به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، رضا روستا آزاد رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف در نشست بسیج دانشجویی این دانشگاه که با عنوان «مقاله‌محوری در دانشگاه‌ها و راهکارهای برون‌رفت از آن» برگزار شد، گفت: همان‌طور که می دانیم جامعه ما مقاله محور است و اگر بخواهیم این فرهنگ را تغییر دهیم بسیار سخت است چرا که برخلاف جریان آب حرکت کردن مستلزم تحمل سختی‌هایی است.
وی افزود: به عنوان مثال بنده یک اختراعی کردم و مدتی پیش برای اداره ثبت فرستادم و پس از مدتی به من گفتند که این اختراع به درد نمی خورد و زمانی که علت را از مسئول این کار جویا شدم ایشان که جوانی تازه فارغ التحصیل شده بود در جواب گفت که ما در اختراعات مسائل شکلی را دنبال می کنیم و به ظاهر آثار اهمیت زیادی می دهیم و اختراع من باوجود اینکه 5 سال برای آن وقت گذاشته بودم پذیرفته نشد.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: این مثال نشان می‌دهد جامعه ای که ما داریم به شدت ظاهرگرا شده است و این تنها در این مورد نیست و مثال های زیادی همانند مدرک گرایی و... دارد. جامعه‌ای که ظاهرگرا باشد به پوچی می رسد حتی اگر همگان از آن تعریف کنند. ظاهر گرایی ابتدا شیرین و سپس تلخ می شود ولی باطن گرایی طرف مقابل این است.
وی تاکید کرد: همه این ها مقدمه ای بود برای ورود به بحث اصلی درمورد مقاله محوری و ISI. باید گفت که ISI با این هدف ایجاد شد که دانشمندان در سرتاسر دنیا بتوانند باهم حرف بزنند و دستاورد های خود را به اشتراک بگذارند که این جنبه خوب ISIاست ولی ISI جنبه های منفی بسیاری دارد از جمله این که به شدت استعماری ست به این صورت که ISIمی تواند خیلی زیرکانه تمامی تحقیقات در سراسر دنیا راجهت دهی کند.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف گفت: دانشمندانی که وقت خود را صرف نوشتن مقاله می‌کنند مقاله‌هایشان را در راستای اهداف آن بنویسند و این فرآیند چندین گام دارد گام اول این است که یک بنگاه انتشاراتی درست کنیم که معتبر باشد و برند شود تا هر کس درآن مقاله می‌دهد باعث شهرت او شود.
وی اظهار داشت: گام دوم این است که یک سری دانشمند داشته باشیم که در این مجله در موضوعات مورد علاقه ما مقاله بنویسند که این باعث می شود تا افراد سایر نقاط جهان برای پیدا کردن موضوعات تحقیقاتی خود به این مجله مراجعه کنند و این که روی این موضوع چه کارهایی انجام شده و می توان کرد را از این مجله بگیرند.
روستاآزاد ادامه داد: پس با این کار هم عنوان تحقیق را تعیین کرده‌اند هم روند انجام تحقیقات که در راستای کار آن هاست. دست آخر هم دانشمندی که زمان و امکانات خود و دانشگاه اعم از اساتید و... را صرف این کار کرده است باید برای بررسی مقاله خود توسط مجله مبلغی را بپردازد که این دیگر خیلی جالب است.
وی گفت: هم چنین اینکه شکل مقاله و فرمت آن را هم او تعیین می کند ونکته رذیلانه ای که گاهی اوقات پیش می آید این است که اگرمقاله خوبی به دست ناشر برسد آنرا رد کرده و ناشر به نام خود آن را چاپ می کند و امتیاز مقاله را از نویسنده واقعی آن سلب می کند.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: نکته دیگر این که صاحبان این مجلات می‌توانند در کشور های جهان سومی افراد بزرگ را باچاپ نکردن مقاله‌هایشان کوچک کرده و افراد کوچک را بزرگ کنند به عنوان مثال یکی از دوستان من که از سوئد آمده بود برای من تعریف می کرد که اگر بخواهند فردی را بزرگ کنند هر مقاله ای که می نویسند نام او را هم در آن ثبت می کنند و اگر کسی را نخواهند بزرگ کنند هر کاری که بکند مقالات او را چاپ نمی کنند همانند کاری که آمریکا در پاناما کرد که یک آدم ضعیف را رئیس جمهور کرد و پس از این که شرایط جامعه به هم ریخت خود را فرشته نجات معرفی کرد و وارد پاناما شد.
وی گفت: پس با این کار نیروی انسانی سایر کشورها در همه حوزه ها اعم از علمی و سیاسی و اقتصادی و ... را در دست می گیرند البته این مطالب عمومی است و ممکن است استثنا هم داشته باشد. پس به این ترتیب ابزاری اختراع شد تا جامعه علمی جهان را در دست بگیرند.
