به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ این روزها بردهای الکترونیکی قسمت های جدا نشدنی از تمامی لوازم خانگی و ابزارهای مختلفی هستند که کیفیت زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهند. تا امروز بیشتر شاهد آن بودیم که قطعات الکترونیکی معمولاً در خارج از کشور تولید می شدند و دانش کافی برای طراحی مدار الکترونیکی در کشور ما وجود نداشت. اما چندی پیش اعضای هیئت علمی دانشگاه تبریز و برخی از دانشگاه های دیگر ایران پروژه مربوط به یک شرکت دانش بنیان را شروع کردند که می تواند ۷۰ درصد از بردهای الکترونیکی مورد نیاز برای تولید لوازم خانگی درون کشور را تامین نماید. این خبر قطعاً می تواند شروع یک حرکت بزرگ در راستای پیشرفت فناوری کشورمان باشد. متخصصین دیجی قطعه جزئیات این خبر را برای ما شرح خواهند داد.
شروع طراحی و مونتاژ برد الکترونیکی توسط دانشجویان ایرانی
مجموعه دانش بنیان واقع در دانشکده مهندسی برق و رایانه دانشگاه تبریز از اوایل دهه ۹۰ فعالیت خود در زمینه تولید بردهای الکترونیکی را شروع کرد و توانست تا سال ۹۶ با حمایت از افراد مستعد در رشته های الکترونیک و برق و برنامه ریزی صحیح؛ به عنوان بزرگترین تولید کننده بردهای الکترونیکی مورد استفاده در لوازم خانگی شناخته شود. چنین اقدامی در کشور ما که با تحریم های اقتصادی مختلف دست و پنجه نرم می کند، قطعا خبر خوبی است که باید بیشتر به آن توجه کرد.
اهمیت تولید و استفاده از بردهای الکترونیکی
امروزه تولید وسایل الکترونیکی و تجهیزات برقی گوناگون بدون در اختیار داشتن قطعات الکترونیکی، غیر ممکن است. طراحی مدار الکترونیکی به ما اجازه تولید مدارهای چاپی PCB را می دهند. با اینکه این حرکت در ایران در اوایل مسیر خود قرار دارد، اما امکان مونتاژ برد الکترونیک قطعاً می تواند قدم مهمی در پیشرفت تکنولوژی تولید لوازم الکتریکی به شمار رود.
برد الکترونیکی که با نام برد مدار چاپی نیز شناخته می شود، نمونه های پیشرفته و تکامل یافته از قطعات الکترونیکی متصل به یکدیگر هستند که امکان انجام فرایند‌های گوناگون را دارند. تولید قطعات الکترونیکی و طراحی مدار الکترونیکی و در داخل کشور باعث می شود تا هزینه تمام شده محصولات الکتریکی و الکترونیکی تا حد زیادی کاهش یابد. همچنین عدم امکان واردات این قطعات به داخل ایران به دلیل وجود تحریم ها، باعث شده تا اهمیت این اقدام هیئت علمی دانشگاه تبریز (که البته کم‌کم توجه دسته زیادی از افراد فعال در عرصه برق و الکترونیک را به خود جلب کرد) از اهمیت زیادی برخوردار باشد.
روش های مورد استفاده برای تولید برد الکترونیکی
بردهای الکترونیکی عبارتند از مجموعه قطعات الکترونیکی و مدارهایی که این قطعات را به یکدیگر متصل می کند. این بردها می توانند به صورت چند لایه، ۲ لایه و یک لایه مورد استفاده قرار بگیرد. متریال اصلی برای تولید این بردها فلکسیبل، تفلون، راجرز، فایبر و… هستند. بسته به نوع برد الکترونیکی ضخامت آنها می تواند بین ۰.۲ تا ۳.۲ متغیر باشد. مورد مهم دیگر در خصوص طراحی مدار الکترونیکی این است که محصول تولید شده حتماً باید مطابق با استانداردهای IPC و UL باشد. همچنین استفاده از نرم افزارهای مخصوص مانند Altium Designer و protel در بین افرادی که قصد تولید قطعات الکترونیکی و طراحی مدار الکترونیکی را دارند بسیار مرسوم است.
