به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، شیوع ویروس کرونا در کشور علاوه بر تهدید مستقیمی که در شرایط فعلی به سلامت مردم وارد کرد به اعتقاد متخصصان و کارشناسان دارای آثار متاخر و ثانویه هم هست. از جمله تبعات شیوع این ویروس همه‌گیر جهانی می‌توان به مسایل اقتصادی و سپس موضوعات اجتماعی و فرهنگی متاثر از آن اشاره کرد که توجه به این بخش از ابعاد مساله جهانی کرونا از دید صاحب‌نظران دور نمانده است.
درباره آخرین فعالیت های انجام شده در این معاونت در زمینه مبارزه با ویروس کرونا در دانشگاه‌های کشور با غلامرضا غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس گفت‌وگو کرده‌ایم.
در حال حاضر که فعالیت حضوری دانشگاه ها تعطیل شده است و فقط بحث آموزش‌های الکترونیکی در دانشگاه ها جریان دارد، به نظر می‌رسد که با این شرایط بحث های فرهنگی و اجتماعی آنچنان قابل پیگیری نیست؟
غفاری: درباره بحث‌های فرهنگی و اجتماعی در دانشگاه‌ها تاکنون اقداماتی انجام شده است و این فعالیت ها در دانشگاه‌ها تعطیل نشده است. بخشی از تشکل ها فعالیت های خود را در فضای مجازی هم راه اندازی کرده‌اند و تاحدی فعالیت آنها در فضای مجازی انجام می‌شود، اما البته به طور کل باید گفت که فضای مجازی همراه خود مسائلی را هم دارد که از نظر قواعد و آیین نامه‌ها باید برای آن آماده باشیم.
اما درباره استمرار فعالیت‌های تشکل های دانشجویی در این روزهای کرونایی می‌توانم به جلسه اخیر مسوولان معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارتخانه با برخی تشکل‌های دانشجویی از واحدهای مختلف تشکل دانشجویی جامعه اسلامی اشاره کنم که نشستی را به صورت غیرحضوری برگزار کردیم. در این جلسه نظرات تشکل‌های دانشجویی از دانشگاه های مختلف مطرح شد و قرار شد که معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم موارد مطرح شده را پیگیری کند و مواردی که باید پاسخ می‌دادیم را پاسخ دادیم و قرار شد مواردی که باید پیگیری کنیم را پیگیری کنیم و بعد نتیجه را اعلام کنیم. جلسه حدود دو ساعت بود که با درخواست دانشجویان طولانی تر شد و درباره کارهایی که باید توسط تشکل‌ها پیگیری و انجام می‌شد هم صحبت شد. نشست خوبی بود و اگر دیگر تشکل‌ها هم علاقمند باشند می‌توانیم این نشست‌ها را با دیگر تشکل ها هم برگزار کنیم.
فرصت‌هایی که کرونا در کنار همه سختی‌هایش داشت
یکی از مزیت‌های اجبار به فعالیت های از راه دور در دوران شیوع ویروس کرونا این بود که مشخص شد که بسیاری از فعالیت های فیزیکی که تاکنون انجام می شدند بدون هیچ مشکلی می‌توانند به صورت مجازی ادامه پیدا کند، وضعیت بخش فرهنگی و اجتماعی در این باره چگونه است؟
غفاری: پیگیری و انجام برخی از امورات مربوط به موضوعات فرهنگی و اجتماعی از راه دور و به صورت مجازی امکان پذیر نیست، البته به طور کلی باید بگویم که شرایطی که به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور پیش آمده با همه سختی هایی که برای کشور ما داشت و هنوز دارد، به طور یقین فرصت هایی را هم در اختیار گذاشته است.
ویروس کرونا با همه سختی هایی که برای کشور داشته فرصت هایی را هم در اختیار گذاشته است. اکنون می‌دانیم و قبول داریم که بسیاری از کارهایی که در گذشته به صورت حضوری و با صرف هزینه انجام می شد، بدون مشکل به صورت مجازی انجام می‌شود و حتی بهره‌وری بیشتری دارد
اکنون با شرایط اجباری جدید قبول داریم که بسیاری از کارهایی که در گذشته به صورت حضوری انجام می شد و هزینه‌هایی را برای برگزاری حضوری در بر داشت، اکنون به صورت مجازی انجام می‌شود و در بسیاری از موارد حتی انجام مجازی و الکترونیکی این کارها، شاید بهره‌وری بیشتری نسبت به گذشته داشته باشد.
