کنند. همچنین خوانندگان نیز می توانند به صورت رایگان مقالات را دانلود کرده و مطالعه نمایند.
*** مجلاتی که از خوانندگان مجله وجهی را دریافت نمی‌کند اما از نویسنده مقاله پول می‌گیرد، یعنی خوانندگان به طور رایگان می‌توانند مقاله را دانلود و مطالعه کنند. نویسنده مقاله بعد از آنکه از طرف مجله نامه پذیرش را دریافت کرد، باید مبلغی را به حساب مجله واریز کند تا مقاله‌اش منتشر شود.
مجلات دسترسی محدود(Non-Open Access)
این مجلات که عمدتا مجلات علمی را تشکیل می‌دهند، برای چاپ یک مقاله علمی مبلغی را از نگارنده دریافت نمی‌کنند. از آنجایی که مقالات چاپ شده در این مجلات به صورت رایگان در دسترس عموم قرار ندارند به آنها مجلات دسترسی محدود می‌گویند. در واقع هزینه این مجلات از فروش مقالات چاپ شده در آنها تامین می‌شود. برای استفاده از مقالات این مجلات باید مقالات آنها را خریداری کنید و یا باید از بانک‌های اطلاعاتی مختلف مثل پایگاه داده دانشگاه‌ها استفاده کنید. عموما دانشگاه‌ها با عقد قرارداد با موسسات یا انتشارات مختلف در ازای مبالغی به صورت سالانه به تمامی مقالات منتشر شده توسط آن انتشارات‌ها دسترسی دارند.
بسیاری از مجلات علمی دسترسی محدود(Non-Open Access) به شما این امکان را می‌دهند که در صورت تمایل هزینه مربوط به چاپ مقاله را پرداخت کنید و مقاله‌تان را به صورت رایگان در اختیار همگان قرار دهید. در صورتی که در مجلات دسترسی آزاد حتما باید هزینه چاپ مقاله توسط نویسندگان پرداخت شود.
*** انواع مجلات از نظر اعتبار
مهمترین معیار جهت سنجش اعتبار مجلات بخش مربوط به داوری آنها است. مجلات از لحاظ داوری مقالات به دو دسته کلی مجلات با داوری(Peer Review) و مجلات بدون داوری(Non-Peer Review) تقسیم می‌شوند.
مجلات Non–Peer Review فرایند داوری خاصی ندارند و در صورتیکه مقالات فرمت و موضوعات تحت پوشش مجله را رعایت کرده باشد در این مجلات چاپ می‌شوند. عمدتا مجلات (Magazines) جزء این گروه هستند و بدون داوری مقالات را چاپ می‌کنند لذا این گروه از مجلات از اعتبار علمی چندانی برخوردار نیستند.
برخلاف مجلات بدون داوری، مجلات Peer Review که از اعتبار بالاتری برخوردارند برای هر مقاله فرایند داوری مشخصی دارند. عموما این مجلات مقالات ارسال شده به آنها را برای 2 یا 3 داور می‌فرستند تا آنها نظراتشان را درباره سطح و کیفیت آن مقالات ابراز کنند. به طور کلی چاپ مقاله در این مجله زمان نسبتا بیشتری می‌طلبد و مقاله باید حتما استانداردهای مشخصی را پوشش دهد.
یکی دیگر از معیارهای اعتبارسنجی مجلات قرار داشتن نام آنها در لیست مجلات ISI است که از طریق جستجو براساس نام مجله و یا کد ISSN مجله در سایت http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl/ امکان پذیر است.
