به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محمدرضا مجیدی، عضو هیأت علمی گروه مطالعات منطقه ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران روز گذشته در دیدار استید با رهبر انقلاب به سخنرانی پرداخت.
متن کامل سخنرانی محمدرضا مجیدی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ، وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ، وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَى طَاعَتِکَ، وَ الْقَادَةِ إِلَى سَبِیلِکَ، وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کَرَامَةَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ .
در آستانه دهه پنجم انقلاب اسلامی و صدور بیانیه راهبردی گام دوم، فرصتی است تا نگاهی دیگر به حوزه بین الملل این انقلاب کبیر و مسائل آن، فرصت ها و چالش های پیش روی آن داشته باشیم. در این مجال با الهام از برخی کلیدواژه های این بیانیه و یکی از توصیه های هفت گانه پایانی آن نکاتی تقدیم می شود.
یادآور می شود در کمتر از 4 ماه از برافراشته شدن پرچم گام دوم و صدور این سند راهبردی، مجموعه هایی خودجوش از جوانان نسل سومی و چهارمی با همراهی استادان و دانش پژوهان و پژوهشگران نسل دومی شکل گرفته است و در کنار فعالیت های آموزشی و تهیه و تنظیم درس نامهها، از منظرهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، تربیتی، اعتقادی، سیاسی، بین الملل و ... برای تبیین، تحلیل، ترویج، فرهنگ سازی و طراحی برنامه های عملیاتی اقدام می شود. لازم است یادی کنم از استاد فرزانه، وارسته و پارسا مرحوم حضرت آیت الله مهدوی کنی"رضوان الله تعالی علیه" که درس و نصیحت ایشان در این چند دهه آویزه گوش ماست که در هر منزلت اجتماعی هستید، تبلیغ دین و معارف اهل بیت علیهم السلام و آموزه های انقلاب اسلامی وظیفه محوری است.
و اما نکات مورد نظر:
1- بر پایه نظریه کرامت انسانی وحی پایه انقلاب اسلامی به عنوان محور سیاست خارجی و دیپلماسی برای تقویت عزت ملی، تنظیم روابط خارجی و مرزبندی نظری و عملی با دشمن بر پایه اصل "عزت، حکمت و مصلحت" ضروری است، علاوه بر استفاده از فرصت های موجود، باید به خلق فرصت های نو در عرصه بین الملل پرداخت و با حضور فعال و مؤثر در نهادهای بین المللی گفتمان انقلاب اسلامی را بیش از پیش تبیین و یارگیری مناسب برای مقابله با طرح های نظام سلطه صورت گیرد و از انفعال و بی تحرکی که تبعات منفی بعدی دارد، پرهیز شود. در دهه های گذشته در فرایند تولید اسناد بین المللی حضور فعالی نداشته ایم و اینک در گام دوم انقلاب باید با بهره گیری از تجارب و کامیابی ها و ناکامی ها در این زمینه ها، با برنامه روشن و متکی به پشتوانه قوی علمی حوزوی و دانشگاهی این کاستی جبران گردد.
2- در گام اول انقلاب، هسته های گوناگون گفتمان انقلاب اسلامی در گوشه و کنار جهان در مناطق مختلف شکل گرفته است. در این هسته ها، شخصیت های تأثیرگذار علمی، فرهنگی، اجتماعی و رسانه ای حضور دارند. ضروری است در مراحل آغازین گام دوم، شبکه سازی از این هسته ها در اولویت کارهای بین المللی قرار گیرد و بهترین سامانه و سازه برای این ساماندهی، سامانه های غیر دولتی با حمایت سیاستی و پشتیبانی بخش های حاکمیتی است تا این هسته ها در شبکه شکل گرفته با انسجام بیشتر به مقابله با نظام سلطه و تبیین و ترویج گفتمان انقلاب اسلامی بپردازند.
