به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» فاطمه بریمانی ورندی*// زبان بدن یاbody language در چند دهه اخیر یکی از مهمترین پارامتر های تحلیل رفتار سیاستمداران جهان بوده است. آنچه در این میان حائز اهمیت است، تاثیر زبان و واکنش ناخوداگاه عوام _حتی در صورت عدم اگاهی از قواعد آن_ در برخورد با سیاستمداران است.
سطحی‌ترین مصداق اهمیت زبان بدن مرتبط با حالات اعضای بدن و طریقه استفاده از آنان حین سخنرانی، مذاکره، نشست‌های خبری و یا دیدارهای مردمی مشخص می‌شود. بسیاری از حرفهای ناگفته سیاستمداران را می‌توان با تغییرات حرکتی بدن آنها به ویژه دستان و پاهای آنان فهمید؛ از مهمترین تاثیری که رفتار شخص بر روند گفتگو می‌گذارد، حس القا کننده از جانب اعضای بدن اوست.
با توجه به مباحث مطرح شده، آنچه در ادامه مورد توجه است، حرفهای ناگفته عیسی کلانتری وزیر محیط زیست در رابطه با حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در روز اخیر است.
بعضی مواقع برای شنیدن حرفها نیازی نیست گوش‌هایمان را به زحمت بیندازیم و یا حتی برای ویدیو های اینستاگرامی انگشت شصتمان را حرکت داده و بر ویدیو ضربه‌ای زنیم تا صدایش باز شود و بعد محتوا را دریابیم. گاه تنها نگاه کافی‌ست؛ تنها تمرکز بر رفتارهای طرفین حین صحبت بهتر از کلام، محتوا را با جزئیات منتقل میکند.
چندی قبل ویدیو حاوی سخنان یکی از خبرنگاران داغداران از حادثه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران با عیسی کلانتری وزیر محیط زیست دولت وقت منتشر شد، ظاهرا در این ویدیو و گفتگوی هرچند یک‌طرفه عیسی کلانتری تنها شنونده سخنان فرد مقابل بود اما در واقع سخنگوی اصلی این گفتگو عیسی کلانتری و زبان بدن ست. با توجه به اهمیت زبان بدن سیاستمدارن، در این گزارش بنا داریم حرفهای ناگفته کلانتری در برخورد با خبرنگار داغ‌دیده را بازگو کنیم.
برخلاف تصور رایج، بخش قابل توجهی از ارتباطات اجتماعی ما نه از طریق کلام، بلکه به صورت غیر کلامی و از طریق زبان بدن ما است. این مسأله اهمیت زبان بدن را نشان می‌دهد. در نتیجه، ما می‌توانیم برای تحصیل موفقیت بیشتر در روابط خود و یا القای احساسات لازم حین برقراری ارتباط، از زبان بدن و مهارت‌های رفتاری‌مان استفاده کنیم. شاید بسیاری از عادت‌ها و رفتارهای به ظاهر ساده‌ی ما پیام‌های مهمی را در مورد ما بطور غیرارادی به دیگران انتقال می‌دهند. آنچه که موجب اهمیت بیشتر زبان بدن سیاستمداران در برخورد با عوام می‌شود، نظارت همگانی مردم و یا اصحاب رسانه بر بیان، عملکرد و یا حتی طرز برخورد آنان است؛ در ادامه به تعدادی از این عادت‌ها و معنای آنها در روانشناسی زبان بدن اشاره می‌کنیم.
از چشم‌ها شروع می‌کنیم، طرز نگاه کردن و یا حتی حرکت چشم‌ها حین گوش دادن به صحبت‌ها طرف مقابل حرف می‌زنند. نگاه مستقیم نسبت ثابت ولی در عین حال با گردن متمایل به شانه‌ها حاکی از تمرکز نیمه‌متمرکز بر شخص مقابل است؛ در این حالت، حواس فرد بطور تمام و کمال جمع گوینده نیست. به بیان دیگر صحبت‌های شخص مقابل از جذابیت یا تازگی خاصی برخوردار نیست اما علارغم عدم جذابیت سخنان او، شخص به دنبال القای این مفهوم است که با وجود تکراری بودن و یا غیراصولی بودن حرفهایش بازهم ادب را رعایت میکند و مانع از بیانش نمی‌شود.
دیگر عضو بدن که می‌توان به آن اشاره کرد حالت دستان است، حالت منفعل دستان شخص شنونده حین گفتگو نشان‌دهنده بی‌تفاوتی موضوع برای وی یا عدم توان وی برای حل آن است. یعنی شخص تنها به عنوان شنونده می‌تواند ایفای نقش کند و برای مسائل و مشکلات شخص مقابل راه‌حل و یا راهکاری ندارد.
در پایان هم به مهمترین و گویاترین عضو بدن می‌پردازیم. پاها؛ همواره در مذاکرات و یا گفتگوها طرز نشستن و طریقه قرارگرفتن پاها در کنار یکدیگر از مهمترین حالات رفتاری اعضای بدن بوده است.
نشستن بر روی صندلی و قرار گرفتن پاها با فاصله نسبتا غیر استاندارد و قرار دادن دستها به صورت منفعل بر روی آن نشان‌دهنده سلطه‌جویی شخص حین گوش‌دادن یه حرفهای شخص مقابل است. شخصی که در گفتگوها به این شکل می‌نشیند، در حقیقت برای خود قلمرو تعیین میکند و نشان می‌دهد که در این گفتگو هم به دنبال برتری‌خواهی و یا سلطه‌جویی ست. افرادی که خود را قدرتمند می‌دانند خواهان فضای بیشتری هستند.
به بیان دیگر طرز نشستن افراد قدرتمند رابطه مستقیمی با تفکر آنان و یا نگرششان نسبت به خودشان دارد.
آنچه در این میان گزارش حائز اهمیت بود، نقش مهم و کلیدی زبان بدن در گفتگو با دیگران و به‌ویژه در برخورد سیاستمداران است. لب کلام اینکه لازم نیست دائما برای تمامی حرفهایمان واژه بیابیم بلکه گاهی طرز برخوردمان تمام حرفها را بازگو میکند. به‌مثال لازم نبود ما منتظر بیانیه‌و یا نشست خبری از جانب عیسی کلانتری برای بیان احساسات و نظراتش در رابطه با حادثه جان‌باختن خبرنگاران باشیم؛ او تمام حرفهایش را در یک ویدیو یک دقیقه‌ای منتشر کرد.
*دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه تهران
