به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ قارچ شیتاکه یک قارچ خوراکی است که بومی شرق آسیا است. این قارچ معمولاً در ژاپن و چین به شکل تجاری و گسترده تولید می شود. البته امکان کشت آن در سراسر دنیا نیز وجود دارد. قارچ شیتاکه از نظر خواص منحصر به فرد است و به دلیل طعم غنی خود توانسته در رده محبوب ترین قارچ های خوراکی قرار بگیرد. و در انواع مختلف از دستورالعمل های غذایی در سراسر جهان استفاده شود.
در آسیا، هزاران سال است که از شیتاکه برای ارتقا و بهبود سلامت استفاده می شود. این قارچ دومین قارچ بزرگ کشت شده در جهان و محبوب ترین قارچ خوراکی است. در چین، edodes Lentinul و در ژاپن با نام شیتاکه شناخته می شود.
ارزش غذایی قارچ شیتاکه
شیتاکه در کل چربی کمی دارند. منبع خوبی از کربوهیدرات، پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری است. شیتاکه همچنین حاوی بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله مس، روی، سلنیوم، آهن، ویتامین B کمپلکس، ویتامین C و ویتامین D است.
پروتئین های موجود در شیتاکه از 18 نوع اسید آمینه مختلف، از جمله کلیه اسیدهای آمینه ضروری تشکیل شده است! این موارد در نسبت هایی یافت می شوند که منطبق بر نیازهای غذایی انسان هستند . این خصوصیت ویژه سبب شده تا شیتاکه به عنوان یک مکمل غذایی ایده آل باشد برای کسانی که رژیم غذایی بدون گوشت دارند.
خواص قارچ شیتاکه
تقویت ایمنی
لنتینان ماده ای منحصر به فرد است که از قارچ شیتاکه گرفته می شود. در تحقیقی هنگامی که لنتینان به عنوان مکمل غذایی روزانه به موش ها داده شد، شاهد افزایش گلبول های سفید خون بودند. این سلول ها برای مبارزه با عفونت ها ضروری هستند. علاوه بر این، مولکول های مرتبط با التهاب نیز کاهش یافت. این نقش بالقوه شیتاکه را در تقویت سیستم ایمنی نشان می دهد. مطالعات دیگر نیز شواهد پشتیبانی در مورد نقش این قارچ در تقویت سیستم ایمنی بدن را ارائه داده است.
ضد سرطان
اثرات ضد توموری قارچ شیتاکه در چندین نوع سرطان مشاهده شده است. برخی از مطالعات در زیر شرح داده شده است. گزارش های مثبتی نیز در مورد سرطان سینه گزارش شده است. در واقع قارچ شیتاکه با تقویت و تحریک سیستم ایمنی بدن باعث افزایش آزادسازی پروتئین های مورد نیاز برای مقابله با سلول های سرطانی می شود.
سرطان روده بزرگ
لنتینان یکی از مهمترین مولکول های فعال زیستی در شیتاکه است. اثرات این عصاره بر روی سلول های سرطانی روده بزرگ در موش هایی که از قبل با لنتینان تغذیه شده بودند مشاهده شد. این گروه در مقایسه با گروه کنترل کاهش قابل توجهی در اندازه تشکیل تومور مشاهده شد.
سرطان معده
تجزیه و تحلیل بیماران مبتلا به سرطان معده، نشان داد که بیمارانی که علاوه بر لنتینان درمان معمولی دریافت می کنند، میزان بقای آنها طولانی تر است. همچنین اشاره شد که نتایج در مقایسه با متاستاز غدد لنفاوی در بیماران مبتلا به متاستاز غدد لنفاوی (سرطان گسترش یافته به غدد لنفاوی) موثرتر است.
سرطان پانکراس
به بیست و پنج بیمار مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته شیتاکه تجویز شد و زمان بقا بر اساس پیگیری سه ساله مورد بررسی قرار گرفت. 20٪ بیماران (5 نفر از 25) در 3 سال زنده مانده بودند، گرچه میانگین آن 12.1 ماه بود. همچنین بین کیفیت زندگی و درمان شیتاکه رابطه معنی داری وجود داشت. شواهد در مورد کیفیت بهبود زندگی در بیماران تجویز شده از خواص شیتاکه است.
محافظت از کبد
فیبروژنز کبد یک فرآیند درهنگام آسیب مزمن کبدی است و می تواند پس از عفونت ویروسی هپاتیت رخ دهد. فیبروژنز بیش از حد کبد می تواند منجر به سیروز کبدی ناخواسته شود. یک مدل موش نشان دهنده آسیب کبدی نشان داد که قارچ شیتاکه قادر به کاهش روند تشکیل فیبریل بودند.
