به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» به نقل از خبرگزاری دانشجو، جنبش دانشجویی و فعالیت بی‌بدیل و پرچالش و مستمر آن در طی چند دهه اخیر در ایران همواره مورد بررسی و بحث‌های زیادی قرار داشته است. از اوایل دهه بیست در کشور و درگیری‌های مختلفی که در فضای سیاسی و اجتماعی آن زمان وجود داشت تا کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ و در نهایت ۱۶ آذرماه آن سال، جنبش دانشجویی فعالیت‌های زیادی را در دانشگاههای مختلف کشور انجام می‌داد.
با نزدیک شدن به ایام انقلاب اسلامی و پیروزی آن نیز باز هم جنبش دانشجویی از فعالین مؤثر در بخش‌های مختلف کشور بود و روحیه آزادانه و آرمان‌گرایانه خود را حفظ کرد. حتی با وجود جنگ تحمیلی در دهه شصت نیز دانشجویان از فضای خود دست نکشیده و وظیفه خود را در این بازه زمانی به خوبی انجام دادند. بعد از آن در دهه هفتاد و آغاز فصل برخی اصلاحات ساختاری در کشور و همچنین چالش‌های سیاسی موجود در آن زمان، جنبش دانشجویی به طبع فضای کشور، درگیر مسائل مختلف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی شد و در حوادث مختلف آن زمان از جمله در سال ۷۶ یا ۷۸ تأثیرگذاری ویژ‌ه‌ای داشت.
جنبش دانشجویی با ورود به دهه هشتاد و تغییر برخی فضا‌ها در کشور و همچنین تجمیع شدن تعدادی از دفاتر اتحادیه‌های دانشجویی در آن زمان، فعالیت آنان فصل جدیدی از خود را در مسائل مختلف داخلی و خارجی در این دهه آغاز کرد و حوادث متعددی را پشت سر گذاشت. در نهایت در دهه نود و با روی کار آمدم دولت جدید و آغاز فصل مذاکرات برجام و حوادث بعد از آن در قسمت‌های مختلف کشور، جنبش دانشجویی با حفظ روحیه مطالبه‌گرایانه و آرمان‌خواهانه خود به پیگیری بسیاری از مسائل پرداخت و در طی فعالیت‌های خود بروز و ظهور‌های زیادی داشت تا اینکه به گام دوم انقلاب اسلامی رسید.
راهی که جنبش دانشجویی طی این چندین دهه طی کرد، مورد بحث و بررسی‌های زیادی قرار دارد و به نوعی دوران مختلفی را این مجموعه‌های دانشجویی طی کرده تا به وضعیت فعلی رسیده است. پیرامون این راه طی شده و فعالیت‌های فعلی جنبش دانشجویی متناسب با مسائل و چالش‌های امروز جامعه و کشور، به گفتگو با فعالان فعلی و سابق تشکل‌های دانشجویی پرداختیم که قسمت اول آن، گفتگوی صریح و رودرو با علی بزرگخو، دبیر اتحادیه دفتر تحکیم وحدت است که در ادامه می خوانیم.
علی بزرگخو، دبیر اتحادیه دفتر تحکیم وحدت در ابتدای این گفتگو بیان کرد: اتحادیه دفتر تحکیم وحدت تجربه چندین دهه‌ای و همزمان با آغاز انقلاب اسلامی و بعد از آن انقلاب فرهنگی دارد و صحبت از تاریخ و روند فعالیت‌های آن یک مقدار سخت و گسترده است و حجم زیادی از اطلاعات درون آن نهفته است. تحکیم یک زمانی از فرمان معروف امام کار خود را مبنی بر تحکیم وحدت شروع کرد و با آغاز فعالیت خود، در کشور شروع به عضوگیری و در نهایت تأثیرگذاری بر اتفاقات مختلف کشور داشت. باید گفت که در طی سال‌های ۶۸ و ۷۸ و بعد از آن انشقاقات را درون این اتحادیه و جدا شدن افرادی از آن داشتیم و نوع کنشگری‌های متفاوتی را شاهد بودیم.
