به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ سخنگوی وزارت امور خارجه سه اقدام را شرط ایران در بازگشت ؛مریکا به برجام خواند: آمریکا باید مقصر بودن خود را بپذیرد؛ تحریم‌ها یکجا لغو شود؛ تضمین دهد که هیچ دولت دیگری اقدام ترامپ در خروج از برجام را تکرار نکند.
رئیس‌جمهور سابق آمریکا در ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت۱۳۹۷) فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمی‌گردد. دونالد ترامپ رسما در این تاریخ آمریکا را از برجام خارج کرد.
رئیس جمهور وقت ایران اما در واکنش به این اقدام با مزاحم خواندن آمریکا در اجرای برجام بر باقی ماندن ایران در این تعهد تاکید کرد. حسن روحانی در همان روز گفت: با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران فعلا از آن خارج نخواهد شد تا پیامدهای تصمیم آمریکا را ارزیابی کند.
نکته‌ی قابل توجه در این ماجرا این است که آمریکا با وجود حصول توافق چندجانبه رسمی زیر نظر سازمان بین الملل چگونه یک خروج بی‌دردسر را با یک امضا صورت داد.
پاسخ این ماجرا علاوه بر قوه مجریه به قوه مقننه دو کشور هم مربوط می‌شود. ماجرا برمی‌گردد به تاریخ ۲۱ مهرماه ۹۴ که طرح "اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام" در مجلس ایران با حواشی بسیار در مدت زمان کوتاه بیست دقیقه‌ای و بدون اجازه‌ی مطرح شدن پیشنهادات توسط علی لاریجانی ریاست وقت مجلس تصویب شد.
اما در طرف مقابل برجام هیچوقت به دستگاه تقنینی آمریکا راه نیافت و به یک قانون الزام آور تبدیل نشد. به همین واسطه هر دولت در آمریکا با تغییر رای میتوانست به راحتی با یک اراده از برجام خارج شود.
از این رو باید توجه داشت که شرایط فعلی تشابه زیادی با دوران حصول توافق برجام در دولت اوباما دارد. طبق نظرسنجی‌ها محبوبیت بایدن به کمترین حد خود رسیده و اکثریت جامعه آمریکا از اقدامات او ناامید شده‌اند. این آمار شرایط را برای بایدن برای انتخابات بعدی و حتی برای هم حزبانش در انتخابات ۲۰۲۲ بسیار سخت می‌کند و احتمال جمهوری‌خواه شدن مجلس آمریکا را قوی می‌کند.
فارغ از این شرایط با فرض پیروزی بایدن در انتخابات بعدی و هشت ساله شدن دولت او، همچنان در هر زمان هر دولتی، جمهوری‌خواه یا دموکرات می‌تواند پایبندی به هر توافقی را که حاصل شود را نقض کند. باید توجه داشت که قبل از خروج یکجانبه ترامپ از برجام، این اوبامای دموکرات بود که با وضع تحریم کاتسا برجام را در همان دولت نقض کرد.
با مرور این شرایط، اهمیت شرط سوم وزارت خارجه ایران برای آمریکا روشن می‌شود. راهی که میتوان برای اخذ تعهد از آمریکا پیش‌بینی کرد، به تصویب رسیدن پایبندی به تعهدات در کنگره‌ی آمریکا است. که این امر نیز بعید می‌رسد. در واقع سابقه‌ی بدعهدی آمریکا راه را برای حصول یک توافق دیگر بسیار سخت کرده است.
گزارش از محمد فخرا - تحلیلگر مسائل بین الملل
