به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از مهر، پس از فارغ شدن از ماه محرم و صفر و عزاداری برای حضرت «سید الشهدا (ع)»، اربعین حسینی، رحلت «پیامبر اکرم (ص)»، شهادت «امام حسن مجتبی» و «امام رضا (ع)» مؤمنان با کوله باری ارزشمند از مواعظ قرآن و اهل بیت (ع) وارد ماه شادی یعنی «ربیع الاول» می‌شوند. برای اکثر مسلمانان این حدیث معروف پیامبر (ص) آشناست که فرموده اند: هرکس در آستانه ماه «ربیع الاول» خبر خوش اتمام ماه صفر بدهد او را به بهشت بشارت می‌دهند.
یکی از دلایلی که ماه ربیع الاول در بین شیعیان به ماه شادی و سرور معروف است اینکه میلاد پیامبر اکرم (ص)، امام صادق (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج) در این ماه واقع شده‌اند.
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در کتاب المراقبات درباره ماه ربیع الاول می‌نویسد: «این ماه همان‌گونه که از اسم آن پیداست بهار ماه‌ها است، به‌جهت اینکه آثار رحمت خداوند در آن هویداست. در این ماه، ذخایر برکات خداوند و نورهای زیبایی او بر زمین فرود آمده است. زیرا میلاد رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در این ماه است و می‌توان ادعا کرد از اول آفرینش زمین، رحمتی مانند آن بر زمین فرود نیامده است زیرا برتری این رحمت بر سایر رحمت‌های الهی مانند برتری رسول خدا بر سایر مخلوقات است.»
رهبر معظم انقلاب هم در سال ۱۳۹۱ در دیدار مسئولان نظام و میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی درباره ماه ربیع الاول فرمودند: بعضی از اهل معرفت و اهل سلوک معنوی معتقدند که ماه ربیع‌الاول، به معنای حقیقی کلمه، ربیع حیات است، ربیع زندگی است؛ زیرا در این ماه، وجود مقدس پیامبر گرامی و همچنین فرزند بزرگوارش حضرت ابی‌عبداللّه جعفربن‌محمدالصّادق ولادت یافته‌اند و ولادت پیغمبر سرآغاز همه‌ی برکاتی است که خدای متعال برای بشریت مقدر فرموده است. ما که اسلام را وسیله‌ی سعادت بشر و راه نجات انسان میدانیم، این موهبت الهی مترتب بر وجود مبارک پیغمبر است که در این ماه اتفاق افتاد. حقیقتاً باید این میلاد عظیم را مبدأ همه‌ی برکاتی دانست که خدای متعال جامعه‌ی بشری را، امت اسلامی را، پیروان حقیقت را به آن سرافراز کرده است.
یکی از مناسبت‌های تاریخی اسلام در اولین روز از ماه ربیع الاول که موجب جشن و سرور است هجرت «پیامبر اکرم (ص)» از مکه به مدینه بود چون سبب توسعه دین اسلام شد. در بیست و سه سال بعثت «پیامبر اکرم (ص)» ایشان از ابتدای رسالت در مکه بودند، در این شهر مبعوث شدند و دعوت الهی خود را آغاز کردند، اما بنا بر امر الهی رسالت حضرت پس از ده سال در شهر مکه به شهر مدینه هجرت کردند. شهر مدینه در ابتدا یثرب نام داشت اما بعدها با ورود پیامبر اکرم (ص) «مدینه النبی» نامیده شد و در گذر زمان مدینه نام گرفت. با هجرت پیامبر (ص) از مکّه به مدینه، فصل نویی از تاریخ اسلام آغاز شد. قبل از هجرت پیامبر (ص)، مسلمانان فاقد قدرت اجتماعی و سیاسی بودند، امّا پس از هجرت ایشان، بلافاصله دولت اسلامی تشکیل شد و با سرعت فراوانی در تمام بخش‌ها پیش رفت کرد به بیان دیگر این هجرت موجب شد که اسلام از خطر نابودی در محیط خفقان آور مکّه نجات یابد.
اعمال اولین روز ماه ربیع الاول:
در کتب «زاد المعاد»، «مفاتیح الجنان» و «اقبال الاعمال» اعمال مشترکی برای روز اول ماه ربیع الاول ذکر شده است که در ادامه می‌آید:
* توصیه به غسل کردن و آراسته کردن خود به مناسبت حلول ماه ربیع الاول
*خواندن دعای روز اول ماه ربیع الاول که در کتاب «المختصر من المنتخب» آمده عملی با فضیلت محسوب می‌شود.
*روزه گرفتن به شکرانه سلامتی پیامبر اعظم و امیرمومنان از گزند کفار و مشرکان در اول ربیع الاول.
