به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی بر اساس شیوه‌ها، شاخص‌ها و معیارهای مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند و هر سازمانی بر اساس روش‌شناسی و شاخص‌های خود فهرستی از دانشگاههای برتر در سطح ملی، منطقه‌ای یا بین‌المللی ارائه می‌کند. به همین دلیل بررسی این ملاک‌ها و معیارها برای قضاوت در خصوص اثربخشی سیاست‌گذاری‌ها، استانداردها و قوانین در دانشگاه‌ها اهمیت زیادی دارد.
نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی ملی فقط مختص یک کشور هستند و صرفا به مقایسه و ارزیابی دانشگاههای همان کشور می‌پردازند. شاخص‌ها و معیارهای این رتبه‌بندی‌های دانشگاهی در جهت برآوردن اهداف آموزش عالی آن کشور تعیین می‌شوند، ولی مطالعه رتبه‌بندی دانشگاههای سایر کشورها نیز می‌تواند به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در بهبود نظام‌های رتبه‌بندی داخلی کمک کند.
با توجه به این موضوع، پژوهشگران علم اطلاعات و دانش‌شناسی، وضعیت معیارها و شاخص‌های رتبه‌بندی‌های ملی دانشگاههای ۲۷ کشور جهان را بررسی کردند. در این مطالعه کشورهای آمریکا، سوئد، آلمان، اسپانیا، چین، شیلی، ژاپن، کلمبیا، لهستان، برزیل، هنگ‌کنگ، فرانسه، رومانی، انگلستان، مجارستان، روسیه، کانادا، هند، کره‌جنوبی، ترکیه، ایرلند، استرالیا، مالزی، مکزیک، اسلواکی، چک و ایتالیا، ارزیابی شدند.
در این مطالعه با بررسی شاخص‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، ۱۷ معیار و یک هزار و ۷۷۴ شاخص استخراج شد.
بررسی‌ها نشان داد که معیار «آموزش» با حضور در ۷۱ رتبه‌بندی، «دانشجویان» با حضور در ۶۲ رتبه‌بندی، «عوامل مالی» و «فارغ‌التحصیلان» با حضور در ۶۰ رتبه‌بندی، «پژوهش» با حضور در ۵۰ رتبه‌بندی و «اعضای هیئت‌علمی» با حضور در ۴۵ رتبه‌بندی، جایگاه‌های اول تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.
در معیار «آموزش»، مقوله‌های کیفیت آموزش (بیشترین تکرار)، برنامه تحصیلی، ارائه و عرضه دوره‌های تحصیلات تکمیلی، بازار کار و جهت‌گیری حرفه‌ای دانشجویان، تاثیر آموزش دانشجویان و دستاوردهای حاصل تز آن، محیط یادگیری، اصلاحات آموزشی و آموزش از راه دور و آنلاین، وضعیت آموزشی و یادگیری مادام‌العمر وجود داشت که در این میان «کیفیت آموزش» با حضور در ۴۵ رتبه‌بندی در صدر قرار داشت.
در بین شاخص‌هایی که در رتبه‌بندی دانشگاههای کشورها بررسی شده بود؛ شاخص‌های «نرخ دانشجویان بین‌المللی»، «کیفیت پردیس دانشگاهی جهت زندگی دانشجویان»، «نمرات کسب‌شده داوطلبان پذیرفته شده در دانشگاه در آزمون ورودی دانشگاه»، «یارانه‌ها، کمک‌هزینه‌ها، گرنت‌ها و بورس‌های تحصیلی اعطاشده به دانشجویان»، «نسبت اعضای هیئت‌علمی به دانشجو»، «تعداد مقالات دانشگاه»، «مبادله دانشجو» و «نرخ اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاه» و ... بیشترین شاخص‌های مطرح‌شده بودند.
در بررسی‌های این پژوهش مشخص شد که توجه به مسائلی نظیر آموزش و رفاه دانشجویان، وضعیت اقتصادی فارغ‌التحصیلان دانشگاه و تعامل دانشگاه با جامعه از جمله مواردی هستند که در رتبه‌بندی‌های ملی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
در این مطالعه، فریده عصاره، عبدالحسین فرج‌لو، فرج‌اله رحیمی و پرستو پارسائی محمدی؛ پژوهشگران گروه علوم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «مطالعه معیارها و شاخص‌های موجود در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی ملی» در دوفصل‌نامه علمی پژوهش‌نامه علم‌سنجی دانشگاه شاهد، منتشر شده است.
