به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران» زندگی و شخصیت امام خمینی (ره) در جایگاه یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای معاصر در تاریخ ایران و جهان، نمود شایسته، تا کنون در ادبیات داستانی ما نداشته است. این در حالی است که امام (ره) نقشی پررنگ در رویدادهای مهم روزگار ما دارد. یکی از این وقایع، قیام مردمی ۱۵ خرداد است که برخی از شهرهای ایران در اعتراض به دستگیری ایشان به وسیله عوامل حکومت پهلوی است.
در این گزارش به معرفی ۸ کتاب درباره اندیشه، سلوک، راه و روش زندگی حضرت امام خمینی (ره) میپردازیم؛
۱. الف، لام، خمینی
کتاب «الف. لام. خمینی»، مفصلترین کار تحقیقی پیرامون زندگی حضرت امام خمینی به شمار میآید. این کتاب که حاصل قلم آقای هدایتالله بهبودی و چاپِ موسسه پژوهشهای سیاسی است، به نوعی تکمله کتاب دیگر این نویسنده یعنی «شرح اسم»، زندگینامه آیتالله سیدعلی خامنهای است. اهمیت این کتاب در جمعآوری و تدوین بخش مهم و قابل توجه اسناد و خاطرات مربوط به امام در حد فاصل میلاد تا پیروزی انقلاب اسلامی است که ارزش تاریخی و تحلیلی کار را به طرزی چشمگیر افزایش داده است. با این حال، نویسنده کوشیده است که افزون بر پژوهشهای دقیق تاریخی، اثری عمومی و مطلوب همه اقشار مخاطبین ارائه کند.
در این کتاب که چیزی قریب به ۱۲۰۰ صفحه را در بر میگیرد، از اغلب اسناد قابل استفاده، از اسناد ساواک تا پرونده امام در بایگانی حوزه هنری، اسناد مرتبط با امام در شهربانی و نیز نخست وزیری، به همراه مجموعه خاطرات امام در صحیفه، طی چهار سال کار مداوم پژوهشی استفاده شده است.
در بخشی از این کتاب آمده است:
«آیتالله خمینی در زمستان ۱۳۴۲، هنگامی که دوران اقدامت اجباری خود را در تهران میگذراند، خبرهای تلخی از آسیبهای سرما به افراد فقیر و بیپناه دریافت کرده بود. سرمای آن سال، گروهی از مردمِ ندار را کشته بود. او بارها در سخنرانیهایش از آسیبپذیر بودن مردم محروم در برابر سرما یاد کرده بود و پیشرفتهای مورد ادعای حکومت شاه را به باد انتقاد گرفته بود. آن سال، شصت هزار تومان برای مصطفی پسرش فرستاد تا «با وجوهی که اهالی محترم میدهند، تحت نظر معتمدین محل، هر طور صلاح است تقسیم شود؛ چه خاکه زغال و چه آذوقه و لباس.» آقای خمینی در آستانه هر زمستان با امکانات موجود میکوشید دستکم سوخت زمستانی فقیران/ذغال را تامین کند.»
۲. مهربانتر از نسیم
روایتهایی با عنوانهای «کوه مهربانی»، «عاشقان غریب»، «در نیمههای شب»، «زیر درخت سیب»، «بوی بهار» و جز اینها را شامل میشود که به قلم محمدرضا بایرامی، سوسن طاقدیس، احمد عربلو، محمد ناصری به نگارش درآمده است. این مجموعه برای مخاطب نوجوان منتشر شده و در اصل، بازنویسیای است از خاطرات آدمهای گوناگون که محور همگی شخصیتی به نام خمینی (ره) است. داستانی که عنوانش را به همه کتاب داده یعنی «مهربانتر از نسیم» ماجرای دانش آموزانی را تعریف میکند که با معلمشان برای دیدار امام به جماران میروند. آنها هنگام بازگشت، دوباره دلشان هوایی دیدن امام میشود... .