روستاآزاد ادامه داد: البته در طرف مقابل ISI یک مجله ای برای جهان اسلام درست شد به نام ISC تشکیل شد که متولی آن ایران بود ولی به دلیل رعایت نکردن مقدمات کار مانند برندسازی خیلی مطرح نشد. کارایی این مجله به نسبت ISI خیلی کمتر است. حتی در دانشگاه شریف هم مجلاتی داریم مانند ساینتیا و... که مقالات را چاپ می کنند ولی مشکلات زیادی دارند و فعلا نمی توانند جایگزین ISI شوند.
وی گفت: در مجموع می‌توانیم بگوییم که ISI ابزاریست استعماری که می تواند حق را باطل و باطل راحق نشان دهد ولی در عین حال می توانیم از آن استفاده خوب هم بکنیم و در تحقیقات خود از آن کمک بگیریم.
وی در پاسخ به این سوال که راهکار جایگزین برای ISIچیست چرا که به هر حال ما معیاری برای رتبه بندی نیاز داریم؟ گفت: راهکار هست ولی مشکل است به عنوان مثال بنده در زمان ریاست خودم سعی کردم که مجلات مختلفی که در خود ایران وجود دارند را متقاعد کنم که هر مجله برای یک موضوع خاص مطلب بنویسند و مجموعه این‌ها را به عنوان یک مجله وزین به وجود آوریم و جایگزین ISIکنیم ولی به خاطر خود خواهی این مجلات انجام نگرفت چرا که هر کس دوست داشت که در همه موضوعات ورود کند و کار به نتیجه نرسید.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: مثلا همین مجله ساینتیا هر هفته راجع به یک موضوع مطلب می نویسد یک هفته راجع به برق هفته بعد راجع به نفت و ... که این باعث می شود که هیچ متخصصی به آن مراجعه نکند.
روستاآزاد در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نیست که مقاله نویسی را با به وجود آوردن تکنیک های صنعتی جایگزین کنیم؟ افزود: در زمانی که من در کانادا درس می خواندم روزی استادم به من گفت که فلانی از این همه مقالاتی که چاپ می شود تنها یک دهم درصد آن به درد می خورد و الباقی تقریبا به هیچ دردی نمی خورند، دقت کنید درمورد کانادا صحبت می کنیم.
وی گفت: درهمان زمان یکی از مسئولین کشور فرانسه سخنرانی می کرد و گلایه می کرد که من امسال بودجه تحقیقات فرانسه را افزایش نمی دهم چرا که ازمیان پانزده میلیون طرح تحقیقاتی که سال قبل سرمایه گذاری کردیم به تعداد انگشتان دست به عمل راه پیدا کرده اند. یعنی دردنیای علم حرف حساب کم است پس باید مسئولان در نظر داشته باشند که خودشان باید به درد بخورها را جدا کنند.
روستاآزاد در پاسخ به این سوال که چرا پایان‌نامه‌هایی که در ارشد می نویسیم و درگیر مقالات نیست جدی گرفته نمی شوند؟ گفت: اولاً اینکه متأسفانه خیلی از اساتید پایان‌نامه‌های ارشد را جدی نمی گیرند و هم چنین این که خود پایان‌نامه‌ها مشکلات زیادی دارند و کپی کردن در آن‌ها زیاد اتفاق می‌افتد. ولی در مجموع حرف شما درست است و در خیلی از دانشگاه های دنیا اساتید پایان‌نامه‌ها را حتی بدون مقاله می پذیرند ولی متأسفانه دانشگاه ما اساتید سرحال کم دارد.
رئیس سابق دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به این سوال که در زمان ریاست شما چه کارهایی برای مبارزه با مقاله محوری و ارتباط صنعت با دانشگاه انجام شد؟ تاکید کرد: به عنوان مثال اساتیدی که صنعتی بودند را از حدود 30 نفر به 150 نفر رساندیم و 150 استاد دیگر را نیز درگیر کردیم و درآمد دانشگاه ناشی از ارتباط با صنعت را از نیم میلیارد به 65 میلیارد تومان رسید و همچنین امتیاز اساتید برای ارتباط با صنعت را افزایش دادیم و قوانین را تاحدی تغییر دادیم ولی متاسفانه مشکل اساسی این است که خیلی از اساتید همراه نیستند.
سوال بعدی این بود که در دانشگاه ما قوانین توسط نهادهای بالادستی تعیین می شود یا توسط مدیریت و اساتید خود دانشگاه؟ و روستاآزاد گفت: بیشتر توسط مدیریت قوانین تعیین می شوند و می توانند قوانین شورای عالی انقلاب فرهیگی و وزارت علوم را تا حدی تغییر دهند و این موضوع تغییر رویه از طریق نهاد بالا دستی را مشکل می‌کند ولی در مورد دانشگاه‌های آزاد تقریباً می توان گفت که برعکس است.
روستاآزاد در خاتمه گفت: بهترین راه برای تغییر این روند این است که ابتدا نخبگان خودشان را درست کنند و هسته‌ها و ارتباطات نخبگانی تشکیل دهند و با استفاده از این کانون‌ها آرام آرام شرایط را برای دانشگاه و سپس برای جامعه خود تغییر دهند.