دیگر خواص قارچ شیتاکه
- القا استخوان ( قارچ شیتاکه دارای مواد معدنی فراوان از جمله کلسیم و مس است . بنابر این به تقویت مفاصل و استخوان ها کمک می کنند و خطر ابتلا به بیماری های استخوان و مفاصل همچون آرتریت و پوکی استخوان را کاهش می دهند.)
- تنظیم فشار خون بالا
- ضد دیابت
- ضد لوسمی
- ضد سرماخوردگی و آنفولانزا
- ضد ویروس اچ آی وی، ضد ویروس اچ پی وی
محبوبیت و خرید قارچ شیتاکه در ایران
تاثیر شگفت انگیز این قارچ در درمان انواع گونه های بیماری اچ پی وی باعث شده تا به عنوان یک راه حل درمانی قدرتمند و ایمن مورد استقبال قرار گیرد . قارچ شیتاکه سرشار از از بتا گلوکان است. بتاگلوکان ها ترکیباتی هستند که به عنوان ضد ویروس عمل می کنند. این یعنی این قارچ می تواند در برابر بیماری های ویروسی مثل هپاتیت، اچ آی وی، اچ پی وی ( زگیل تناسلی ) ، تبخال تناسلی کاملا موثر باشد.
مطالعات نشان داده است که عصاره شیتاکه می توانند از رشد ویروس آنفلوانزا (آنفولانزا) در مراحل اولیه عفونت نیز جلوگیری کنند. مکانیسم های احتمالی عملکرد شامل جلوگیری از ورود به سلول میزبان توسط ویروس است. ورود به سلول میزبان برای ویروس آنفولانزا ضروری است تا بتواند خود را تولید مثل کند و سپس به آلودگی دیگران ادامه دهد.
در آزمایشی که برای سرطان خون انجام شد، محققان شیتاکه را به آنزیمی (ترانس کریپتاز) مهم برای ویروس HIV-1 اضافه کردند زیرا ویروس از این طریق خود را قادر به تولید مثل می کند. شیتاکه در این آزمایش قادر بود از فعالیت آنزیم جلوگیری کرده و سرعت تولید مثل ویروس را متوقف کند. این عملکرد فوق العادست!
تاثیر شیتاکه روی زگیل تناسلی
زگیل تناسلی نشانه فیزیکی حضور ویروس اچ پی وی در بدن است. ویروس اچ پی وی از شایع ترین ویروس های مقاربتی است. امروزه هیچ درمان موثری برای HPV وجود ندارد، اما محققان و پژوهشگران مرکز علوم بهداشت تگزاس در هوستون یک راه برای از بین بردن ویروس اچ پی وی در قارچ شیتاکه پیدا کرده اند.
در این پژوهش، زنان مبتلا به اچ پی وی با این قارچ ژاپنی،به صورت خوراکی و یک بار در روز به مدت شش ماه تحت درمان قرار گرفتند. یافته ها نشان داد این قارچ می تواند بدون عوارض این بیماری خطرناک را ریشه کن کند.
سمیت، ایمنی و عوارض جانبی
برخی گزارش ها در مورد حساسیت و آلرژی به قارچ شیتاکه وجود دارد. البته این حساسیت در اثر خوردن قارچ به صورت خام یا در حالت نیمه پخته ایجاد می شود. بنابر این اگر نسبت به این قارچ حساسیت داشتید حتما به شکل پخته میل نمایید.
مصرف شیتاکه برای عموم افراد کاملا ایمن گزارش شده و حتی باتوجه به طعم لذیذش میتوان آن را در آشپزی جایگزین قارچ دکمه ای نمود. به جهت احتیاط در دوران بارداری و شیردهی توصیه می شود با مشاوره پزشک میل شود.
شیوه مصرف قارچ شیتاکه
شیوه مصرف شیتاکه کاملا متنوع است. برخی با آن دمنوش درست می کنند و برخی با آن یک غذای شرقی طبخ می کنند. این قارچ ژاپنی دارای عطر و طعم متمایز “امامی” است. طعم امامی را به طعم گوشت خوشمزه یا طعم گوشتی تشبیه می کنند. خواص و طعم مشابه گوشت شیتاکه، آن را به یک جایگزین عالی گوشت تبدیل کرده است.
به صورت کلی تفاوتی نمی کند به چه شکل شیتاکه را میل کنید. به هیچ وجه نگران نباشید که با پختن، تفت دادن و یا مصرف با سایر غذاها اثر آن از بین می رود. به این فکر کنید که قارچی را مصرف می کنید که کل بدن شما را در مقابل بیماری ها ایمن می کند. هنگام خرید این قارچ دقت داشته باشید که بدون ساقه باشد. ساقه های شیتاکه دور ریز آشپزی هستند. آنها را هنگام پختن بردارید زیرا معمولاً سفت باقی می مانند. در صورت پخت و پز با قارچ خشک، ابتدا آنها را در آب گرم ۶۰ – ۳۰ دقیقه خیس کنید.