وی در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد: بعد از جدا شدن عده‌ای از اتحادیه دفتر تحکیم وحدت در طی سال‌های ۷۸ تا ۸۲ ما شاهد خالی شدن این صحنه از بچه‌های انقلابی بودیم و دفتر به دست جریانی افتاد که اتفاقات ناگواری را رقم زدند. اما از سال ۸۵ دوباره بچه‌های انقلابی وارد دفتر تحکیم شدند و طیف خاص دیگری که معروف به طیف علامه بودند، منحل شدند. از این به بعد بود که این اتحادیه وارد یه دوران صعودی شد و در طی سال ۸۸ و بعد از آن از آغاز دهه نود فعالیت‌های خود را گسترش داد و در نهایت طی سال ۹۴ به یک وحدت گفتمانی پیرامون مردم‌سالاری دینی رسید. این مسائل یک سیری را نشان می‌دهد که هر موقع اتحادیه، همه با هم تحکیم داشته‌اند، روند خوبی را طی کرده و هر موقع از اتحاد فاصله گرفتند، وضعیت نامناسبی را داشته است. ما میراث‌دار بچه‌هایی هستیم که برای کشور و اتحادیه دل سوزاندند و ما باید ادامه دهنده این راه باشیم.
امروزه اکثر توانایی جنبش دانشجویی در اختیار کنش‌های غیرمستقیم و راهکاری است
علی بزرگخو با توجه به روند فعلی فعالیت‌های تشکل‌های دانشجویی تأکید کرد: به نظر من نحوه کنش‌گیری جنبش دانشجویی عوض شده است و یک زمانی آنان مستقیماً در امور تأثیر و دخالت داشتند؛ اما امروزه اکثر توانایی جنبش دانشجویی در اختیار کنش‌های غیرمستقیم و راهکاری است؛ بنابراین شرایط فعلی جنبش دانشجویی را پاسخ طبیعی به اوضاع کشور می‌دانم و به معنای افول جنبش دانشجویی نیز نیست. از طرف دیگر نیز به خاطر افول شرایط سیاسی در دانشگاه‌ها و ظهور فضای مجازی، فعالیت‌ها و عضوگیری‌ها کمتر شده است. همین دوران کرونا به دانشجویان فعال یاد داد که چگونه از بستر مجازی استفاده مطلوب کنند و همچنین کمی آنان را از فضای دانشگاه خارج و به مردم نزدیک کرد و از فضای آکواریومی خارج شدند. برخی تغییرات در جایگاه‌های کشور و متحول شدن آنان نتیجه اقدامات جنبش دانشجویی است و این نشان دهنده این است که جنبش دانشجویی نقش جدی دارد. البته قبول دارم که شاید سطح ارتباط‌گیری جنبش دانشجویی با مخاطبان کمتر شده است، اما سطح تأثیرگذاری آن بر روی مخاطبین زیاد حفظ شده است.
دبیر اتحادیه دفتر تحکیم وحدت افزود: البته کرونا ضربه‌های زیادی را به فعالیت‌های دانشجویی زد و بچه‌ها از فضای واقعی دانشگاه‌ها فاصله گرفتند و حتی سطح ارتباط و عضوگیری نیز کم شده است و امیدواریم با حضوری شدن دانشگاه این مسائل برطرف شود و البته باید فعالیت‌ها نیز بیشتر حضوری شود. در اتحادیه‌های دانشجویی به مراتب انتقاد تندی مطرح است و بی‌موضعی وجود نداشته است و ممکن است بعضاً کم‌کاری بوده است. همچنین اینکه بگوییم جنبش دانشجویی پادوی احزاب است، بی‌انصافی است و تجربه چندین ساله آنان این مسئله را ثابت می‌کند. خود تشکل دانشجویی نیز عالم به کل نیست و قابلیت نقد دارد و هر تشکلی در نسبت با خود باید فضای گفتگو و نقد داشته باشد. رابطه دفتر تحکیم وحدت با ادوارش نیز خوب است و از ظرفیت حضور آنان استفاده می‌کند.
