به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از فارس، یک رسانه انگلیسی پنجشنبه گزارش داده «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا گزینه‌های دیپلماتیک چندانی غیر از مجاب کردن ایران به اجرای کامل توافق هسته‌ای برجام ندارد.
خبرگزاری رویترز در این تحلیل به نقل از مقام‌های سابق و فعلی آمریکایی و اروپایی نوشته جو بایدن برنامه جایگزین چندانی به جای مجاب کردن ایران به ازسرگیری پایبندی به توافق هسته‌ای حاصل‌شده در سال ۲۰۱۵ در اختیار ندارد و تمامی گزینه‌های دیگر، سخت‌ترند.
خبرگزاری رویترز به وقفه ایجادشده در مذاکرات جاری در شهر وین برای مشخص کردن وضعیت اجرای توافق هسته‌ای برجام اشاره کرده و مدعی شده ایران تصریح کرده آمادگی از سرگیری این مذاکرات را قبل از روی کار آمدن آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ایران ندارد.
۶ دور مذاکره در وین
مذاکرات وین در برجام از فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ با هدف بازگرداندن آمریکا به توافق هسته‌ای برجام و مجاب کردن ایران به متوقف کردن اقداماتش در جهت کاستن از تعهدات برجامی خود آغاز شد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده با توجه به خروج آمریکا از برجام با نمایندگان این کشور گفت‌وگو نمی‌کند. آمریکایی‌ها از طریق سایر طرف‌های حاضر در مذاکرات، از مواضع ایران مطلع می‌شوند.
ششمین دور این مذاکرات، از روز ۲۲ خردادماه آغاز شد و تا روز یکشنبه ۳۰ خردادماه ادامه داشت. «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات وین در آن زمان گفت ملاک ایران رسیدن به یک توافق خوب است. او درباره روند مذاکرات گفت: «به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقی‌مانده ساده نخواهد بود.»
اظهارات مقام آمریکایی
خبرگزاری رویترز در تحلیل روز پنجشنبه نوشته است: «تحلیلگران اتفاق نظر دارند گزینه‌های جایگزین چندانی برای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ وجود ندارد.»
یک مقام ارشد آمریکایی که به شرط عدم افشای نامش با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرد گفت: «فکر می‌کنم همه گزینه‌های دیگر برای ما بدترند. فکر می‌کنم این گزینه‌های برای ایران هم بدترند.»
این مقام آمریکایی گفت: «به همین دلیل است که ما از مدت‌ها پیش گفته‌ایم که بهترین گزیه بازگشت به پایبندی توافق هسته‌ای است. این تحلیل ما است.»
شکست فشار حداکثری
«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» علاوه بر بازگرداندن تحریم‌های متوقف‌شده ذیل این توافق و اعمال تحریم‌های جدید به سیاست‌هایی تحریک‌آمیز مانند ترور سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورد.
تئوری ترامپ این بود که این سیاست‌ها می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به مذاکره بر سر توافقی جدید به جای «برجام» وادار کند.
او روز ۲۰ ژانویه سال جاری میلادی در حالی از قدرت کنار رفت که در تحقق این هدف شکست خورده بود. ترامپ به دلیل نداشتن راهبرد در قبال ایران، تشدید بی‌مورد تنش‌ها با این کشور و جدا کردن مسیر آمریکا از متحدانش از سوی منتقدانش آماج انتقادات تند قرار گرفت.
دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» ضمن اعتراف به اینکه سیاست فشار حداکثری شکست خورده گفته قصد دارد ایالات متحده را به برجام بازگرداند.
طرح‌های «بیشتر در برابر بیشتر»/ «کمتر در برابر کمتر»
خبرگزاری رویترز نوشته یکی از گزینه‌های جایگزین برجام که مقام‌های سابق آمریکایی و اروپایی عنوان «بیشتر در برابر بیشتر» را برای آن به کار می‌برند بر این گزاره مبتنی است که ایران در ازای برخورداری از تخفیف‌های بیشتر تحریمی، محدودیت‌های بیشتر علیه برنامه هسته‌ای خودش را بپذیرد.
رسانه انگلیسی نوشته مذاکره بر سر چنین توافق گسترده‌ای‌تری دشوارتر از احیای برجام است، زیرا دست‌کم مفاد آن توافق، مشخص شده‌اند.
گزینه جایگزین دیگر، طرح «کمتر در برابر کمتر» نام دارد و اساس آن بر کاستن از محدودیت‌های ایران در برابر تخفیف‌های تحریمی کمتر برای این کشور استوار است.
رویترز نوشته این گزینه می‌تواند بدترین حالت را برای جو بایدن ایجاد کند و او در داخل آمریکا بابت دادن امتیازهای اقتصادی به ایران در برابر گرفتن امتیازهای کمتر از این کشور مورد انتقاد قرار خواهد گرفت.
اذعان به ناکارآمدی فشار
«جرارد آروئاد»، سفیر سابق فرانسه در آمریکا می‌گوید: «توافق ضعیف‌تر نسبت به سال ۲۰۱۵، احتمال ماندگاری سیاسی کمتری در آمریکا خواهد داشت.»
او در ادامه گفت: «من برای برجام، جایگزین دیگری غیر از "فشار حداکثری" نمی‌بینم اما این رژیم مقاومتش را در برابرش نشان داده و فکر نمی‌کنم تسلیم آن شود.»
ارزیابی سفیر سابق فرانسه در آمریکا به کرات از زبان مقام‌ها و گروه‌های مختلف شنیده شده است. به عنوان مثال، روز پنجشنبه «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم تصریح کرد که آمریکا تاثیر فشار حداکثری بر ایران را زیاد برآورد کرده بود.
این مقام ارشد مسکو در توییتر نوشت: «مسیر و جریان مذاکرات وین یک بار دیگر ثابت می‌کند که ایالات متحده تاثیر فشار حداکثری بر ایران را زیاد برآورد کرده بود».
نماینده مسکو در وین افزود: «فشارها ادامه دارد اما ایران عجله‌ای ندارد اگرچه می‌داند هرچه زودتر مذاکرات به پایان برسد تحریم‌ها زودتر برداشته می‌شوند. تحریم‌های تنها عاملی نیستند که مورد توجه قرار می‌گیرند».
مقام‌های دولت آمریکا هم خود به ناکارآمد بودن این سیاست اعتراف کرده‌اند. «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا و «رابرت مالی»، نماینده آمریکا در امور ایران بارها گفته‌اند که پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران بعد از خروج آمریکا از برجام نشان می‌دهد که سیاست «فشار حداکثری» در اهدافش برای مهار ایران شکست خورده است.
پیشنهاد دیپلمات حاضر در وین
یک دیپلمات حاضر در گفت‌وگوهای وین گفته اینکه بتوان تیم ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ایران را متقاعد کرد که آنها نمی‌توانند بر سر کاهش محدودیت‌های هسته‌ای و برخورداری از تخفیف‌های تحریمی بیشتر مذاکره کنند، حائز اهمیت اساسی است. او گفت در واقع بایستی گفت که طرحی به نام «کمتر در برابر بیشتر» وجود ندارد.
این مقام به شرط عدم افشای نام گفت: «آنها ممکن است تصور کنند زمان به نفع آنها است. اگر اینطور فکر می‌کنند در اشتباهند.»
«دنیس راس»، مشاور اسبق دولت آمریکا در امور غرب آسیا پیش‌بینی کرده تهران احتمالاً با توسعه برنامه هسته‌ای خود دولت آمریکا را کماکان تحت فشار قرار خواهد داد.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