پرداختن به مقوله تبعات فرهنگی و اجتماعی شیوع کرونا پس از مقوله‌های آموزش و پژوهش در دوران کرونا
آیا در جلسه مشترک وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، بحث های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ها در دوران کرونا هم مطرح شد؟
غفاری: در این جلسه با توجه به شرایط روز، بیشتر روی موضوعات آموزشی و چگونگی ادامه و استمرار فعالیت‌های آموزشی و کارهای پژوهشی که در موضوع ویروس کرونا انجام شده است بحث شد. یعنی به طور کلی بیشتر بحث روی ۲ موضوع آموزش و پژوهش در دوران کرونا بود. همچنین موضوع دیگری هم مطرح شد و قرار شد در نشست های بعدی روی آن بحث شود که مربوط به تبعات فرهنگی و اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا است.
اقدامات وزارت علوم درباره تبعات فرهنگی و اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا
وزارت علوم درباره تبعات فرهنگی و اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا چه قداماتی انجام داده است؟
غفاری: درباره تبعات فرهنگی و اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تاکنون پویش هایی را در این‌باره داشته است که از این جمله می‌توان به پویش زندگی دست یاریگر توست و پویش همه دانشگاهیان همه مردم برای مقابله با کرونا اشاره کرد. پویش اول با همکاری معاونت فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایجاد شد و در پویش دوم جامعه دانشگاهی از جمله استادان، دانشجویان و کارکنان دانشگاه‌ها مخاطب قرار داده شدند که در راستای مسوولیت اجتماعی و تعهد به اقدام جمعی مبنی بر تقویت سلامت عمومی و ممانعت از شکل‌گیری زنجیره‌های انتقال ویروس کرونا از طریق ترویج سازوکارهای ماندن در خانه، خود مراقبتی و رعایت اصول بهداشتی به پویش همه دانشگاهیان، همه مردم بپیوندند و با استفاده از ظرفیت فضای مجازی حداقل ۱۰ نفر از هموطنان خود را در این باره آگاه کنند. همچنین اخیرا چالش دیگری با عنوان چالش کرونا به عنوان یکی از چالش‌های سامانه کندو راه‌اندازی شده که این سامانه بستری مجازی برای حل مسائل و شناخت راهکارها با استفاده از ایده جمع سپاری و هوش جمعی است و جامعه هدف آن هم همه مردم به ویژه نخبگان هستند. در این چالش، مردم می‌توانند با ثبت نوآوری و ایده نیازمندی‌های موردنظر برای مقابله با ویروس کرونا را مطرح و با کمک ایده جمع سپاری و هوش جمعی برای آنها راهکار پیدا کنند.
پویش‌های زندگی دست یاریگر توست و همه دانشگاهیان همه مردم برای مقابله با کرونا در راستای مسوولیت اجتماعی و تعهد به اقدام جمعی مبنی بر تقویت سلامت عمومی و ممانعت از شکل‌گیری زنجیره‌های انتقال ویروس کرونا در جامعه دانشگاهی ایجاد شده است.
همچنین در دوران شیوع ویروس کرونا، تشکل های دانشجویی فعالیت های داوطلبانه بسیار خوبی را داشته اند و به ویژه در دانشگاه‌هایی که بیشتر با ویروس کرونا درگیر بودند از جمله استان‌های گیلان و قم فعالیت‌های بسیار خوبی توسط دانشجویان در مقابله با ویروس کرونا انجام شده است. البته در حالی که در عمل برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی مرتبط با شیوع ویروس کرونا از ۲۰ اسفند در دانشگاه‌ها آغاز شد و سپس با تعطیلی دانشگاه ها مواجه شدیم اما می‌توانیم بگوییم که خوشبختانه کارهای فرهنگی و اجتماعی خوبی در دانشگاه‌ها به همت تشکل‌های دانشجویی انجام شده است.
علاوه بر این، در ادامه اقدامات فرهنگی و اجتماعی در دانشگاه‌ها در زمان شیوع ویروس کرونا، در حال حاضر از دانشگاه ها خواسته شده که با اتکا به دفاتر مشاوره ای که تاکنون در دانشگاه ها برای دانشجویان فعال بودند، فعالیت‌های مشاوره را ادامه دهند و حتی توسعه دهند. توصیه شده که دفاتر مشاوره دانشگاه ها به خانواده های دانشجویان، کارمندان و حتی افراد دیگر که برای دریافت مشاوره رجوع می کنند و نیاز به دریافت مشاوره دارند خدمت دهند و دانشگاه ها هم در این باره اعلام آمادگی کرده‌اند.