۳. روایت دلخواه پسری شبیه سمیر
این اثر از آن کتابهایی است که نویسنده در آن به جای شرح صرف تاریخ و رویداد، هنر و تخیلش را به نمایش گذاشته است. در این کتاب با یک رزمنده جوان ایرانی در زمان جنگ هشت ساله همراه میشویم که تقدیر او را به وادی السلام نجف در عراق روانه میکند. محمدرضا شرفی خبوشان در این رمان روایتهایی از ارواح این گورستان را پیش روی خواننده میگذارد تا از قِبل آن، صفحاتی از تاریخ دو کشور همسایه بیان شود. در این میان حضور امام خمینی (ره) نیز در این کتاب مشاهده میشود؛ جایی که یک راوی بعثی از روزگار تبعید امام در عراق میگوید و شرح خود را به ترکیه و قم هم میکشاند.
۴. سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما میآمد
مرحوم نادر ابراهیمی، نویسنده مشهور، این اثر سه جلدی را نوشته است که درباره زندگی سید روح ا... موسوی خمینی (ره)، مرد تاریخ ساز زمانه ماست.
در نخستین جلد که عنوانش «رجعت به ریشه ها» است، ابراهیمی در قالب داستانی بلند، روزگار کودکی امام (ره) را روایت میکند. او از رشد و پرورش روح ا... در کنار مادر و عمه میگوید و در این رهگذر به پدر و پدربزرگ ایشان نیز میپردازد. حضور امام در کلاس درس شهید مدرس، شجره نامه و نیاکان امام، آشنایی و ازدواج با دختر حاج آقا ثقفی، موضوعهای دیگری است که در این کتاب قلمی شده است.
اسم جلد دومْ «در میانه میدان» است و در آن، خاطراتی از زندانی شدن پدر روح ا... بازگو میشود. در این جلد، نویسنده از شهادت پدر نخستین رهبر جمهوری اسلامی نوشته است که پیش از تولد ایشان رخ میدهد. همچنین از افکار صاحبه خانم (عمه امام) و مبارزه روح ا... جوان و تحصیلات حوزوی شان یاد میکند.
از سرنوشت سومین جلد «سه دیدار...» بی خبریم و روشن نیست که چه اتفاقی برای آن افتاده که روی چاپ را به خود ندیده است.
۵. امام خمینی برای نسل سوم
محبوبیت و عظمت شخصیت تاریخی امام خمینی، رضوان الله علیه، در عصر حاضر از ایشان چهرهای محبوب در سراسر عالم ساخته است. فاصلة نسل جوان از درک معرفتی این شخصیت بزرگ نویسنده را بر آن داشته است تا به پژوهش دربارة ایشان بپردازد و پس از سالها تلاش در این زمینه بتواند اثری جاودانه در این موضوع ارائه کند.
نویسنده به خوبی توانسته است با بیان گوشههای از افکار و فعالیتهای سیاسی و اجتماعی امام خمینی(س)، از زمان استبداد رضاخان تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران و پس از آن، و حوادث مهم حیات مبارکشان شناختی مطلوب از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و فکری بهجامانده از ایشان برای نسل سوم ارائه دهد تا این نسل بتواند به مثابة یک الگو پیرامون شخصیت آن حضرت معرفت پیدا کنند. بیان و توصیف آثار علمی ایشان از دیگر ویژگیهای این کتاب است.
۶. عصر امام خمینی
تحولات مهم جامعة بشری پس از عهد رنسانس و رشد سریع تفکرات الحادی و گرایش برخی کشورهای جهان به نظام فکریـسیاسی مارکسیستی بسیاری از صاحبنظران را به این باور رساند که انزوا و اضمحلال کامل سرنوشت حتمی ادیان الهی است.