3- علوم انسانی موجود در جهان در حکم ایدئولوژی نظام لیبرال سرمایه داری است و به سان خود این نظام ، این علوم با بحران روبرو بوده و سرخوردگی از آن مشهود است. اینک که تحول در علوم انسانی در سطح ملی مورد توجه بوده و در دستور کار قرار دارد. باید به حوزه بین الملل علوم انسانی هم عنایت داشته و با جنبش بین المللی "علم دگر" - که در حال شکل گیری و رشد است- همراهی کرد تا تأثیرگذاری ملی و جهانی بیشتر شود و البته این امر مستلزم باور و همراهی متولیان در حوزه های سیاستی و اجرایی در شورای انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های ذیربط است.
4- در دهه های گذشته پیگیری آرمان های انقلاب اسلامی در عرصه بین الملل و اهداف و سیاست های جمهوری اسلامی ایران عمدتا محدود به دیپلماسی رسمی دولتی (به معنای قوه مجریه) بوده است، حال آن که امروز در عرصه روابط بین الملل و روابط خارجی کشورها انواع دیپلماسی با بازیگران متنوع در عرصه های ملی، منطقه ای و جهانی ایفای نقش می کنند و گاه تأثیرگذاری آنها به مراتب بیشتر از دیپلماسی رسمی است و از آن به نام های گوناگون از جمله دیپلماسی مکمل یاد می شود که هم شامل حوزه های حاکمیتی است مانند دیپلماسی پارلمانی و دیپلماسی قضایی و هم شامل حوزه های غیر دولتی با نظارت و حمایت و پایش حاکمیتی است مانند دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی علمی، دیپلماسی رسانه ای، دیپلماسی اقتصادی و تجاری با محوریت پارلمان های بخش خصوصی (اتاق های سه گانه شامل: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، اتاق تعاون و اتاق اصناف)، دیپلماسی گردشگری و به ویژه دیپلماسی عمومی در اشکال گوناگون آن. تنوع بخشی به این ابزارها و کانال های ارتباطی می تواند تحقق اهداف سه گانه گام دوم را تسهیل کند. به عنوان مثال در شرایط فعلی که باید برنامه های گوناگون برای شکستن تحریم های ظالمانه و غیر قانونی پیگیری شود، سند گردشگری و صنایع وابسته در چارچوب یک دیپلماسی گردشگری خلاق و فعال و مبتکر می تواند به عنوان صنعت پیشران تحریم شکن عمل کند. در این زمینه در صورت صلاحدید طرح تفصیلی ارائه خواهد شد.
5- در 4 دهه گذشته در دولتهای مختلف عمدتا از "سیاست همسایگی"و فراتر از آن از " سیاست آسیایی" در روابط خارجی بی بهره بوده و یا در اولویت نبوده است. گویا غرب به اینکه قرن حاضر قرن آسیا است، از بن دندان باور دارد و لذا برای مقابله با آن و متوقف کردن یا کند کردن چرخ های پیشرفت آسیا را با طرحهای مختلف از جمله بحران آفرینی در شرق و غرب قاره کهن پیگیری می کند. جبران این بی توجهی نیازمند تعریف یک سیاست آسیایی قوی با تأکید بر همسایگان در سطوح دولتی و غیر دولتی و متوازن سازی روابط با مناطق مختلف بر اساس اولویت های ملی است. مقابله با هژمونی دلار و کنار گذاشتن آن از اقتصاد جهانی به عنوان ابزار محوری تروریسم اقتصادی نظام سلطه با هم اندیشی، همکاری و هم افزایی توانها توأم با برنامه روشن و زمان بندی شده ممکن است. البته این مهم زمان بر است.
همان گونه که پول واحد اروپایی هم یک شبه خلق نشد و در یک فرایند دهها ساله مقدمات آن فراهم گردید. در آسیا هم با تعریف و اجرای مراحل چندگانه: تبادل با پول ملی کشورها، سبد پولی آسیا، محوریت پول قوی آسیایی و در نهایت پول واحد، تحقق این مهم ممکن است. امروزه با طرحهای یک جانبه گرایانه و تحمیلی آمریکا اقبال به این طرحها و پیشنهادها فراوان است و جمهوری اسلامی ایران باید در این زمینه پیشگام باشد. در این مسیر نقش مراکز علمی و پژوهشی برای تأمین پشتوانه های کارشناسانه کلیدی است.