بزرگخو همچنین تأکید کرد: باید گفت که احزاب سیاسی در کشور علاقه‌مند به درگیر کردن تشکل‌های دانشجویی با خود هستند و این نکته همیشه وجود داشته است. بالاخره جنبش دانشجویی باید ریسک کند و اعلام موضع داشته باشد. رهبری نیز بار‌ها تأکید داشتند که در مسائل مختلفی، افکار عمومی را بی‌موضع نگذارید و به بیان صریح موضع خود بپردازید. اینکه جنبش دانشجویی در جایی و نسبت به مسئله‌ای سکوت کند و در مسئله دیگر واکنش داشته باشد، موجب دوگانگی در انظار عمومی خواهد شد. جنبش دانشجویی را به انتقاد می‌شناسند و باید یک جا‌هایی نیز تقدیر و تشکر از اقدامات خوب صورت گیرد.
لزوم تقویت جدی مبانی در تشکل‌های دانشجویی
او در ادامه این بخش از صحبت‌های خود بیان کرد: رهبری یک صحبتی دارند و در آن بیان می‌کنند که مطالبه‌گری و تحول‌خواهی از هویت‌های جنبش دانشجویی است، اما این مسئله به شرط تقویت مبانی است و اگر این ضعف در مبانی وجود نداشته باشد، مانند بسیاری از انقلابیون که تبدیل به آدم‌های دیگری شدند، این خطر برای دانشجویان نیز وجود دارد. محافظه‌کاری دو حالت دارد و یک وجه آن از همین اصل خود محافظه‌کاری در مسائل مختلف است یا ترس تضعیف نظام است که این‌ها باز هم به آن عدم داشتن مبانی قوی است. متأسفانه امروز فضای مجازی بیشتر گسترش یافته و این تقویت مبانی کمتر اتفاق میفتد.
ساختار‌های ما باید تبدیل به ساختار‌های مردم‌سالار شوند
علی بزرگخو با توجه به مشکلات امروز کشور و نقش جنبش دانشجویی در آن گفت: در بین اصلی‌ترین اولویت‌های امروز کشور، مسئله مردمی‌سازی ساختار‌ها و نهاد‌ها از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است. به این معنا که مردم در ساختار‌ها و عملیات‌ها مشارکت داشته و تأثیرگذار باشند. اولین زمینه تحقق این امر در خود ساختار است که ساختار‌های ما باید تبدیل به ساختار‌های مردم‌سالار شوند. نتیجه این امر ساختاری ما به نام سامانه سوت‌زنی برای مشارکت مردم در فساد‌ها است. همچنین در زمینه مردم نیز باید فرهنگ مشارکت در جامعه وجود داشته باشد و در این امر خلأ‌های جدی داریم و این مسئله مستلزم ظهور و بروز فعالیت جنبش دانشجویی است. عامل برتری جمهوری اسلامی همین همراهی مردم بوده است و از ابتدای انقلاب نیز تمامی ظرفیت‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ بنابراین در اصلاح ساختار‌های کشور باید برای همه مردم نقشی تعریف شود و متأسفانه راه زیادی در این مسیر برای رسیدن به نقطه مطلوب داریم. مادامی که فرهنگ عمومی جامعه به این نتیجه نرسد که باید برخی چیز‌ها را از خود شروع کند و مثلاً شفاف شوند، مسائل پیش نخواهد رفت؛ بنابراین تشکل‌های دانشجویی باید در مسئله ارتباط با مردم و فرهنگ مشارکت در بین آنان و همچنین گسترش ساختار‌های مطالبه‌گری فعالیت جدی انجام دهد.دبیر اتحادیه دفتر تحکیم وحدت در پایان صحبت‌های خود بیان کرد: ما در اتحادیه دفتر تحکیم وحدت مجموعه فعالیت‌هایی را انجام می‌دهیم که یکی از آنان مسئله تحول در ساختار‌های مختلف حکمرانی کشور است و در بخش‌های مختلف کشور حرف و پیشنهاد داریم. همچنین مسئله بعدی ما ایجاد یک فرهنگ عمومی مشارکت و مطالبه‌گری در جامعه است که قصد داریم این مسئله را گسترش دهیم. اتحادیه دفتر تحکیم وحدت مبتنی بر واقعیات جامعه، طرفدار مردم است و به دنبال یک بستر برای مشارکت مردم است.