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران پیامهای الهی و معنوی امام خمینی(س) در سراسر جهان طنین افکند. ایشان با تأسی به آموزههای اسلام ناب بسیاری از مناسبات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان معاصر را عمیقاً متحول ساخت، نظامهای مادی و الحادی را به چالش کشاند، الگوی تازهای به جهانیان معرفی کرد و عصر جدیدی را آغاز نمود؛ عصری که ولی امر مسلمین جهان آن را «عصر امام خمینی(س)» نامید.
این کتاب درباره «حال» سخن میگوید که این انقلاب بزرگ تاریخی چگونه توانست «حال» را تسخیر کند و مسلماً برای این مهم باید قبلاً ماهیت و چیستی این انقلاب و رهبر آن نیز روشن شده باشد که در این کتاب مفصلاً به آن پرداخته شده است.
۷. دایره المعارف مصور تاریخ زندگی امام خمینی (ره)
مهمترین خبر جهان در پاییز ۱۳۵۷ ظهور آیت الله خمینی بود. همان روزها بود که خبرنگاران از گوشه کنار جهان به پاریس سرازیر شده بودند تا از روزهای آیت الله خمینی رهبر ۷۶ ساله ی قیام ایران گزارش تهیه کنند. رسانه ها و خبرنگاران در فرانسه مسحور آیت الله خمینی بودند. سیاستمداران نیز تفاوت چندانی با خبرنگاران نداشتند. نگاهی به اسناد منتشر شده ی آرشیو ملی بریتانیا و خاطرات مقامات ارشد کشورهای آمریکا، انگلستان و فرانسه نشان می دهد آن ها از تاثیرگذاری بر آن چه در ایران اتفاق افتاد ناتوان بودند. کنفرانس سران چهار کشور غربی در گوادلوپ در آستانه انقلاب ایران نیز کاملا سردرگم بود. نیمه ی مهر ۱۳۵۷ آیت الله در پاریس بود و چهار ماه بعد نیمه ی بهمن ۱۳۵۷ در تهران حکم نخست وزیر دولت موقت انقلاب را صادر کرد. پیروزی انقلاب ایران شکستی عجیب و تلخ برای سرویس های اطلاعاتی غرب محسوب می شد. بسیاری از اندیشمندان و محققان را نیز شگفت زده کرد و بسیاری از آن ها یکی از مهمترین ارکان شناخت انقلاب ایران را در شناخت رهبر انقلاب ایران می دانستند.
این کتاب روایتی از فراز و فرود ۸۷ سال زندگی سید روح الله موسوی خمینی است. روایت هایی از تلخ و شیرین خمین در روزگار کودکی تا روزهای حوزه ی علمیه قم. روایت روزهای قیام، بازداشت و تبعید. روایت روزگار طولانی زندگی سخت در نجف و پس از آن پیروزی انقلاب و در نهایت آخرین روزها و آخرین حرف های آیت الله سید روح الله خمینی.
۸. درسهایی از امام: پنج پیام تاریخی امام خمینی قدس سره
کتاب حاضر در حقیقت مجموعه ای است از پنج پیام مهم و تاریخ ساز امام خمینی (ره) که هرکدام تأثیرات داخلی و بین المللی ویژه ای برجای گذاشته است.
منشور روحانیت که دستورالعملی برای امروز و فردای حوزه های علمیه است، منشور برادری راه کار و روشن کننده مسیر جناح های مختلف درون حاکمیت است، پیام به گورباچف که در آن از پیش بینی فروپاشی کمونیسم و لزوم توجه به اسلام سخن گفته شده است، منشور برائت که پیام به حجاج ایرانی و تبیین برائت به عنوان یکی از ارکان توحیدی و از واجبات سیاسی حج بود و بالاخره پیام درباره قبول قطعنامه سازمان ملل که به ختم جنگ انجامید و در آن خطوط مبارزه همیشگی با استکبار جهانی ترسیم گردیده است.
گزارش از یاسین قاسمی