6- برای اجرایی و عملیاتی شدن آنچه در حوزه بین الملل انقلاب اسلامی در گام دوم بیان شد و دهها عنوان دیگر که در این مجال و زمان محدود فرصت بیان آنها فراهم نیست، میدان دادن به دانش پژوهان و پژوهشگران جوان و با استعداد و خلاق و مبتکر در حوزه های گوناگون علوم انسانی به ویژه در عرصه های مطالعات بین المللی و منطقه ای و اتصال منطقی و راهبردی تولید دانش و اجرا ضروری است. همان گونه که تأکیدات حضرتعالی در حوزه صنعت به ویژه در حوزه های نظامی برای ارتباط وثیق با دانشگاه ها و علوم فنی و مهندسی و علوم پایه، آثار و برکات فراوان برای رشد کمی و کیفی تولیدات و خودکفایی داشته است با عنایت به تأکیدات صورت گرفته در حوزه تحول علوم انسانی، تولید علوم کاربردی و علم نافع، در کنار نظریه پردازی، امید است دستگاه های اجرایی خود را مستغنی از مراجعه به دانشگاه ها در این ساحت ها نبینند.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای در غرب آسیا و تأثیر گذار در معادلات بین المللی نیازمند تخصص گرایی در مطالعات منطقه ای و تربیت کارشناسان خبره و توانمند و تولید نظریات و الگوهای بومی است. متأسفانه حذف غیر کارشناسانه گرایش ها در رشته مطالعات منطقه ای به این نوع نگاه راهبردی آسیب می زند. استدعای حقیر به نمایندگی از همکاران در گروه های مطالعات منطقه ای دانشگاه ها و جامعه پژوهشگران و دانش پژوهان این حوزه آن است که به متولیان امر در این زمینه تذکر داده شود تا با مشورت اعضای هیأت علمی این رشته در این تصمیم بازنگری شود.
7- با عنایت به در پیش بودن روز جهانی قدس یادآور می شود صد سال پیش در چنین روزهایی اعلامیه بالفور صادر، توافق نامه سایس-پیکو برای محروم کردن ملت مظلوم فلسطین از سرزمین آبا و اجدادیش منعقد و طرح فروپاشی امپراطورثی عثمانی توسط فاتحان جنگ جهانی اول اجرا و عملیاتی شد و فاجعه قرن رخ داد و این همه ناشی از خواب و غفلت جهان اسلام بود. اما امروز معامله قرن نظام سلطه و طرح های تجزیه کشورها و شکل بخشیدن به دولت های ذره ای تحت سلطه صهیونیسم، در پرتو امواج بیداری اسلامی منبعث از انقلاب کبیر اسلامی با شکست مواجه شده و ان شاء الله باز هم با شکست روبرو خواهد شد.
تبیین این دستاورد عظیم و رهاورد گرانسنگ به منظور استمرار آن و پرچمداری این حرکت توسط نسل های جدید و جوانانی که موتور محرکه گام دوم انقلاب بوده و خواهند بود امری ضروری است. چرا که نظام سلطه با محوریت صهیونیسم با بهره گیری از رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی به صورت شبانه روزی هزاران شبهه و ابهام برای تحریف انقلاب و دستاوردهای آن و انحراف افکار عمومی تولید و توزیع می کنند و البته این مسئولیت بیش از هر جایگاهی بر دوش جامعه نخبگانی حوزه و دانشگاه و مستلزم همراهی و حمایت مراکز اجرایی است.
تلاش شد با ایجاز غیر مخل برخی نکات، محضر شریف و جمع حاضر تقدیم شود. در صورت صلاحدید تفصیل نکات، ملاحظات و پیشنهادها که بیش از موارد ذکر شده است، تقدیم خواهد شد.