همچنین به دانشگاه‌ها گفته شده که تمهیداتی را بیاندیشند که متقاضیان دریافت خدمت مشاوره، بتوانند به صورت مجازی هم سوالات خود را با دفاتر مشاوره دانشگاه ها مطرح کنند، زیرا در حال حاضر هم رفت و آمدها در شهرها مانند سابق نیست که افراد نیازمند مشاوره بتوانند به صورت مستقیم برای دریافت مشاوره حاضر شوند.
با وجود اینکه در عمل برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی مرتبط با شیوع ویروس کرونا از ۲۰ اسفند در دانشگاه‌ها آغاز شد و سپس با تعطیلی دانشگاه ها مواجه شدیم اما کارهای فرهنگی و اجتماعی خوبی در دانشگاه‌ها به همت تشکل‌های دانشجویی انجام شد.
از سوی دیگر برای پیامدهای اجتماعی فرهنگی و اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا در جامعه که اتفاقا مسائل فراگیری هم هست اقداماتی انجام شده است.درباره این بخش معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجموعه‌ای را تحت عنوان شبکه جامعه و دانشگاه داشته است که این شبکه را فعال کرده است و به فعالان این شبکه‌ها در دانشگاه‌ها هم گفته شده که به مباحث پیامدهای اجتماعی فرهنگی و اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا در جامعه ورود کنند. خوشه هایی فکری که پیش از این در دانشگاه‌های بزرگ فعال بودند در این باره بررسی و بحث کرده‌اند و در حال حاضر به جمع‌بندی هم رسیده‌اند و گزارش بررسی‌های خود را به دولت هم ارایه داده‌اند. این خوشه‌ها جدا از بحث های فنی و تخصصی مرتبط با ویروس کرونا، در حوزه اقتصادی و در حوزه اجتماعی گزارش هایی را از پیامدهای شیوع ویروس کرونا در جامعه ارایه کرده‌اند. در بحث های فنی و تخصصی مرتبط با ویروس کرونا هم پژوهشکده ژنتیک وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بسیار فعال است و کارهای بسیار خوبی را انجام داده اند. همچنین پارک‌های علم و فناوری هم کارهای بسیار خوبی را انجام داده اند. علاوه بر این، در رشته ها و دانشگاه‌هایی که آزمایشگاه دارند و می‌توانند مواد و تجهیزات برای مقابله با ویروس کرونا بسازند شاهد همکاری خوبی هستیم.
برگزاری جشنواره قرآن و عترت به صورت مجازی
در حال حاضر نزدیک به ایام ماه مبارک رمضان هستیم و به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور دانشگاه‌ها تعطیل هستند. هر سال در چنین ایامی دانشگاه‌ها برنامه‌هایی را برای ماه مبارک رمضان داشتند، آیا امسال برنامه‌ای خواهد بود؟
غفاری: همچنین اولین جلسه شورای سیاست گذاری فعالیت های قرآنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۹۹ هم در آستانه ماه مبارک رمضان برگزار شد. در این جلسه با توجه به شرایط به‌وجود آمده به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور که منجر به تعطیلی دانشگاه‌ها شده است، پیشنهادهایی درباره برگزاری جشنواره قرآن و عترت دانشجویی به صورت مجازی ارائه شد.
امسال که کلاس‌های درس حضوری در دانشگاه‌ها تعطیل شده، فرصت بیشتری برای دانشجویان در ایام ماه مبارک رمضان ایجاد شده و دانشجویان فراغت بیشتری برای توجه به مباحث قرآنی و بهره‌مندی از قرآن در اختیار دارند.
البته امسال که کلاس‌های درس حضوری در دانشگاه‌ها تعطیل شده است فرصت بیشتری هم برای دانشجویان برای نزدیکی بیشتر به قرآن در ایام ماه مبارک رمضان ایجاد شده است، این روزها دانشجویان فراغت بیشتری دارند و ذهن آماده‌تر و معطوف‌تری برای مباحث قرآنی دارند و در نتیجه می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و بهره بیشتری از قرآن کریم ببرند. در نهایت هدف همه فعالیت‌های دینی و قرآنی در دانشگاه‌ها این است که آموزه‌های قرآنی تبدیل به فرهنگ قرآنی و آثار عملی در زندگی جامعه دانشگاهی شود.