بررسی فرایند تولید برد الکترونیکی توسط دانشجویان ایرانی
روند تولید قطعات الکترونیکی یا مونتاژ برد الکترونیک نیازمند زیرساخت کافی و در اختیار داشتن نیروی متخصص و آموزش دیده است. هیچ کدام از این امکانات در سال‌های ۸۸ و ۸۹ برای هیئت علمی دانشکده تبریز وجود نداشت. اما در آن سال ها ایده های ابتدایی برای شروع کار شکل گرفت. این ایده در ابتدا بسیار دور از ذهن و بعید بود که متخصصان و دانشجویان ایرانی بتوانند در زمینه تولید قطعات الکترونیک یا طراحی مدار الکترونیکی فعالیت مناسبی از خود نشان دهند. اما این گروه با مداومت توانستند ابتدا اقدام به تولید بردهای ساده کنند و به مرور زمان تولید قطعات الکترونیکی پیچیده تر را در پیش بگیرند.
همچنین شرکت های مختلف دیگری در ایران فعالیت های خاصی مرتبط با علم الکترونیک را استارت زدند که توانستند باعث ارتقا ل روند تولید و مونتاژ برد الکترونیک شوند. خوشبختانه کیفیت این فعالیت ها به گونه ای بود که این روزها قطعات الکترونیکی تولید داخل ایران برای لوازم خانگی مختلف و سیستم های اتوماسیون قابل استفاده است. اما دسترسی به سطوح بالای استاندارد جهانی برای تولید این قطعات باید مد نظر تولیدکنندگان داخلی قرار گیرد. دسترسی به این چشم انداز با اختصاص دادن سرمایه کافی و حمایت دولتی می تواند برای متخصصان و افراد فعال در زمینه طراحی مدار الکترونیکی و تولید قطعات مختلف امکان پذیر شود.
تولید و مونتاژ برد الکترونیک تلویزیون
یکی از فعالیت محققان و دانشجویان ایرانی در زمینه تولید قطعات الکترونیکی، مونتاژ برد الکترونیکی تلویزیون بوده است. این نمونه از برد در سال ۹۶ به صورت ابتدایی تولید شد و بعد از آن در فاز‌های جدیدی آن را بهینه سازی کرده و امکاناتی نو به آن اضافه کردند. رفع عیب ها و پیشرفت های حاصل شده تا جایی پیش رفت که می توان این قطعات الکترونیکی را بر روی پنل های ال‌ای‌دی نصب نمود و به راحتی از آنها استفاده کرد. در فاز نخست این برنامه ابتدا ۶۰,۰۰۰ برد الکترونیکی مخصوص تلویزیون های ال‌ای دی تولید شد که خوشبختانه بعد از گذشت ۴ سال، شاهد سه برابر شدن میزان تولید این محصولات هستیم.
یکی از نکات مثبت در خصوص انواع بردها این است که از لحاظ کیفیت با نمونه های چینی مشابه موجود در بازار رقابت می کنند. در نهایت نیز بهتر است بدانید که سالانه حدود ۲۰۰ هزار از این قطعات الکترونیکی در داخل کشور مورد استفاده قرار می گیرند و همین قدمی مثبت و مفید در راستای خودکفایی می باشد.
تولید قطعات الکترونیکی برای لوازم خانگی
یکی دیگر از اقدامات مثبت دانشجویان ایرانی طراحی و مونتاژ برد الکترونیکی مورد استفاده در انواع لوازم خانگی است. قبل از اینکه بتوانیم این محصولات را در کشور خود تولید کنیم معمولاً آنها را باید از کشور چین وارد می کردیم. اما به لطف فارغ التحصیلان مهندسی برق و الکترونیک در کشور امروز توانایی تولید بردهای الکترونیکی هوشمندی که برای انواع سیستم کنترل کاربرد دارند را داریم. بررسی های میدانی انجام شده توسط متخصصین و مشاوران دیجی قطعه نشان دهنده این است که این بردها قابل استفاده در انواع اجاق گاز، هود آشپزخانه، کولر، پکیج، یخچال و فریزر هستند. البته نباید فراموش کرد که برای هر کدام از این وسایل باید برد خاصی طراحی و تولید شود.
سخن نهایی
صنعت طراحی مدار الکترونیکی و مونتاژ برد الکترونیکی پیشرفت چشمگیری در سال های اخیر داشته است. همچنین افراد فعال در این عرصه امیدوارند که بتوانند انواع قطعات الکترونیکی و بردهای مخصوص استفاده در صنایع مختلف که معمولا بیشتر آنها از خارج از کشور تامین می شوند را درون کشور تولید کنند. از سوی دیگر داشتن چشم انداز جهانی به ما این امکان را می دهد که با دید بازتری به سمت تولید این قطعات برویم و می توانیم همخوانی کیفیتی محصولات تولید شده در داخل کشور را با استانداردهای جهانی مطابقت دهیم. در پایان متخصصین و مشاوران دیجیتال امیدوارند که خبرهای خوبی از این دست در دنیای الکترونیک ایران بیشتر شنیده شود.
